Arbeidsinspectie brengt meer illegale arbeid aan het licht
Na een daling in 2007 en 2008 heeft de Arbeidsinspectie bij controles vorig jaar juist 25 procent meer illegale werknemers aangetroffen: ruim 2.500. Een derde van de aangetroffen illegale werknemers komt uit Bulgarije of Roemenië. Opvallend was dat werkgevers vaak buitenlandse stagiairs en studenten zonder vergunning laten werken. Vorig jaar deelde de Arbeidsinspectie voor ruim € 26,5 miljoen aan boetes uit voor illegale arbeid en bijna € 950.000 voor onderbetaling. Dit blijkt uit het Jaarverslag 2009 van de Arbeidsinspectie dat minister Donner van Sociale Zaken en Werkgelegenheid naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Ook stuitten de inspecteurs in 540 gevallen op werknemers die minder betaald kregen dan het minimumloon. Het aantal boetes aan bedrijven voor onderbetaling steeg van 53 naar ruim 80. Relatief is het probleem klein: bij minder van 1 procent van de controles is sprake van onderbetaling.
In de bouw is de illegale arbeid sterk toegenomen en in de horeca en de detailhandel licht gestegen. Positieve uitzondering is de schoonmaaksector: het percentage overtredingen daalde hier van 37 naar 22 procent.
Het komt voor dat zogenaamde managers van buitenlandse bedrijven naar Nederland komen om hier een vestiging van een buitenlands bedrijf op te richten, terwijl ze feitelijk heel ander werk blijken te doen. Zo was de ‘general manager’ van een Aziatisch gloeilampenbedrijf aan de slag als schilder in een Aziatisch restaurant.
De Arbeidsinspectie ontving meer klachten over onveilige werkomstandigheden en meer meldingen van ongelukken op het werk. Bij het onderzoek naar klachten moest de Arbeidsinspectie ruim 300 keer ingrijpen met een boete of een stillegging, dat is ruim 100 keer vaker dan een jaar eerder. Een centraal adres van de Arbeidsinspectie heeft de melding van klachten en ongelukken makkelijker gemaakt.
De inspecteurs moesten vorig jaar bij hun controles het werk vaker stilleggen, omdat er sprake was van direct gevaar. De bouw blijft de gevaarlijkste bedrijfstak: bijna een kwart van de ernstige ongelukken gebeurt in de bouw, terwijl slechts 5 procent van de werknemers in die sector werkt. De industrie en het vervoer staan op de tweede en derde plaats. Het aantal gemelde dodelijke arbeidsongevallen dat de Arbeidsinspectie onderzocht lag met 76 lager dan voorgaande jaren. De meeste dodelijke ongelukken gebeuren nog steeds met ladders en trappen, heftrucks en hijskranen, steigers en met metaal- en houtbewerkingsmachines. Behalve in de bouw vinden ook veel dodelijke ongelukken plaats in de landbouw. In totaal legde de Arbeidsinspectie voor een kleine € 14 miljoen aan boetes op voor onveilig werk en overtreding van de regels voor werktijden.
Werkgevers en werknemers hebben in veel sectoren afspraken gemaakt over veilig en gezond werk. Er zijn nu 158 zogenoemde arbocatalogi; bijna de helft van de werknemers valt onder de afspraken. De Arbeidsinspectie is erin geslaagd in 2009 de toezichtlast voor bedrijven met een kwart te verminderen. Dit is gelukt dankzij nog betere analyse van waar de grootste risico’s zitten en dankzij samenwerking met andere inspectiediensten en gemeenten.