Kabinet: rechters kunnen bij straatcriminaliteit een gebieds- en contactverbod opleggen
Rechters kunnen straks een gebiedsverbod, meldplicht of contactverbod als zelfstandige maatregel opleggen voor strafbare feiten die veelvuldig worden gepleegd en een inbreuk maken op de leefbaarheid van de omgeving waarin mensen wonen en werken. De ministerraad heeft op voorstel van minister Hirsch Ballin van Justitie ingestemd met een daartoe strekkend wetsvoorstel.
De vrijheidsbeperkende maatregel duurt maximaal twee jaar en kan na de uitspraak van de rechter direct ingaan. Voor iedere keer dat de maatregel niet wordt nageleefd, kan vervangende hechtenis ten uitvoer worden gelegd. De rechter kan de maatregel opleggen in plaats van of naast een geldstraf, taakstraf of gevangenisstraf.
De rechter veroordeelt de verdachte voor de strafbare feiten, maar het zijn de omstandigheden die aanleiding kunnen geven voor een op de persoon toegesneden, vrijheidsbeperkende maatregel. Dat kan het geval zijn bij strafbare feiten die door hun aard de rechtsorde verstoren, zoals geweldpleging. Maar ook bij relatief lichte feiten die - afhankelijk van de omstandigheden waaronder ze zijn gepleegd - inbreuk maken op de leefomgeving van burgers. Bijvoorbeeld vernielingen van straatmeubilair, het ingooien van winkelruiten, het toebrengen van andere schade aan winkels, woningen of uitgaanscentra. Van belang zijn verder overtredingen van de algemene plaatselijke verordening zoals hinderlijk gedrag op de weg en bij gebouwen, openlijk drank- of drugsgebruik, al dan niet in samenhang met vernielingen en bedreigingen. Een ander voorbeeld is de situatie waarin een slachtoffer of getuige van een strafbaar feit vreest voor ernstig belastend gedrag van de verdachte door telefonisch contact zoeken, aanbellen of langslopen.
Het gevolg van de nieuwe regeling is bijvoorbeeld dat een veroordeelde niet bij bepaalde gebouwen mag komen, of in een bepaald gedeelte van een wijk, of bepaalde straten, eventueel op bepaalde tijdstippen, dagen of data. Ook is het mogelijk dat hij geen contact mag hebben met bepaalde personen. Bij een meldplicht moet iemand zich periodiek of op bepaalde tijdstippen melden bij de politie.
De maatregel maakt deel uit van de persoonsgerichte aanpak van criminaliteit, die centraal staat in het kabinetsbeleid. Het vorige jaar gerealiseerde landelijk dekkende netwerk van veiligheidshuizen is bij deze aanpak onmisbaar. Bij de handhaving van de opgelegde maatregel speelt de politie een belangrijke rol. Naast het toezicht door opsporingsambtenaren kan signalering en aangifte door eigenaren en beheerders, buurtbewoners en direct betrokkenen de controle op de naleving versterken. Overtredingen - bijvoorbeeld van een contactverbod - kunnen ook met nieuwe hulpmiddelen worden opgenomen (nummerregistratie en mobiele telefoons met camera e.d.).
De ministerraad heeft ermee ingestemd het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State te zenden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.