Minister Hirsch Ballin stelt drie Justitiële Jeugdinrichtingen buiten gebruik
Drie Justitiële Jeugdinrichtingen (JJI’s) worden vanwege een daling van de instroom van jeugdige delinquenten tijdelijk buiten gebruik gesteld. Het gaat om plaatsen in de JJI’s De Doggershoek in Den Helder (120 plaatsen), Rentray – locatie Rekken (108 plaatsen) en Den Hey Acker – locatie Vught (76 plaatsen). Dat schrijft minister Hirsch Ballin van Justitie in een brief aan de Tweede Kamer. De buitengebruikstelling hangt onder andere samen met een forse afname van 30% van het aantal ernstige delicten gepleegd door jeugdigen in de periode 2005-2008.
Inclusief de inrichtingen / locaties die buiten gebruik worden gesteld, telt Nederland elf JJI’s, verspreid over veertien locaties, die werk bieden aan circa 3000 fte’s. De onderbezetting van de JJI’s vloeit voort uit diverse ontwikkelingen.
Na 2005 is de instroom van strafrechtelijk geplaatste jongeren geleidelijk gedaald. Tegelijkertijd is de behoefte aan civielrechtelijke capaciteit sterk gestegen, zodat de daling van het aantal strafrechtelijk geplaatste jongeren nauwelijks gevolgen had voor de bezettingsgraad in de JJI’s. Op 1 januari 2010 is definitief de zogenaamde ‘scheiding van straf en civiel’ gerealiseerd, en gaan civielrechtelijk geplaatste jeugdigen uitsluitend naar gesloten jeugdzorg (onder verantwoordelijkheid van de minister voor Jeugd en Gezin) en worden alleen nog jeugdigen met een strafrechtelijke titel in de JJI’s geplaatst. Pas toen in de tweede helft van 2009 deze scheiding van straf en civiel in stroomversnelling raakte, is de bezettingsgraad in de JJI’s sterk gedaald.
De dalende behoefte aan strafrechtelijke capaciteit hangt samen met een verandering in de jeugdcriminaliteit. In de periode 2005-2008 is er sprake van een daling van het aantal ernstige zaken. Het aantal bij het Openbaar Ministerie ingeschreven rechtbankzaken inzake diefstal met geweld, verkrachting en levensdelicten is met 30% afgenomen. Ook is er de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in persoonsgerichte en effectieve sanctietoepassing, bijvoorbeeld door verbetering van de nazorg en de realisatie van een landelijk dekkend netwerk van 45 Veiligheidshuizen. Zo zijn mogelijkheden gecreëerd om jongeren stevig en gericht aan te pakken, zonder ze langdurig te hoeven opsluiten. Tot slot is de beschikbaarheid van concrete alternatieven voor een strafrechtelijke plaatsing in een JJI vergroot, bijvoorbeeld door intensieve, op het gezin gerichte interventies en de nieuwe voorzieningen voor gesloten jeugdzorg. Jeugdigen met een complexe opvoedings-, gedrags- en delictproblematiek worden vaker dan voorheen in een civielrechtelijk kader behandeld.
Inmiddels ligt de bezettingsgraad op gemiddeld 60%. (Op 24 februari jl. waren 750 van de 1236 plaatsen bezet.) Omdat langdurige onderbezetting gevolgen heeft voor de kwaliteit van de JJI’s acht minister Hirsch Ballin ingrijpen noodzakelijk. Ook vindt de minister het vanuit financieel oogpunt niet verantwoord om overcapaciteit van deze omvang in stand te houden.
De leegstand wordt geconcentreerd in de drie genoemde inrichtingen, waarmee zo’n 300 plekken buiten gebruik worden gesteld. Daardoor kunnen de overige locaties voldoende bezet worden om kwalitatief goede opvang te bieden.
Het betreft een tijdelijke buitengebruikstelling, in afwachting van een breed toekomstplan voor de JJI’s, dat de minister de komende maanden zal opstellen. Ten behoeve van dit plan zal worden onderzocht of en welke alternatieve bestemmingen denkbaar en realiseerbaar zijn.
Voor de medewerkers van de betrokken JJI’s - circa 620 fte’s - wordt bezien of zij op een andere plek binnen de Dienst Justitiële Inrichtingen of elders in de jeugdsector aan de slag kunnen. Zij zijn vrijdagmiddag geïnformeerd over de ontwikkelingen die de komende maanden hun beslag zullen krijgen. “Mede dankzij de inzet van het personeel is de afgelopen jaren veel gerealiseerd”, aldus de minister. “Al het mogelijke zal worden gedaan om het betrokken personeel op een zinvolle wijze in te zetten.”