Zorg op maat voor mensen met psychische stoornis
Er komt een nieuwe, wettelijke regeling met zorg op maat voor mensen die als gevolg van een psychische stoornis een aanzienlijk risico hebben om ernstige schade voor zichzelf of bij anderen te veroorzaken. De ministerraad heeft op voorstel van minister Hirsch Ballin van Justitie en minister Klink van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ingestemd met indiening bij de Tweede Kamer van het Wetsvoorstel verplichte geestelijke gezondheidszorg. Het voorstel vervangt de huidige Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet bopz).
Om de risico's weg te nemen kan de rechter straks één zorgmachtiging afgeven met een keuze uit verschillende vormen van verplichte zorg, bijvoorbeeld een ambulante behandeling, verzorging of begeleiding. Gedwongen opname blijft bestaan. Anders dan nu, zal de rechter zich ook vooraf uitspreken over dwangbehandeling. Een commissie van deskundigen adviseert de rechter bij de keuze voor de juiste zorg. In spoedeisende gevallen waarin niet kan worden gewacht op een zorgmachtiging kan voortaan een beroep op een crisismaatregel worden gedaan. De crisismaatregel vervangt de inbewaringstelling.
Dwang kan alleen in uiterste noodzaak worden ingezet en mag niet uit onmacht worden toegepast. Daarom moet er kwalitatief goede (vrijwillige) zorg zijn met aandacht voor de persoonlijke beleving en ervaring van mensen met een psychische stoornis tijdens het gehele zorgtraject. Het gaat om een effectieve en passende vorm van zorg aan de patiënt, waar deze zich ook bevindt.
Het wetsvoorstel biedt een oplossing voor de belangrijkste knelpunten die zich in de praktijk voordoen. De positie van de patiënt wordt versterkt. Zo kan beter worden ingespeeld op de zorgbehoefte van de patiënt. De huidige regeling is daarvoor te beperkt vanwege het locatiegebonden karakter van de zorg, waarbij opname van de patiënt centraal staat. Straks wordt opname één van de mogelijkheden in de zorgketen
Ook komt er één rechterlijke zorgmachtiging met een vaste procedure. Dit betekent een enorme vereenvoudiging ten opzichte van de bestaande zeven machtigingen met verschillende, ingewikkelde procedures die voor problemen zorgen als er bijvoorbeeld vormfouten worden gemaakt. Voortaan zal een commissie de rechter adviseren over de gewenste zorg op maat. De commissie bestaat uit een jurist, psychiater en een algemeen lid. In complexe gevallen kan, afhankelijk van de problematiek, een verslavingsdeskundige, geriater of een orthopedagoog worden toegevoegd. Door deskundige voorbereiding van de commissie zal de rechter zich niet langer met medische details bezig hoeven te houden. De precieze vormgeving van de taken en de werkwijze van de commissie wordt nog nader uitgewerkt mede naar aanleiding van het advies van de Stuurgroep van het project commissies verplichte geestelijke gezondheidszorg.