NOS, Met het oog op morgen, Radio 1

Mediatekst | 19-11-2009

VRAAG
Meneer Balkenende, welkom in Den Haag zou ik zeggen na alle Brusselse avonturen. Voor zover u nog met uw gedachten in Brussel zou zitten, dan bent u na de gebeurtenissen van vandaag wel weer helemaal terug in Den Haag lijkt me, gezien de brief van de Kroonprins.

BALKENENDE
Ja nou het gevoel is wat betreft Brussel niet anders dan andere Europese Raden als ik daar heen ga. Gisteravond duurden de besprekingen gelukkig niet al te lang. Dus ik was op tijd terug in Nederland. En vandaag de ministerraad gehad en inderdaad de brief van de Prins van Oranje.

VRAAG
Er was enige verbazing over het feit dat u donderdag nog een brief aan de Tweede Kamer schreef waarin het project verdedigd werd, verhelderd werd. En dat er in principe geen beletstel zou zijn om met het project door te gaan. En dan een dag later ligt er een brief van de Kroonprins die een hele andere boodschap heeft namelijk van ik trek me terug uit het project.

BALKENENDE
Ja. Maar dat zijn twee verschillende dingen. Ik heb uiteraard hier met de Prins over gesproken. De brief die ik gisteren heb gestuurd dat is een brief met antwoorden op vragen van Kamerleden. Ik heb een begeleidende brief daaraan toegevoegd. Juist omdat er zoveel vragen naar voren waren gekomen. Met het project zelf zit het gewoon goed, want het is een project dat verdedigbaar is. Ik heb een heleboel dingen laten uitzoeken, dat is ook de reden waarom ik die brief heb geschreven. Eerst de feiten op tafel. Het is ook goed om nog eens te zeggen dat de Prins van Oranje hecht aan dit project. Hij ziet de betekenis ervan, want hij heeft natuurlijk gekozen voor het project omdat hij ja betrokken is bij Afrika. Hij wil ook dat het project bijdraagt aan het lot van de lokale bevolking en daarom heeft hij daarvoor gekozen. Uiteindelijk, en daar heb ik natuurlijk met de Prins over gesproken, heeft hij ook gezegd van ik merk wel dat er inmiddels een discussie, een debat is ontstaan rondom dit project, ja waardoor die ontwikkeling ten goede voor de bevolking, die dreigen een beetje in de vergeethoek te komen of misschien zelfs te worden belemmerd door de negatieve aandacht die gaat ontstaan.

VRAAG
Maar dat gesprek zoals u dat nu beschrijft, was dat voordat u de brief aan de Kamer stuurde?

BALKENENDE
Ik heb het gesprek met de Prins gehad over de eerste plaats van wat voor een vragen zijn er allemaal? Het is mijn verantwoordelijkheid om antwoorden te geven. Ik heb met de Prins gesproken over het project, maar hij heeft natuurlijk zelf de conclusie getrokken van wat hij zou willen met de toekomst van het huis in Mozambique. Dat is zijn eigen besluit. Je moet wel een onderscheid maken tussen de verantwoordelijkheid die ik heb om Kamervragen te beantwoorden en uiteindelijk de eigen verantwoordelijkheid van de Prins, die zegt van ja dit gaat mij zoveel tijd en aandacht vragen, dit kan zelfs ten nadele gaan werken van de bevolking vanwege alle aandacht.

VRAAG
Maar het lijkt nu alsof u een brief heeft geschreven waar veel tijd en moeite in zit en een dag later is die tijd en moeite overbodig geworden omdat de nieuwe brief…

BALKENENDE
Nee, omdat de ene brief te maken heeft met wat zijn eigenlijk vragen rondom het project. En ik vind dat ook verdedigbaar. Dat heb ik ook aangegeven. Ik heb antwoord gegeven op al die Kamervragen. Maar dat staat nu even los van het feit dat de Prins zegt van nou de discussie die we natuurlijk de laatste tijd zien, ja dat gaat echt te veel tijd en aandacht vragen en nog andere gevolgen voor de bevolking. Toen heeft hij gezegd van ik ga deze stap zetten. Ik heb dus wel geweten wat hij zou gaan doen.

VRAAG
Dus u wist ik ga donderdag die brief schrijven en vrijdag komt er een brief van de Kroonprins?

BALKENENDE
Wanneer de brief zou komen dat was een zaak van de Prins zelf. We hebben gezegd: ik stuur deze brief. Ik wist wel welke kant hij op dacht, maar hoe hij het zou gaan verwoorden, dat is zijn verantwoordelijkheid en dat wist ik natuurlijk niet.

VRAAG
Nu zei Alexander Pechtold van D66 vanmiddag dat hij het besluit van de Prins kan waarderen, maar zegt van er zit wel een rafelrandje aan het besluit, namelijk dat de publiciteit rondom het project heeft blijkbaar de doorslag gegeven om het huis te gaan verkopen. Maar eigenlijk zou dat besluit genomen moeten worden op basis van de schrijnende armoede in Afrika.

BALKENENDE
Merkwaardige redenering van de heer Pechtold. Want Nederland heeft een ontwikkelingsrelatie met Mozambique.

VRAAG
Maar niet om daar een duur vakantiehuis neer te zetten en dat was de situatie waar we nu over praten.

BALKENENDE
Ik weet niet wat de heer Pechtold heeft gezegd, maar ik ga nu even af op wat u nu zegt. Kijk, voor de Prins gold de wens om een vakantiehuis te hebben, maar tegelijkertijd om doormiddel van zo'n project bij te dragen aan de verbetering van het lot van de bevolking. Nou en we zien gelukkig een heleboel positieve dingen: scholen, klinieken, watervoorziening.

VRAAG
Maar de verschillen zijn heel erg groot he? De rijken der aarde die in luxueuze vakantiehuizen, dan wordt er een schooltje en een ziekenhuis gebouwd voor de plaatselijke bevolking die ook nog een deel van het strand en de visgronden op die manier zou kwijtraken.

BALKENENDE
Maar het is wel zo dat ook dit soort huizen, bouwactiviteiten, hotelvoorzieningen, maar ook andere activiteiten die leiden wel tot mogelijkheden tot de bevolking.

VRAAG
Maar de vraag is of je dat als Kroonprins dan moet doen.

BALKENENDE
Nou ja, voor hem gold de wens een huis te hebben. Een huis dat deels van een project dat ten goede komt aan de bevolking en het heeft te maken met de betrokkenheid bij Afrika. Dat zijn zijn motieven geweest en ik heb ook steeds zijn betrokkenheid erbij verdedigd en ben ingegaan op kritische vragen. Onlangs nog bij de begroting AZ hebben we daar een fors debat over gehad, maar goed ik heb toen ook aangegeven van ik vind het project verdedigbaar en dat is opnieuw gezegd in de brief, maar uiteindelijk heeft de Prins gezegd van, even los van de inhoud van mijn brief, en hij gelooft in het project, hij ziet de goede kanten er juist van, maar vanwege de publiciteit en aandacht heeft hij gezegd nou het is beter om het huis te verkopen als het is afgebouwd.

• BENOEMING VAN VAN ROMPUY

VRAAG
Gaan we nog even naar gisteravond naar Brussel. Ik hoorde u vandaag vertellen dat op een gegeven moment werd er tijdens het diner met de regeringsleiders gepraat van wat gaan we vanavond doen, hoe gaan we het doen, dat u op een gegeven moment zelf het hele proces in een versnelling heeft gebracht door te zeggen laten we hier alstublieft niet tot morgenochtend doorvergaderen. U gaf als het ware het laatste duwtje, zo was mijn inschatting, om voor Van Rompuy te kiezen.

BALKENENDE
Ik vond, er werd gesproken, ook over de procedure, u kunt zich dat voorstellen, vanuit het Zweeds voorzitterschap zaken gedaan. En toen dacht ik van nou ik denk dat het gewoon goed is om Van Rompuy te steunen, maar ook om te zeggen van we zijn nu met z'n zevenentwintigen. Iedereen kijkt naar ons en in de media hebben we ook al verhalen gehoord van we zitten tot aan het ontbijt de volgende ochtend. Toen heb ik aangegeven van ik vind het in het belang van de eenheid van Europa en onze besluitvaardigheid dat wij zo snel mogelijk een besluit kunnen nemen. Toen heb ik aangegeven ik ken Herman van Rompuy al meer dan twintig jaar, ik steun hem volledig en toen heb ik gezegd het zou ook goed zijn snel tot een besluit te kunnen komen. Nou dat is daarna ook gebeurd.

VRAAG
Meteen daarna?

BALKENENDE
Ja.

VRAAG
Dus blijkbaar zaten ze nog een beetje op u te wachten van wanneer gaat Jan Peter Balkenende…

BALKENENDE
Nee nee nee. Zo was het helemaal niet. Kijk, iedereen die een beetje had opgelet en dat is anders dan alle indianenverhalen in de media, iedereen die heeft opgelet die wist dat de naam Van Rompuy al was genoemd bij de vorige Europese Raad. Op die vrijdag was zijn naam al bekend. En er is eigenlijk sindsdien ook niet veel veranderd. En ik heb natuurlijk heel veel publiciteit wel gezien, maar ik vond dat de verhalen soms erg spannend werden gemaakt. Dat kan ik niet helpen.

VRAAG
Maar u heeft niet gesolliciteerd?

BALKENENDE
Nee, natuurlijk niet.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, PS)