Eerste halfjaarsrapportage Plan van aanpak vereenvoudigingsoperatie Belastingdienst

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag

Ons kenmerk: DGB 2008-00392

Geachte voorzitter,

Bij brief van 8 juni 2007, nr. DGB 2007-02296, heb ik aan uw Kamer het Plan van aanpak vereenvoudigingsoperatie Belastingdienst aangeboden. In een Algemeen Overleg met de Vaste Commissie Financiën op 26 september 2007 is dit plan van aanpak, na een schriftelijke vragenronde, uitvoerig besproken. Zowel in de brief als tijdens het Algemeen Overleg heb ik toegezegd uw Kamer door middel van halfjaarsrapportages nauw te betrekken bij de vereenvoudigingsoperatie.

Het Plan van aanpak vereenvoudigingsoperatie Belastingdienst is een reactie op de roep vanuit de samenleving om een beter functionerende Belastingdienst. Het plan beschrijft de maatregelen die worden getroffen om een juiste en tijdige werking van de werkprocessen in de toekomst te borgen en om het prestatieniveau blijvend te verhogen. De Belastingdienst kiest daarbij voor een andere procesinrichting: hij verlaat de oriëntatie op belastingwetten en kiest voor een oriëntatie op bedrijfsfuncties die voor meer processen bruikbaar zijn.

Een dergelijke heroriëntatie vindt zijn oorsprong vooral buiten de Belastingdienst:

• burgers en bedrijven willen beter bediend worden; zij willen dat wordt aangesloten op hun belevingswereld en op gebeurtenissen die zich bij hen voordoen; een werkwijze die gebaseerd is op de afzonderlijke belastingmiddelen sluit niet meer aan op de behoeften van burgers en bedrijven;
• de tijd die nodig is om nieuwe wetgeving in systemen te verwerken moet drastisch worden bekort; de maatschappelijke effecten die met de nieuwe wetgeving worden beoogd, worden daardoor eerder gerealiseerd.

Daarnaast heeft de oriëntatie op bedrijfsfuncties een belangrijke interne component: de automatiseringssystemen van de Belastingdienst worden vergaand gestandaardiseerd en (weer) toekomstbestendig.

Een heroriëntatie zoals hier beschreven is een proces van lange adem. Toch wil de Belastingdienst vooruitlopend op deze fundamentele procesherinrichting het maximale doen om de dienstverlening aan burgers en bedrijven reeds op korte termijn te verbeteren. Daarvoor zijn en worden maatregelen getroffen die de grootste irritaties bij burgers en bedrijven beogen weg te nemen. Bovendien worden binnen de Belastingdienst enkele basisvoorzieningen gerealiseerd die nodig zijn om de huidige en toekomstige processen te ondersteunen; hierdoor kunnen processen al op korte termijn worden gestroomlijnd en kan het aantal fouten verminderen. Burgers en bedrijven hebben hier voordeel bij.

Het plan van aanpak omvat een vierluik. Ten aanzien van het eerste luik (Toeslagen en SUB/Walvis) wordt uw Kamer periodiek door middel van separate rapportages geïnformeerd.

Ten aanzien van de luiken twee en drie (vereenvoudigingsoperatie huidige organisatie en vereenvoudigingsoperatie toekomstige organisatie) zijn afzonderlijke rapportages bijgevoegd.

Zoals uit deze rapportages blijkt, is er de afgelopen zes maanden al veel gerealiseerd.

Het gaat onder andere om de volgende korte-termijnmaatregelen (luik 2):

• de zoekfunctie op de website is verbeterd; de zoekpagina heeft zelfs de maximale score gehaald uit een test van de stichting Waarmerk drempelvrij.nl, het kwaliteitsmerk voor toegankelijke websites;
• vanaf 1 januari 2008 staan op de site van de Belastingdienst nieuwe formulieren voor het aanvragen van uitstel voor het indienen van de aangifte inkomstenbelasting en het maken van bezwaar;
• de bereikbaarheid van de Belastingtelefoon is in het vierde kwartaal 2007 ruim boven de 80%-norm uitgekomen; bovendien is deze berekening gebaseerd op de nieuwe bereikbaarheidsnorm die meer aansluit bij de beleving van de burger. In piekperiodes zijn bovendien extra openstellingen gerealiseerd;
• burgers kunnen telefonisch enkele soorten mutaties voor toeslagen doorgeven;
• doorsneeverzoeken om een VAR-verklaring worden binnen vijf werkdagen afgedaan;
• de aangifteset voor de loonaangifte 2008 is op 1 oktober 2007, dat wil zeggen tijdig, gepubliceerd, na afgestemd te zijn met de markt;
• er is een succesvolle pilot geweest waarin aan belastingadviseurs een speciaal telefoonnummer beschikbaar is gesteld.

Ook ten aanzien van de langere-termijnmaatregelen (luik 3) zijn de eerste resultaten geboekt. In deze fase van het ontwerp- en realisatieproces gaat het vooral om voorbereidende werkzaamheden of om interne resultaten voor de Belastingdienst; de effecten voor burgers en bedrijven zijn mitsdien indirect.

Genoemd kunnen worden:

• er zijn onderzoeken en ontwerpen ten aanzien van een aantal basisvoorzieningen opgeleverd;
• er zijn generieke functies binnen de portal ontwikkeld voor opvragen en printen;
• voor de basisvoorziening Productiebesturing zijn de aansluitvoorwaarden en logistieke modellen ontwikkeld waarin staat aangegeven hoe applicaties gebruik moeten gaan maken van deze basisvoorziening;
• voor de basisvoorziening Servicebus zijn ingewikkelde koppelingen voor enkele belangrijke systemen door standaardisatie eenvoudiger gemaakt;
• voor het efficiënt kunnen beheren van niet-persoonsgebonden informatie is op de markt een systeem gekocht (content management) en vervolgens inpasbaar gemaakt in de overige infrastructuur;
• er is een automatiseringsapplicatie ontwikkeld waarmee alle benodigde gegevens van één belastingplichtige voor de medewerkers van de Belastingtelefoon in één keer op het scherm worden gepresenteerd. Met deze applicatie wordt de werking van de generieke voorzieningen in de praktijk beproefd;
• er is een bedrijfsfunctiemodel voor de Belastingdienst ontwikkeld;
• de voorbereidingen voor de praktijkproeven “overlijden” en “startende ondernemer” zijn grotendeels afgerond.

Ten aanzien van het vierde luik (vereenvoudigingsoperatie wetgeving) geldt het volgende.

Zoals ik in mijn brief en tijdens het Algemeen Overleg heb aangegeven concentreer ik mij hierbij op drie onderwerpen: huurtoeslag en kinderopvangtoeslag, buitengewone uitgaven en arbeidsrelaties (loon, resultaat en winst).

De voorstellen voor de vereenvoudiging van de huurtoeslagregelgeving zijn door minister Vogelaar en mij op 17 september en 24 oktober 2007 naar uw Kamer gezonden. Tijdens het Algemeen Overleg van 7 november 2007 is hierover met uw kamer gesproken. Momenteel wordt gewerkt aan het concept-wetsvoorstel.

Voor de kinderopvangtoeslag worden op ambtelijk niveau voorbereidingen getroffen voor voorstellen tot vereenvoudiging. De verwachting is dat deze nog in het eerste kwartaal van 2008 naar uw Kamer zullen worden gestuurd.

De vereenvoudiging van de buitengewone uitgaven heeft inmiddels zijn beslag gekregen door het Belastingplan 2008. Per 1 januari 2009 is de aftrek buitengewone uitgaven vervallen en wordt de desbetreffende afdeling uit de Wet inkomstenbelasting 2001 verwijderd.

Ten aanzien van de arbeidsrelaties heb ik mij gerealiseerd dat sprake is van zeer complexe wetgeving met maatschappelijk grote impact. Vandaar mijn aanpak die begint met een technisch onderzoek naar de mogelijkheden en effecten van een dergelijke vereenvoudiging. Met dit onderzoek is een aanvang gemaakt. Voor het melden van bevindingen is het nog te vroeg.

Naast deze drie speerpunten in de vereenvoudigingsoperatie wetgeving verdient een vierde vereenvoudigingsonderzoek vermelding. Werkgevers hebben namelijk aangegeven dat zij de loon- en premieheffing als ingewikkeld ervaren. In reactie daarop heeft het kabinet in de brief van 8 oktober 2007 voorstellen gedaan om te komen tot vereenvoudiging. Het voorstel om de franchise in de Awf-premie op termijn af te schaffen en zo te komen tot een gecombineerde premieheffing werknemersverzekeringen met één tarief en één tariefstructuur wordt als een belangrijke stap naar verdere vereenvoudiging aangemerkt. Ook is een onderzoek aangekondigd naar de mogelijkheden voor een verdere vereenvoudiging van het stelsel van de loonheffingen op langere termijn. Bij dit onderzoek worden vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers betrokken. Het is de bedoeling om deze verkenning voor het zomerreces aan de Kamer te zenden.

Hoogachtend,

de staatssecretaris van Financiën,

mr. drs. J.C. de Jager