Beantwoording vragen van het lid Peters over de detentiefaciliteit in Bagram, Afghanistan
Graag bied ik u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door het lid Peters over de detentiefaciliteit in Bagram, Afghanistan. Deze vragen werden ingezonden op 4 februari 2009 met kenmerk 2080912030.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
Antwoorden van de heer Verhagen, Minister van Buitenlandse Zaken op vragen van het lid Peters (Groen Links) over de detentiefaciliteit in Bagram, Afghanistan.
Vraag 1
Bent u ervan op de hoogte dat de VS in het kader van Operation Enduring Freedom niet alleen op Guantanamo Bay maar ook in Afghanistan bij de Amerikaanse militaire vliegbasis Bagram honderden mensen jarenlang onder erbarmelijke omstandigheden gevangen houden, in strijd met internationale standaarden voor detentie en zonder enige vorm van eerlijk proces? 1)
Antwoord
In de Bagram detentiefaciliteit in Afghanistan worden personen vastgehouden die in het kader van Operation Enduring Freedom door VS-troepen zijn aangehouden. Hierover zijn afspraken gemaakt tussen de Afghaanse regering en de VS.
Vraag 2
Zijn er volgens u juridisch relevante verschillen tussen de detentieregimes van Guantanamo Bay en Bagram en zo ja, welke?
Antwoord
In Guantanamo Bay is sprake van een detentiefaciliteit onder Amerikaanse zeggenschap, terwijl er in Bagram sprake is van een faciliteit op Afghaans grondgebied die dus mede onder Afghaanse zeggenschap valt. Als gevolg hiervan verschillen de juridische mogelijkheden om tegen detentie in beroep te gaan.
Vraag 3
Is het waar dat de VN en onafhankelijke mensenrechtenorganisaties nog steeds geen toegang tot de Bagram-detentiefaciliteit hebben? 2)
Vraag 4
Bent u bereid er bij de Amerikaanse autoriteiten op aan te dringen dat hen zulke toegang wel wordt verschaft?
Vraag 7
Bent u ermee bekend of de VS opvolging hebben gegeven aan de veelvuldig geuite klacht van president Karzai dat familieleden niet op de hoogte worden gesteld van gevangenhoudingen in Bagram?
Antwoord
Het Internationale Comité van het Rode Kruis bezoekt sinds 2002 de gevangenen in de Bagram detentiefaciliteit. Sinds 2002 zijn er in totaal 126 bezoeken door het ICRC aan deze faciliteit afgelegd. Vanaf januari 2008 heeft het ICRC zogenaamde "video conferences" georganiseerd waarbij gevangenen konden praten met hun familieleden (die zich voor die gelegenheid in het kantoor van ICRC Kabul bevonden). Sinds september 2008 faciliteert het ICRC ook directe bezoeken van familieleden aan de gevangenen. Meest recentelijk heeft het ICRC de Bagram faciliteit in januari 2009 bezocht.
Om veiligheidsredenen hebben de VS tot op heden geen andere niet-gouvernementele organisaties dan het ICRC toegang gegeven tot de Bagram faciliteit. Afghaanse regeringsfunctionarissen bezoeken de faciliteit wel geregeld.
Vraag 5
Deelt u de inschatting dat de aangekondigde militaire “surge” van president Obama in Afghanistan tot een grote toename in het aantal gevangenen op Bagram kan leiden?
Antwoord
President Obama zal binnenkort, op basis van de uitkomsten van een lopende evaluatie van het Afghanistanbeleid, een besluit nemen over de inspanning van de VS in Afghanistan voor de komende periode. Daarop vooruitlopend heeft hij onlangs besloten extra troepen te sturen. De activiteiten van de VS in Afghanistan voor de komende periode betreffen echter niet alleen een uitbreiding van het aantal troepen, maar ook de wijze waarop de VS de wederopbouw en de bredere civiele aspecten zal invullen.
Vraag 6
Is het waar dat de Afghaanse regering de VS heeft verzocht om de sluiting van de Bagram-detentiefaciliteit en overdracht van alle gevangenen aan de Afghaanse autoriteiten?
Antwoord
Er is geen sprake van een dergelijk verzoek. Zie verder beantwoording van vraag 2.
Vraag 8
Deelt u de mening dat de Bagram-detentiefaciliteit net als Guantanamo Bay zo spoedig mogelijk gesloten dient te worden, dan wel dat het Bagram detentieregime zo spoedig mogelijk in overeenstemming met internationale standaarden gebracht moet worden? Zo ja, bent u bereid hiervoor te pleiten bij de VS-autoriteiten en de Kamer over de uitkomst daarvan te informeren? Zo nee, waarom niet?
Antwoord
De regering is van mening dat detentiefaciliteiten in overeenstemming dienen te zijn met het internationale recht en dat de rechten van gedetineerden moeten worden gewaarborgd. De VS is momenteel bezig om het algemene beleid op het gebied van detentie in het kader van gewapende conflicten of terrorisme te herzien. Het is momenteel onduidelijk wat de uitkomst daarvan zal zijn. Wel heeft de VS reeds aangegegeven de faciliteit bij Bagram te zullen renoveren.
1) The New York Times, 27 januari 2009: “Afghan prison poses problem in overhaul of detainee policy”
2) Human Rights First, rapport “Arbitrary Justice”, april 2008