Beantwoording vragen leden Van der Staaij, Van Baalen, Voordewind, Ferrier en Peters over ontheemdenproblematiek in Colombia
Graag bied ik u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door de leden Van der Staaij, Van Baalen, Voordewind, Ferrier en Peters over ontheemdenproblematiek in Colombia. Deze vragen werden ingezonden op 25 juni 2007 met kenmerk 2060719020.
De minister voor Ontwikkelingssamenwerking,
Bert Koenders
Antwoord van de heer Koenders, minister voor Ontwikkelingssamenwerking, op vragen van de leden Van der Staaij (SGP), Van Baalen (VVD), Voordewind (CU), Ferrier (CDA) en Peters (Groen Links) over de ontheemdenproblematiek in Colombia.
Vraag 1
Kunt u de Kamer informeren over de actuele ontwikkelingen rond de problematiek van ontheemden in Colombia?
Antwoord
De problematiek van ontheemden in Colombia is onverminderd ernstig. In Colombia strijden leger en politie en de illegale gewapende groepen om de territoriale controle van strategisch belangrijke gebieden (aardolie, drugsproductie, doorgangsroutes). Dat resulteert in gewapende confrontaties verspreid over het land, verdwijningen, bedreigingen en moorden. De strijd wordt gevoerd ten koste van de bevolking. Wegtrekken is voor duizenden Colombianen de enige manier om te ontkomen aan misdragingen van illegaal gewapende elementen. Zelfs in hun toevluchtsoorden kunnen ontheemden te maken krijgen met terreur van illegale groeperingen.
UNHCR gaat uit van 2 miljoen ontheemden. Elk jaar komen er tussen de 150.000 tot 250.000 nieuwe ontheemden bij. Deze mensen hebben bescherming nodig en toegang tot basisvoorzieningen. De nationale overheid is hiervoor primair verantwoordelijk. Colombia beschikt weliswaar over uitgebreide wetgeving ter bescherming van ontheemden maar een adequate implementatie blijft achter. Wel heeft de Colombiaanse regering in 2005 twee miljard USD gereserveerd voor de opvang van ontheemden tot 2010. Een deel hiervan wordt gebruikt voor de eerste levensbehoeften van ontheemden via het Wereldvoedsel Programma (WFP). Desalniettemin duren de problemen voort, ondermeer omdat de overheid niet overal in het land effectief gezag heeft. Het blijft van belang dat de internationale gemeenschap de inspanningen van de Colombiaanse autoriteiten ondersteunt en aanvult.
Vraag 2
Wat is uw huidige inzet met betrekking tot de problematiek van ontheemden in Colombia? Acht u deze inzet voldoende, gezien de enorme schaal en intensiteit van deze problematiek? 1) Bent u bereid, indien nodig, uw inzet op dit terrein te intensiveren, zowel financieel als anderszins?
Antwoord
Nederland geeft, gezien de ernst van de situatie, dit jaar opnieuw Є 3 miljoen humanitaire hulp aan Colombia. Deze hulp richt zich op alle door het intern gewapend conflict getroffen burgers. Het gaat vooral om ontheemden, soms om hun gemeenschappen van opvang en tevens om in de conflictgebieden achtergebleven gemeenschappen. De Nederlandse steun draagt bij aan bescherming, toegang tot basisgezondheidszorg, water en sanitatie, voedsel voor training en een betere humanitaire coördinatie. Neutraliteit, toegang tot de getroffen bevolking en veilig kunnen opereren gelden als voornaamste voorwaarden voor Nederlandse humanitaire financiering. Mede daarom gaat de voorkeur uit naar het versterken van de presentie van de internationale gemeenschap via VN en het Internationale Rode Kruis. Als voornaamste partners zijn daarom het ICRC, UNHCR, WFP en OCHA geïdentificeerd. ICRC ontvangt een omvangrijke flexibele financiering (tenminste Є 25 mln per jaar) die naar eigen inzicht, ook in Colombia, kan worden ingezet.
Vraag 3
In het licht van de motie- Ferrier c.s. 2), wat is de rol en wat zijn mogelijkheden van de UNHCR ten aanzien van ontheemden in Colombia?
2) In deze motie is de regering verzocht om stappen te zetten op nationaal en internationaal niveau om de rol van de UNCHR inzake de bescherming van o ntheemden te versterken en te onderzoeken of hiervoor financiële middelen vrijgemaakt kunnen worden.
Antwoord
In Colombia heeft UNHCR –naast zijn vluchtelingenmandaat- sinds 1998, op verzoek van de autoriteiten, tevens een mandaat voor ontheemden. Het gaat daarbij met name om de traditionele protectie-rol van UNHCR als pleitbezorger voor ontheemden richting de overheid. UNHCR versterkt de capaciteit van de autoriteiten en maakt gemeenschappen van ontheemden weerbaar, via gemeenschapsprojecten en door het vergroten van de internationale aanwezigheid. De organisatie brengt vanuit het mandaat voor vluchtelingen, expertise en capaciteit in die van buitengewone waarde is voor de bescherming van ontheemden. Sinds 2006 is Colombia bovendien eén van de pilotlanden voor de zogenaamde clusterbenadering, een verbeterde vorm van humanitaire coördinatie tussen VN en andere hulporganisaties. Dit heeft de coördinerende positie van UNHCR op het gebied van ontheemden in Colombia versterkt, hetgeen tot een betere afstemming en een meer gezamelijke prioriteitstelling moet leiden. Ik volg deze ontwikkelingen op de voet.
Om zijn programma’s in Colombia te kunnen uitvoeren heeft UNHCR sinds 2005 bijna Є 3,5 miljoen van Nederland ontvangen.
Vraag 4
In hoeverre worden in dialogen tussen de internationale gemeenschap (EU, e.a.) en de Colombiaanse overheid, de belangen van ontheemden meegenomen? Wat zijn hiervan tot nu toe de resultaten? Bent u bereid om er bij de Colombiaanse overheid op aan te dringen de rechten van ontheemden te erkennen en te garanderen?
Antwoord
De ontheemdenproblematiek staat, naast andere onderwerpen met betrekking tot de humanitaire crisis in Colombia, hoog op de agenda van de bilaterale en de EU-dialoog. In bilateraal verband werd het onderwerp besproken tijdens het bezoek van de Nederlandse mensenrechtenambassadeur aan Colombia in februari jl. Ook wordt het onderwerp door de G-24 aan de orde gesteld in de tripartite dialoog tussen Colombiaanse overheid, civil society en internationale gemeenschap.
In Colombia bestaat uitgebreide wetgeving op het gebied van rechten van ontheemden, hetgeen erkenning zijdens de overheid van de problematiek impliceert. Bovendien heeft de Colombiaanse regering in het concept Nationaal Ontwikkelingsplan 2007-2011 een uitgebreide paragraaf met betrekking tot de onderhavige problematiek opgenomen. Dit plan zal worden gepresenteerd tijdens de Derde Internationale Conferentie over Samenwerking, Mensenrechten en Ontwikkeling (follow-up Londen-Cartagena) in november aanstaande in Bogotá. Implementatie van de wetgeving blijft achter en de problemen duren voort, ondermeer omdat de overheid niet overal in het land effectief gezag heeft.
Vraag 5
Bent u bereid om de aanbevelingen die u onlangs ontving van een aantal hulporganisaties in het kader van de ‘WWKidz-actie voor Colombia’ in serieuze overweging te nemen en deze zo nodig te verwerken in uw beleid? Op welke wijze wilt u dit (financieel en anderszins) gestalte geven?
Antwoord
Ik ben bereid die aanbevelingen serieus te overwegen en zo mogelijk te verwerken in het beleid. Nederland schenkt inmiddels ruimschoots aandacht aan de dialoog over de ontheemdenproblematiek met de Colombiaanse overheid, zowel bilateraal als in EU- en G-24-verband. T.a.v. uw aanbeveling als donorgemeenschap een analyse te maken van de oorzaken van de humanitaire crisis, teken ik aan dat meerdere gedegen analyses beschikbaar zijn, waaronder die van de International Crisis Group, OCHA en het International Monitoring Displacement Centre.