Uitwerking kernenergiescenario's naar de Tweede Kamer
De ministerraad heeft op voorstel van minister Van der Hoeven van Economische Zaken en minister Huizinga van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer ingestemd met toezending aan de Tweede Kamer van de uitwerking van de kernenergiescenario's. De ministers doen hiermee een toezegging uit het Energierapport 2008 gestand. De brief is beleidsneutraal en bevat geen beleidskeuzes.
Het gaat om de volgende scenario's:
1a Geen nieuwe kerncentrales. In dit scenario wordt geen actie ondernomen om de bouw van een nieuwe kerncentrale in Nederland op termijn te realiseren. De kerncentrale in Borssele sluit uiterlijk in 2033.
1b Geen nieuwe kerncentrales tenzij inherent veilig. Naar verwachting is een inherent veilige kerncentrale niet voor 2030 op de markt en kan deze dus niet voor 2040 operationeel zijn in Nederland.
2 De kerncentrale Borssele vervangen in 2033. Borssele zal dat jaar aan het einde van zijn technische en economische levensduur zijn.
3 Nieuwe kerncentrale(s) na 2020 (naast vervanging van Borssele). In dit scenario worden vanaf 2020 een of meer kerncentrales in Nederland gebouwd.
Het is aan het volgende kabinet om te besluiten over de rol van kernenergie in de energiemix. De scenario's leveren het fundament voor de te nemen beslissingen, inclusief de daarbij behorende transparante en consistente randvoorwaarden. Publieke belangen spelen in de besluitvorming over de rol van kernenergie in de energiemix een essentiële rol. De overheid bepaalt de politieke en technische randvoorwaarden en het reguleringskader. Daarbinnen is het aan bedrijven om te bepalen of men al dan niet wil investeren in een nieuwe kerncentrale. De kamerbrief bevat daarom twee hoofdonderdelen:
- Aandachtspunten die van belang kunnen zijn bij de politieke besluitvorming over kernenergie: het betreft de aspecten maatschappelijk draagvlak, betaalbare, betrouwbare en schone energievoorziening, veiligheid en straling en internationale context, industrie en economie.
- Mogelijke condities, waaronder de verschillende kernenergiescenario's zouden kunnen worden gerealiseerd na besluitvorming door het volgende kabinet: het gaat onder andere om de vraag hoe om te gaan met de realisatie van eindberging van radioactief afval, maatschappelijk draagvlak, veiligheidsmaatregelen rond kerncentrales en investeringsklimaat.
Maatschappelijk draagvlak is voor elk scenario een belangrijke factor bij de besluitvorming. Uit publieksonderzoek blijkt dat de Nederlandse bevolking het onderwerp kernenergie buitengewoon weerbarstig vindt. Op basis van het eerste gevoel wordt kernenergie beschouwd als gevaarlijk, maar ook als noodzakelijk. Er is behoefte aan een debat over kernenergie binnen het kader van de bredere energiehuishouding. Er wordt geconstateerd dat het onderwerp kernenergie samenhangt met drie zaken: angst, kennis en vertrouwen. Er wordt geconstateerd dat Nederlanders geen eenduidig standpunt over kernenergie hebben. Feiten en cijfers aan de ene kant en zorgen aan de andere kant verdienen volgens de onderzoekers explicieter aandacht in de discussie.
Kernenergie kenmerkt zich door hoge investeringskosten en lage operationele kosten. In de praktijk zal de business case sterk afhangen van de kostenontwikkeling van fossiele brandstoffen en CO2, financieringsaspecten en disconteringsvoeten. De businesscase kan positief of negatief worden beïnvloed door flankerende maatregelen van de overheid. Nieuwe kerncentrales kunnen bijdragen aan de voorzieningszekerheid. Dit moet wel steeds meer worden gezien binnen de Noordwest-Europese elektriciteitsmarkt. Kerncentrales hebben over de gehele levenscyclus zeer lage luchtverontreinigende emissies.
Kernenergie vraagt bijzondere aandacht gezien de aspecten van veiligheid, afval en non-proliferatie. In elk van de kernenergiescenario's zijn deze punten in mindere of meerdere mate van toepassing. Hoewel de kans op een reactorongeval heel klein is, kunnen de gevolgen zeer groot zijn. De veiligheid van kerncentrales is de afgelopen decennia verbeterd. Eindberging van bestraalde splijtstof is in nog geen enkel land in bedrijf. Wel worden in verschillende landen voorbereidingen getroffen. De bouw van een terugneembare berging in geschikte zout- of kleivoorkomens is in Nederland technisch gezien mogelijk, maar maatschappelijk omstreden. Non-proliferatie en beveiliging tegen terreuraanslagen zijn actueel. Ongecontroleerde verspreiding van nucleair materiaal en nucleaire kennis dient te worden vermeden.
Wereldwijd zijn er momenteel 436 kerncentrales in bedrijf met een totaal vermogen van 370 GigaWatt. Er zijn sterke uitbreidingsontwikkelingen gaande of in voorbereiding in Azië (ook in een aantal Arabische oliestaten) en in de Verenigde Staten. Binnen de Europese Unie speelt kernenergie momenteel met een aandeel van ongeveer een derde een substantiële rol bij de opwekking van elektriciteit. De aan kerncentrales specifiek en aan de nucleaire sector in het algemeen verbonden financieel-economische belangen betreffen industrie, innovatie en werkgelegenheid. Uitbreiding van kernenergie in Nederland stimuleert het nucleaire onderzoek en onderwijs.