Hirsch Ballin beperkt erkenning buitenlands polygaam huwelijk
Minister Hirsch Ballin wil de erkenning inperken van polygame huwelijken die in het buitenland door vreemdelingen zijn gesloten. Bepalend daarvoor is straks het moment van de aanvraag voor een machtiging tot verblijf. Huwelijken die na de aanvraag zijn gesloten, worden in Nederland niet langer erkend.
Dit blijkt uit een brief die de bewindsman vandaag mede namens minister Van der Laan en staatssecretaris Albayrak naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, samen met de resultaten van een rechtsvergelijkend onderzoek door het Utrecht Centre for European Research into Family Law (UCERF). Die studie vergelijkt de erkenning van polygame huwelijken in Nederland met regelingen in Denemarken, Duitsland, Engeland en Frankrijk. Verder kondigt de minister ruimere mogelijkheden aan voor strafrechtelijke vervolging van vreemdelingen met een vaste woon- en verblijfplaats in Nederland, die in het buitenland polygamie plegen.
In Nederland gesloten polygame huwelijken worden niet erkend. Hetzelfde geldt voor Nederlanders die in het buitenland een polygaam huwelijk aangaan. Strafrechtelijke vervolging is in beide gevallen mogelijk.
Een fundamenteel uitgangspunt in de Nederlandse rechtsorde is dat het huwelijk slechts tussen twee personen kan worden gesloten. Polygamie staat daar haaks op. Polygamie blijkt daarnaast vaak een aanwijzing voor onvrije partnerkeuze en huwelijksdwang.
Er kunnen niettemin redenen zijn om een polygaam huwelijk ter erkennen. Als in het ene land een huwelijk tussen de echtgenoten wel bestaat en in het andere land niet, zorgt dat in het internationaal rechtsverkeer voor hinkende rechtsverhoudingen. Niet-erkenning brengt met name de vrouw bij het tweede huwelijk in een nadelige positie. Zij kan niet scheiden omdat haar huwelijk volgens Nederlands recht ongeldig is. Ook kinderen kunnen een gerechtvaardigd belang hebben bij een geldig huwelijk in verband met het afstammings- en nationaliteitsrecht.
Het kabinet wil de huidige beperkte mogelijkheden van erkenning van polygame huwelijken aanscherpen om meer recht te doen aan de normen en waarden binnen de Nederlandse rechtsorde. Volgens het kabinet geeft iemand die een aanvraag voor bestendig verblijf indient, er blijk van dat hij zich in Nederland wil vestigen. ‘Dit rechtsfeit markeert op ondubbelzinnige wijze het moment dat de persoon de Nederlandse rechtsorde binnentreedt’, aldus Hirsch Ballin. De aanvrager had op de hoogte kunnen zijn van de Nederlandse normen en waarden. Als een vreemdeling na de aanvraag van een machtiging tot verblijf een polygaam huwelijk in het buitenland sluit, zal dat daarom niet worden erkend als hij zich in Nederland vestigt en vormt dat huwelijk geen grond voor toelating van de huwelijkspartner. Heeft de vreemdeling zich eenmaal in Nederland gevestigd dan moet hij zich aan de Nederlandse wetten en regels houden. Mocht hij na verloop van tijd naar het buitenland reizen om daar een polygaam huwelijk te sluiten, dan wordt dat dus niet erkend. Binnenkort kan hij daar strafrechtelijk voor worden vervolgd.
Dat ligt anders bij vreemdelingen die een polygaam huwelijk hebben gesloten vóór de aanvraag voor bestendig verblijf in Nederland. Zij mogen verwachten dat aan het huwelijk verbonden rechten en plichten overal gelden. Daarnaast was er op het moment van de huwelijkssluiting geen enkel raakvlak met de Nederlandse rechtsorde. Om die redenen zal het huwelijk moeten worden erkend. Zakenreizen of toeristische bezoeken vallen niet onder de nieuwe regeling.
Uit het UCERF-onderzoek blijken de vijf onderzochte landen in beginsel polygame huwelijken die in het buitenland zijn aangegaan te erkennen. Het Nederlandse recht komt in grote lijnen overeen met de andere onderzochte stelsels. Er zijn in de studie geen knelpunten naar voren gekomen. De getalsmatige omvang van het probleem is bijzonder klein: minder dan 0.01 procent van de Nederlandse bevolking. Een deel daarvan betreft bovendien geen bewuste polygame huwelijken, maar zijn van tijdelijke aard doordat een tweede huwelijk is aangegaan terwijl de ontbinding van het eerste huwelijk naar Nederlands recht nog niet is erkend. Als de voorwaarden daarvoor later worden vervuld, ontstaat alsnog een geldig monogaam huwelijk.