Gras tussen de planken
Ik heb bij aankomst hier gezien wat het betekent voor dit eiland, het gras. ‘Gras tussen de planken’ vind ik ook zo’n mooie metafoor, want het doet natuurlijk denken aan 41 jaar geleden, toen was net de opstand in Parijs. Wat was hun motto? ‘Sous les pavés la plage’, dus ze zeggen: onder de straatstenen zit het strand. Met andere woorden: laat je niet verleiden om alleen maar het zichtbare te zien, laat je verbeelding werken.
Gelegenheid: Opening festival Oerol
En dit is weer de tijd, net als toen in ’68, waarin we onze verbeelding onvoldoende laten werken en een festival als Oerol juist oproept om je verbeelding te laten werken. Al die theatermakers, dames en heren, die liegen de komende tien dagen de werkelijkheid bij elkaar. Ze hebben de werkelijkheid gezien, opgesnoven, verteerd en brengen een voorstelling die die werkelijkheid liegt. Een voorstelling die tegelijkertijd intens veel eerlijker is dan de werkelijkheid zoals we ze zien. Dat is ook het gras dat tussen de planken doorgroeit. Dat is ook dat gras dat tegen de keer altijd weer gaat groeien.
Ik weet niet of u de gedichten van Walt Whitman kent? Een van de beste dichters uit de wereldgeschiedenis. Een Amerikaan. Die zo prachtig heeft verwoord dat je gras niet kapot krijgt. Je kunt er olifanten op laten trappen, het komt altijd weer op. En dat is ook zo met de menselijke verbeelding. Zo is het ook met het menselijk optimisme in de tijden van vandaag: je kan er op stampen, het wordt een beetje plat, af en toe zelfs een beetje bruin, maar behalve het gras in de Arena in Amsterdam groeit gras overal. En dat laat je met name zien in de menselijke verbeelding, dat nets als gras is, je krijgt het niet kapot. En dat optimisme, die zekerheid moeten we weer in onszelf ontdekken en weten te ontwikkelen.
Ik sta daar op omdat Oerol een prachtig symbool is van de Nederlandse verbeelding. Oerol, dat wereldwijd aandacht trekt. Nu, de komende tien dagen, neemt Oerol dit eiland over. En het bijzondere van Oerol is dat de locatie en de verbeelding zo samenvallen. Terschelling is de plek van de verbeelding de komende tien dagen.
Het mooie is ook dat grenzen vervagen op allerlei vlakken. Er is hier publiek dat normaal niet allemaal in theater te vinden is, maar wel op Oerol naar theater komt kijken. Andere grenzen vervagen ook, want nu zie je theatervoorstellingen die buiten de oevers gaan van wat je normaal in theater ziet. Ook dat is een vervagende grens. En de derde grens is een landsgrens die vervaagt. Want over drie maanden neemt Oerol weer een eiland over en dat is Governor’s Island voor de kust van Manhattan bij New York. Governor’s Island wordt tien dagen lang het eigendom van Oerol en de Parade. En daar zullen wij de Amerikanen laten zien wat het betekent als Nederlandse verbeelding de ruimte krijgt om theater te maken en om kunst te maken. En dat hebben we allemaal aan Joop en z’n mensen te danken, en dat hebben we allemaal aan Oerol te danken. Het optimisme dat we weer moeten vinden als Nederlanders, dat begint op Terschelling, dat begint met Oerol en dat begint… nu!