Beantwoording van vragen van de leden Van Dam en Diks

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Postbus 20018
2500 EA Den Haag

Datum: 6 februari 2009
Betreft: Beantwoording van vragen van de leden Van Dam en Diks

Geachte voorzitter,

Hierbij stuur ik u, mede namens de minister van Buitenlandse Zaken, de antwoorden op de vragen van de leden Van Dam en Diks (ingezonden op 12 december 2008, nr.2008Z09250/2080907640) over de activiteiten en de ANBI-status van het Joods Nationaal Fonds.

Hoogachtend,
De Staatssecretaris van Financiën,

mr. drs. J.C. de Jager

2008Z09250 / 2080907640

Vragen van de leden Van Dam (PvdA) en Diks (GroenLinks) aan de minister en de staatssecretaris van Financiën over het werk van het Joods Nationaal Fonds en de ANBI-status van de Nederlandse Stichting Joods Nationaal Fonds. (Ingezonden 12 december 2008)

1
Is het u bekend dat het Joods Nationaal Fonds (JNF) grond opkoopt in Israel, bedoeld om deze eigendommen uit te sluiten van bewoning door niet-Joden?

Tot 2004 was het in beginsel niet mogelijk dat JNF-grond voor bewoning kon worden toegewezen aan niet-joodse Israëli's. Dit beleid is in 2004 op aanwijzing van de Israëlische Procureur-generaal gewijzigd. Sinds 2007 is een wetsvoorstel in behandeling, dat deze aanwijzing weer moet terugdraaien. De behandeling van dit voorstel is voorlopig aangehouden. Het verdere verloop van de aannameprocedure van het wetsvoorstel en de implementatie daarvan zullen moeten uitwijzen of er in de toekomst wederom sprake zal zijn van uitsluiting van niet-joodse Israëli's.

2
Is het u bekend dat een aan het Israëlische JNF gelieerde organisatie, Himnuta, land in de Bezette Gebieden illegaal opkoopt en herverdeelt onder Joodse Israëli's? Zo ja, deelt u de mening dat dit in strijd is met het internationaal recht?

Het is mij bekend dat Himnuta is opgericht door het Israëlische JNF en dat Himnuta land koopt op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem. Himnuta is in zowel Israël als de Palestijnse Gebieden (PG) geregistreerd, waardoor het in beide gebieden zaken kan doen, in tegenstelling tot het Israëlische JNF, dat als NGO met een semi-publiekrechtelijke taak enkel binnen de Israëlische grenzen van 1967 actief is. Himnuta functioneert als een private onderneming, hetgeen inhoudt dat er weinig openbare informatie beschikbaar is over doel en werkwijze van Himnuta, incl. over de wijze van landherverdeling.

Dergelijke grondtransacties zijn niet noodzakelijkerwijs strijdig met het internationaal recht. Daarvan zou wel sprake kunnen zijn indien de grondtransacties in de PG zouden geschieden door de bezettende mogendheid zelf. Op basis van de beschikbare informatie lijkt dit niet het geval te zijn.

3
Is het waar dat in Nederland de stichting JNF geld inzamelt dat door het JNF gebruikt wordt voor de genoemde doelen?

De Nederlandse stichting JNF moet onderscheiden worden van de Israëlische organisatie. Navraag bij de Nederlandse Stichting leert dat zij de middelen die zij inzamelt niet aanwendt voor genoemde doelen. De stichting zamelt fondsen in ten behoeve van ecologische en publiekrecreatief geoormerkte projecten die het Israëlische JNF voordraagt, die zijn gelegen binnen "de groene lijn" van Israël en die voor een ieder toegankelijk zijn. De in Nederland bijeengebrachte fondsen werden onder meer aangewend voor:

- de aanleg van het Holland Park in Eilat;
- de aanleg van een fiets- en jogging route tussen Eilat en kibboets Elot;
- het creëren van sportfaciliteiten in het zuiden van lsrael en de Arava;
- de aanleg van waterreservoirs in "Neot Tmarim" in Zuid-Israël;
- het Anne Frank Project in het "Hakdoshim" woud;
- de aanplant van meerdere bossen en parken "op naam" inclusief picknickfaciliteiten; en
- de renovatie van de weg tussen Mitspe Ramon (de grote krater) en Eilat.

4
Bent u van mening dat het bestemmen van grond exclusief voor één bevolkingsgroep, en daardoor bewoning door andere bevolkingsgroepen uit te sluiten, discriminerend is?
Ja.

5
Bent u van mening dat de stichting JNF, gelet op het bovenstaande, het algemeen nut beoogt?

6
Bent u derhalve van mening dat de ANBI-status voor deze organisatie terecht is?

Algemeen Nut Beogende Instellingen (ANBI's) kunnen kerkelijke, levensbeschouwelijke, charitatieve, culturele, wetenschappelijke of algemeen nut beogende instellingen zijn.
Aanvragen om als ANBI te worden aangemerkt worden bij de Belastingdienst ingediend. De criteria voor het verkrijgen van de ANBI-status hebben onder meer betrekking op bestuur en beleid, administratie, functiescheiding en werkzaamheid in het algemeen belang. Hierbij dient de instelling zowel statutair als feitelijk het algemeen belang te dienen. In de jurisprudentie is beslist dat hieraan wordt voldaan indien de doelstelling en de activiteiten van de instelling voor 50% of meer het algemeen belang dienen. De Belastingdienst toetst of organisaties die de ANBI-status aanvragen voldoen aan deze criteria.

De Belastingdienst houdt er toezicht op dat instellingen zich bij hun feitelijke activiteiten richten op het algemeen nut en zich houden aan de overige criteria van de ANBI-regeling. Hierbij maakt de Belastingdienst ook gebruik van informatie die verkregen wordt van of verstrekt wordt door andere overheidsinstellingen. In voorkomende gevallen kan op grond van deze informatie besloten worden tot intrekking van de eerder afgegeven ANBI-beschikking.

Ingevolge de geheimhoudingsplicht van de Belastingdienst (Artikel 67 Algemene Wet inzake Rijksbelastingen) is het niet mogelijk om mededelingen te doen over de status en/of behandeling van individuele instellingen.