Beantwoording vragen van de leden Koenders, Samsom en Gill'ard over de wederopbouw in Zuid-Sudan
Graag bied ik u hierbij, mede namens de minister van Buitenlandse Zaken, de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door de leden Koenders, Samsom en Gill’ard over de wederopbouw in Zuid-Sudan. Deze vragen werden ingezonden op 23 januari 2007 met kenmerk 2060705930.
De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking,
A.M.A. van Ardenne-van der Hoeven
Antwoord van mevrouw Van Ardenne-van der Hoeven, minister voor Ontwikkelingssamenwerking, mede namens de heer Bot, minister van Buitenlandse Zaken, op vragen van de leden Koenders, Samson en Gill’ard (allen PvdA) over de wederopbouw in Zuid-Sudan.
Vraag 1
Welke stappen neemt u om te voorkomen dat door de trage wederopbouw het ‘vredesdividend’ in Zuid-Sudan verloren gaat?1
Antwoord
Nederland heeft, gezamenlijk met andere donoren en in overleg met de Sudanese overheid, gekozen voor het Multi Donor Trust Fund (MDTF) als het voornaamste instrument voor wederopbouw in Zuid-Sudan. Naar aanleiding van het gebrek aan voortgang binnen het MDTF heb ik in brieven aan de president van de Wereldbank en de Secretaris- Generaal van de Verenigde Naties aangedrongen op maatregelen om de wederopbouw te bespoedigen. Ik heb nadrukkelijk verzocht om verbeterde samenwerking tussen de Wereldbank en de VN, meer gekwalificeerd Wereldbankpersoneel in Juba en een betere afstemming van MDTF-procedures op de post-conflictsituatie in Zuid-Sudan.
Daarnaast beziet het Joint Donor Office in Juba op welke wijze donoren gericht kunnen bijdragen aan capaciteitsversterking van de Zuid-Sudanese regering, teneinde deze beter in staat te stellen om haar taken op het gebied van wederopbouw uit te voeren.
Vraag 2
Hoeveel van de door internationale donoren toegezegde gelden circa 230 miljoen dollar van het Multi Donor Trust Fund (MDTF) is nu werkelijk uitgegeven aan wederopbouwactiviteiten in Zuid-Sudan? Hoeveel van de Nederlandse hulpgelden is tot nu toe uitgegeven?
Antwoord
De uitgaven van het MDTF voor Zuid-Sudan beslaan op dit moment 67,2 miljoen dollar. Van dit bedrag is 63,4 miljoen dollar uitgekeerd aan organisaties die de wederopbouwprogramma’s implementeren.
De bijdragen aan het MDTF zijn ongeoormerkt. Als gevolg hiervan kan de Nederlandse bijdrage binnen het MDTF niet als zodanig worden getraceerd.
Vraag 3
Hoeveel zal het MDTF in 2007 uitgeven aan wederopbouwactiviteiten?
Antwoord
De indicatie is dat de uitgaven van het MDTF in 2007 70 tot 80 miljoen dollar zullen bedragen.
Vraag 4
Wat houden de ‘recente afspraken’ tussen Wereldbank en Verenigde Naties in?2 Tot welke verbeteringen zou dit moeten leiden?
Vraag 5
Op welke wijze zorgen deze verbeteringen voor spoedige en substantiële wederopbouwactiviteiten die de situatie van de bevolking verbeteren? Welke investeringen bent u van plan te doen met betrekking tot mogelijke complementaire projecten in Zuid-Sudan?
Antwoord
De Wereldbank en de VN konden het tot voor kort niet eens worden over het afsluiten van contracten binnen het MDTF voor Zuid-Sudan, waardoor de Wereldbank geen fondsen kon overmaken aan de VN. Dit leidde tot vertraging in de wederopbouw, omdat de VN-organisaties belangrijke uitvoerders zijn van programma’s die uit het MDTF worden gefinancierd.
De aanleiding voor de onenigheid tussen beide instanties was gelegen in de anti-corruptiemaatregelen van de Wereldbank, die onder de huidige president zijn aangescherpt. Deze maatregelen leidden ertoe dat de Wereldbank inzicht eiste in de boekhouding van de VN. De VN, die opereert onder het zogeheten single audit principe, staat dit niet toe.
Als gevolg van grote druk van de donorgemeenschap, waaronder het eerder aangegeven Nederlands initiatief, hebben de Wereldbank en de VN in november 2006 een akkoord bereikt over het afsluiten van contracten binnen het MDTF voor Zuid-Sudan. Hierdoor kan de VN verschillende reeds voorziene programma’s in belangrijke sectoren ook daadwerkelijk uitvoeren. Het betreft onder meer de opbouw van infrastructuur (wegen), gezondheidszorg, water en sanitatie, onderwijs en de versterking van regionaal en lokaal bestuur. De implementatie van deze programma’s zal naar verwachting zichtbare verbetering opleveren van de levensomstandigheden van de bevolking.
Mede op basis van de voortgang binnen het MDTF zal ik beslissen over mogelijke complementaire projecten in Zuid-Sudan op het gebied van basisvoorzieningen en capaciteitsversterking van de overheid.
Vraag 6
Hoe verhouden deze extra investeringen zich tot de gelden die de regering van Zuid-Sudan van plan is aan defensie uit te geven? Vormen de defensie-uitgaven onderdeel van de dialoog met de regering van Zuid-Sudan?
Antwoord
Van het totale budget voor 2007 heeft de regering van Zuid-Sudan 36,7 procent gealloceerd aan defensie. Dit is een hoog percentage vergeleken met de daarop volgende grote posten, infrastructuur (19,9 procent) en onderwijs (7,9 procent). De verklaring voor het hoge percentage moet met name worden gezocht in het feit dat er door de meer dan twintig jaar van conflict nog veel wantrouwen heerst tussen de Sudan People’s Liberation Movement en de National Congress Party. Beide partijen zien hun strijdkrachten als ‘verzekering’ voor het geval het geweld opnieuw oplaait. Een reductie van de defensie-uitgaven is slechts op de langere termijn waarschijnlijk, wanneer ook de belangrijke hoofdstukken van het Comprehensive Peace Agreement (CPA) op een voor beide partijen bevredigende wijze worden geïmplementeerd. Nederland brengt het belang van het conform afspraak uitvoeren van de CPA regelmatig onder de aandacht van beide partijen en vervult een actieve rol in de daartoe geëigende Assessment and Evaluation Commission.
Tegelijkertijd is het budget van de regering van Zuid-Sudan in toenemende mate gericht op ontwikkeling. Binnen sectoren zoals bijvoorbeeld gezondheidszorg, onderwijs, landbouw en water lijkt de Zuid-Sudanese overheid er steeds beter in te slagen de fondsen op een verantwoorde, duurzame manier in te zetten. Dit is mede het gevolg van de zogeheten budget sector working groups, waarin de regering van Zuid-Sudan met donoren, met een belangrijke rol voor het Joint Donor Office, de sectorale planning bediscussieert en voorbereidt. Deze werkgroepen vormen een succesvol platform voor dialoog en zullen worden voortgezet. De defensie-uitgaven vormen onderdeel van deze dialoog tussen de regering van Zuid-Sudan en de donorgemeenschap.
Vraag 7
Wat is tot nu toe uw oordeel over de effectiviteit van het functioneren van de structuur van het MDTF, mede in het licht van de gebrekkige capaciteit van het Zuid-Sudanese ministerie van Financiën? Welke verbeteringen zou u toepassen op vergelijkbare, toekomstige wederopbouwprogramma’s?
Antwoord
De structuur en de regelgeving van het MDTF zijn tot nu toe onvoldoende effectief gebleken voor het bereiken van snelle, zichtbare resultaten op het gebied van wederopbouw in Zuid-Sudan. In de toekomst zal, in vergelijkbare situaties, meer moeten worden gedifferentieerd tussen enerzijds het financieren van zogenaamde quick impact activiteiten en anderzijds lange termijn wederopbouw. Waardevolle elementen van de huidige structuur, zoals een duidelijk ownership voor de ontvangende regering, moeten daarbij behouden blijven. In een situatie waar de capaciteit van het ontvangende land zwak is, dient van meet af aan te worden geïnvesteerd in gerichte capaciteitsopbouw van de ontvangende overheid. Nederland is gecommitteerd aan het doorvoeren van verbeteringen in wederopbouwprogramma’s langs deze lijn.
1: ‘South Sudan leader warns militias’, 05-12-06 www.bbc.co.uk, zie ook verslag d.d. 20 december 2006 van de reis van de minister voor Ontwikkelingssamenwerking aan Zuid-Sudan op 5 december 2006 (29 237, nr. 56)
2: Verslag van de reis van de minister voor Ontwikkelingssamenwerking aan Zuid-Sudan, (zie noot 1)