Snel duidelijkheid voor minderjarige vreemdeling
De ministerraad heeft er op voorstel van staatssecretaris Albayrak van Justitie mee ingestemd om de vergunning voor uitgeprocedeerde alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv's) af te schaffen. Met deze maatregel wordt snel duidelijkheid geboden over het verblijfsperspectief en wordt ingezet op een snelle terugkeer van minderjarige vreemdelingen die zonder begeleiding in Nederland in de asielprocedure belanden. Het is in het belang van het kind om waar mogelijk in de eigen vertrouwde omgeving op te groeien en zo te voorkomen dat zij in Nederland of elders in Europa in de illegaliteit belanden. Om dit te bereiken wordt voortaan binnen één jaar beslist op de asielaanvraag van amv's.
Het nieuwe amv-beleid sluit aan bij het wetsvoorstel verbeterde asielprocedure. De nieuwe asielprocedure wordt naar verwachting medio 2010 ingevoerd. Speciaal voor amv's wordt er een rust- en voorbereidingstermijn aan het begin van de asielprocedure van minimaal drie weken geïntroduceerd. Met deze rust- en voorbereidingstermijn krijgt de IND meer tijd om onderzoek te doen naar de identiteit en leeftijd van de amv of om een medische screening uit te voeren. De amv krijgt in diezelfde periode onder meer te maken met een voogdijwerker en een mentor van het COA.
Het kabinet streeft ernaar de toelatingsvraag van de amv, inclusief beroepstermijn, binnen één jaar af te ronden. Als de amv geen asiel wordt verleend, komt hij in het nieuwe beleid niet langer in aanmerking voor een amv-vergunning. Er wordt dan direct ingezet op de terugkeer naar het land van herkomst. Aan amv's jonger dan 15 jaar wordt een buitenschuldvergunning verleend, zodra blijkt dat terugkeer niet mogelijk is.
Minderjarigen die niet in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning, dienen terug te keren naar het land van herkomst. Het tegenstrijdige signaal van de tijdelijke vergunning die onder het huidige beleid wordt verleend en in de regel bij het bereiken van de 18-jarige leeftijd komt te vervallen, wordt met het afschaffen van de amv-vergunning weggenomen. Wel houdt de minderjarige in afwachting van zijn terugkeer recht op opvang, medische zorg en onderwijs. De amv-vergunning werd verleend zolang de amv minderjarig was en geen opvang had in het land van herkomst. Als de amv langer dan drie jaar via deze regeling in Nederland verbleef, kwam hij in aanmerking voor voortgezet verblijf. Hierdoor bleef een amv lang in onzekerheid of hij al dan niet in Nederland mocht blijven.
Om te voorkomen dat kwetsbare amv's in de illegaliteit verdwijnen en zo het risico lopen op uitbuiting, is in januari 2008 de pilot beschermde opvang gestart. De resultaten van de pilot worden op dit moment geëvalueerd. De pilot zal in zijn huidige vorm doorlopen totdat de Tweede Kamer hierover is geïnformeerd, naar verwachting voor het zomerreces van 2010.
Om de terugkeer van amv's naar het land van herkomst te bevorderen wordt ingezet op het achterhalen van ouders of familieleden in het land van herkomst. Er worden hierover op dit moment gesprekken gevoerd met internationale organisaties zoals Rode Kruis, UNHCR en IOM. Het kabinet wil ook de samenwerking met andere Europese landen met problemen bij de terugkeer van amv's intensiveren. Zo wordt met Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk bezien hoe het aantal opvangplekken in landen van herkomst kan worden uitgebreid. Ook zal in Europees verband meer worden samengewerkt bij het sluiten van terug- en overnameovereenkomsten met landen van herkomst.
In het kader van het bevorderen van de terugkeer vindt er ook een analyse plaats van de effectiviteit van vreemdelingenbewaring bij amv's. Zoals al eerder is gebeurd bij gezinnen met kinderen wil het kabinet komen tot alternatieven voor vreemdelingenbewaring voor amv's. Mogelijk kan een deel van de amv's dat nu in bewaring terechtkomt, in alternatieve voorzieningen worden geplaatst. Dit is afhankelijk van individuele specifieke omstandigheden, zoals de vraag of er sprake is van criminele antecedenten.