Ouderschap duomoeder kan straks eenvoudig en snel
Minister Hirsch Ballin van Justitie maakt het mogelijk dat zogeheten duomoeders zonder tussenkomst van de rechter juridisch ouder kunnen worden. Nu is nog instemming van de rechter vereist omdat de vrouwelijke partner van de moeder van het kind dat binnen hun relatie is geboren, alleen via adoptie ouder kan worden. Dit blijkt uit een concept-wetsvoorstel dat de bewindsman voor advies naar verschillende instanties heeft gestuurd.
De Commissie lesbisch ouderschap en interlandelijke adoptie (Commissie Kalsbeek) adviseerde eind 2007 over het lesbische ouderschap. Zij was van mening dat het in ieder geval mogelijk moest zijn voor de duomoeder om het kind van haar vrouwelijke partner te erkennen.
Deze aanbeveling is overgenomen. Als de moeder en haar vrouwelijke partner voor de zwangerschap gebruik hebben gemaakt van een bekende zaaddonor (bijvoorbeeld een vriend of familielid), kan het ouderschap van de duomoeder ontstaan door erkenning. Dit gebeurt buiten de rechter om, bij de ambtenaar van de burgerlijke stand.
Erkenning maakt het mogelijk dat de moeder, haar partner en de biologische vader samen afspraken kunnen maken over het ouderschap. Zij kunnen bijvoorbeeld afspreken dat de biologische vader het kind erkent, maar dat het kind woont bij de moeder en haar partner. Als de duomoeder de juridische ouder is van het kind, heeft de biologische vader die in een nauwe persoonlijke betrekking staat tot het kind, wel een recht op omgang.
Daarnaast wordt in het concept-wetsvoorstel geregeld dat het moederschap van de duomoeder automatisch ontstaat bij de geboorte van het kind als de twee vrouwen zijn getrouwd en zij gebruik hebben gemaakt van een onbekende donor (een zaaddonor in de zin van artikel 1, onder c, van de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting). In dit geval is duidelijk dat de biologische vader geen rol wenst te vervullen in het leven van het kind. Hij is voor het kind een onbekende, in ieder geval totdat het kind de leeftijd van 16 jaar heeft bereikt. Zijn belangen spelen dan ook geen rol bij de vraag naar het ouderschap van het kind.
Het belang van het kind staat in deze voorstellen voorop. De duomoeder kan straks eenvoudig en snel ouder van het kind worden. Ook voorkomt de mogelijkheid van erkenning dat er een impasse ontstaat over de vraag wie de tweede juridische ouder wordt: de duomoeder of de biologische vader. Als de moeder en de biologische vader van het kind daarover ruzie hebben, biedt het huidige recht op dit moment geen oplossing. De moeder kan voorkomen dat de biologische vader de juridische ouder wordt van het kind. De biologische vader kan op zijn beurt juridisch ouderschap van de duomoeder tegenhouden. Door de erkenning wordt de knoop doorgehakt en krijgt het kind een tweede ouder.
De belangen van de personen die betrokken zijn bij het kind – de moeder, de duomoeder en de bekende biologische vader – zijn in het voorstel zorgvuldig afgewogen. Het voorstel voorziet ook in een verbetering van de positie van de bekende donor die in een nauwe persoonlijke betrekking staat tot het kind.
Het wetsvoorstel is ook te raadplegen op http://www.internetconsultatie.nl/ouderschapduomoeder. Belanghebbenden en belangstellenden kunnen op deze website tot 1 maart 2010 reageren op het voorontwerp.