Beantwoording vragen over de aangenomen 'ngo-wet' in Ethiopië
Graag bieden wij u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door de leden Ferrier en Haverkamp over de aangenomen 'ngo-wet' in Ethiopië. Deze vragen werden ingezonden op 13 januari 2009 met kenmerk 2009Z00302. Hiermee voldoen wij tevens aan de toezegging van de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking tijdens het Algemeen Overleg over de Hoorn van Afrika op 6 november jl. om de Kamer te informeren over ontwikkelingen ten aanzien van de ‘ngo-wet’ in Ethiopië.
De Minister van Buitenlandse Zaken, De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking,
Drs. M.J.M. Verhagen Drs. A.G. Koenders
Antwoorden van de heer Verhagen, minister van Buitenlandse Zaken en de heer Koenders, minister voor Ontwikkelingssamenwerking op vragen van de leden Ferrier en Haverkamp (CDA) over de aangenomen 'ngo-wet' in Ethiopië.
Vraag 1
Hebt u kennisgenomen van het bericht dat het Ethiopische parlement de zogenaamde ‘ngo-wet’ heeft aangenomen? 1)
Antwoord
Ja.
Vraag 2
Welke gevolgen zal het aannemen van deze wet, waardoor organisaties ervan worden weerhouden zich met buitenlands geld te richten op het bepleiten van democratische rechten, hebben voor de steun die Nederland kan geven via het maatschappelijk middenveld in Ethiopië?
Vraag 3
Is het waar dat het mensenrechtenprogramma van Nederland hierdoor gaat sneuvelen?
Antwoord
Op 6 januari 2009 werd de ‘ngo-wet’ door het Ethiopische parlement aangenomen. 327 parlementariërs stemden voor en 79 tegen. De wet wordt van kracht wanneer deze in de Gazeta, de Ethiopische Staatscourant, gepubliceerd is. Het is mogelijk dat dit nog enige tijd duurt. De definitieve wettekst is op dit moment nog niet beschikbaar.
Hierdoor is het op dit moment nog niet mogelijk aan te geven wat de gevolgen zullen zijn van de wet voor het deel van het Nederlandse programma in Ethiopië dat zich richt op de ontwikkeling van het maatschappelijk middenveld, bevordering van de democratie en van de naleving van de mensenrechten in Ethiopië. Zodra duidelijk is hoe de wet geïmplementeerd en gehandhaafd wordt, zal de Kamer geïnformeerd worden over de gevolgen van deze wet voor het Nederlandse (mensenrechten)programma in Ethiopië.
Vraag 4
Welke mogelijkheden ziet u, eventueel in Europees verband of vanuit de internationale gemeenschap, om de mensenrechtensituatie in Ethiopië te verbeteren, nu deze wet is aangenomen?
Antwoord
Zo lang de wet nog niet van kracht is, gaat Nederland onverminderd door met het voeren van een tweesporenbeleid in Ethiopië, waarvan het bevorderen van democratie en van de naleving van mensenrechten nadrukkelijk onderdeel uitmaken. Daarnaast blijft Nederland zich in EU verband inspannen om aandacht te vragen voor zowel de mensenrechtensituatie in Ethiopië, als voor de mogelijke gevolgen van de ‘ngo-wet’ voor de mensenrechtenprogramma’s van donoren in Ethiopië. Het is zeer gewenst dat de EU-lidstaten, zodra dat aan de orde is, over de gevolgen van de wet een eensluidend oordeel vellen en hieraan dezelfde consequenties verbinden.
Vraag 5
Bent u van mening dat het aannemen van deze wet, waartegen de Nederlandse regering evenals de Europese Commissie protest hebben uitgesproken bij de Ethiopische autoriteiten, consequenties heeft voor de (ontwikkelings-)relatie van Nederland met Ethiopië? Zo ja, welke?
Antwoord
Vanaf het moment dat de eerste concept-tekst van de ‘ngo-wet’ bekend werd heeft Nederland haar bezwaren tegen de wet kenbaar gemaakt bij de Ethiopische autoriteiten, zowel bilateraal als gezamenlijk met andere donoren. Deze wet heeft immers een beperkende werking op de ontwikkeling van het Ethiopische maatschappelijk middenveld dat zich bezighoudt met de bevordering democratie en de naleving van de mensenrechten. Voor Nederland is dit een cruciaal aspect van de verdere ontwikkeling van Ethiopië.
Voorts stuurde de Vaste Kamercommissie van Buitenlandse Zaken een brief naar het Ethiopische parlement, die wij, als ondersteuning van het Nederlandse beleid, zeer waardeerden. Helaas heeft deze inzet er niet toe geleid dat de wet niet is aangenomen.
De komende tijd zal Nederland zowel in EU-verband, als in bilaterale contacten met Ethiopië zijn zorgen over de mogelijke gevolgen van de wet kenbaar blijven maken. Er kunnen echter pas definitieve uitspraken worden gedaan over de consequenties van de wet voor de (ontwikkelings-) relatie met Ethiopië, zodra duidelijk is wat de definitieve wetstekst is en hoe de wet geïmplementeerd en gehandhaafd wordt.
1). Trouw, 8 januari 2009: «Straatarm Ethiopië werkt donoren tegen; Nieuwe wet dictator bemoeilijkt buitenlandse hulp».