Kabinet stelt nieuwe gerechtelijke kaart vast
De ministerraad heeft op voorstel van minister Hirsch Ballin van Justitie ingestemd met de nieuwe indeling van de gerechtelijke kaart van Nederland. Het doel van de herziening van de gerechtelijke kaart is om kwalitatief hoogwaardige rechtspraak te kunnen blijven waarborgen. Dit betekent dat twintig steden bij wet worden aangewezen als vestigingsplaats voor een rechtbank. Daarnaast wijst het kabinet nog twaalf gemeenten aan als zittingsplaats van de rechtspraak. Naar verwachting kan het wetsvoorstel in 2010 bij de Tweede Kamer worden ingediend.
De gerechtelijke kaart gaat over de indeling van de rechtspraak en het Openbaar Ministerie (OM) in Nederland. De indeling van de kaart bepaalt welke rechtbank zaken behandelt en welk gerechtelijk bestuur verantwoordelijk is. In de afgelopen vijftien jaar zijn de organisaties van de rechtspraak en het OM gemoderniseerd van vrij zelfstandige eenheden naar landelijk werkende organisaties. Het aanpassen van de indeling wordt gedaan om te kunnen specialiseren en de kwetsbaarheid van de kleinere gerechten en arrondissementsparketten te verminderen. Specialisatie en deskundigheidsbevordering vragen om een groter volume van zaken, mensen en middelen dan binnen het huidige stelsel van negentien bestuurlijke eenheden mogelijk is.
Vestigingsplaatsen
Het kabinet heeft de volgende plaatsen als vestigingsplaats voor een rechtbank aangemerkt: Almelo, Alkmaar, Almere, Amsterdam, Arnhem, Assen, Breda, Eindhoven, 's-Gravenhage, Groningen, Haarlem, 's-Hertogenbosch, Leeuwarden, Maastricht, Middelburg, Roermond, Rotterdam, Utrecht, Zutphen en Zwolle.
Uitgangspunt voor de vestigingsplaatsen zijn de tien grootste gemeenten en de provinciehoofdsteden. Vervolgens heeft een correctie plaatsgevonden voor plaatsen die dicht bij elkaar liggen zoals Dordrecht en Rotterdam, Nijmegen en Arnhem, Tilburg en Breda, Lelystad en Almere. Vanwege continuïteit wordt de voorkeur gegeven aan Arnhem boven Nijmegen en aan Breda boven Tilburg. De huidige hoofdplaats Dordrecht wordt vanwege de geringe afstand tot Rotterdam in het kabinetsvoorstel geen vestigingsplaats maar een zittingsplaats. De huidige nevenlocatie Lelystad is in het voorstel van het kabinet zittingsplaats. Motivering hiervoor is, hoewel Lelystad provinciehoofdplaats is, de nabijheid tot het grotere en verder groeiende Almere. In Dordrecht en Lelystad blijft de rechtspraak dus vertegenwoordigd.
Vanwege het criterium van continuïteit en bereikbaarheid worden de plaatsen Almelo, Alkmaar, Zutphen en Roermond die noch top-tien-gemeente noch provinciehoofdstad zijn, aangewezen als vestigingsplaatsen.
Zittingsplaatsen
Naast de twintig vestigingsplaatsen zullen er bij de rechtbanken twaalf zittingsplaatsen zijn: Amersfoort, Apeldoorn, Bergen op Zoom, Enschede, Dordrecht, Gouda, Haarlemmermeer, Leiden, Lelystad, Nijmegen, Tilburg en Zaanstad.
Daarnaast is het kabinet van plan de Raad voor de rechtspraak de mogelijkheid te geven andere bestaande zittingsplaatsen op termijn te sluiten, dan wel wegens nieuwe ontwikkelingen aanvullende zittingsplaatsen aan te wijzen.
Nieuwe arrondissementen Huidige arrondissementen
1. Noord-Nederland Assen, Groningen, Leeuwarden
2. Overijssel-Gelderland-Noord Almelo, Zutphen, Zwolle
3. Gelderland-Midden-Zuid Arnhem
4. Flevoland-Utrecht Utrecht, Zwolle (Flevolandse deel),
Amsterdam (Gooi en Vechtstreek)
5. Amsterdam Amsterdam (excl. Gooi en Vechtstreek)
6. Noord-West-Holland Alkmaar, Haarlem
7. Haaglanden 's-Gravenhage
8. Rotterdam-Rijnmond Dordrecht, Rotterdam
9. Zeeland-West-Brabant Breda, Middelburg
10. Oost-Brabant 's-Hertogenbosch
11. Limburg Maastricht, Roermond
Nieuwe ressorten Huidige ressorten
1. Noord-Oost-Nederland Arnhem, Leeuwarden
2. Noord-Holland Amsterdam
3. Zuid-Holland 's-Gravenhage
4. Zuid-Nederland 's-Hertogenbosch