TV-gesprek met de minister-president na de ministerraad (NOS, Nederland 2)

Mediatekst | 12-11-2009

Kilometerbeprijzing

KOCKELMAN:
Waar was die ruzie nou over tussen Wouter Bos en Camiel Eurlings?

BALKENENDE:
We hebben vandaag Ministerraad gehad en ik heb geconstateerd dat beide ministers, en trouwens de hele club van bewindslieden, vandaag een oplossing wilde vinden voor alle zaken die speelden met betrekking tot de kilometerheffing.

KOCKELMAN:
Waar ging het over?

BALKENENDE:
Het was wat opgeblazen in de media.

KOCKELMAN:
Ja? Het beeld dat gisteren ontstond was dat rekeningrijden zo'n succes was, of zou worden, dat het een enorm probleem voor de schatkist zou worden, en dat de minister van Financiën om die reden dwars zou liggen.

BALKENENDE:
Nee, het is zo dat de minister van Financiën altijd oog heeft voor de financiële aspecten. Dat heeft te maken met de langer termijn financiële belangen. Wij noemen in gebruikelijke termen houdbaarheid. Tegelijkertijd is het de taak van minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat om te zorgen dat je oog hebt voor het draagvlak van zo'n nieuw systeem. En dat betekent die verschillende zaken met elkaar in verband te brengen.

KOCKELMAN:
Maar het was dus niet zo dat de minister van Financiën - zoals hij zelf overigens ontkende na afloop van de Ministerraad - zei: we moeten nog maar kijken, want het kost me te veel geld.

BALKENENDE:
Nee, zo is het helemaal niet gegaan.

KOCKELMAN:
Het beeld dat ontstond was van: dan bedenken ze eens een maatregel die werkt, en kan die weer niet doorgaan omdat het te veel geld kost.

BALKENENDE:
Nou, als we ons altijd moeten laten leiden door wat in de media aan de orde is, of wordt opgeblazen, dan komen we niet zoveel verder.

KOCKELMAN:
Ja, u zit in die Ministerraad hè…

BALKENENDE:
U moet ook wel zien - vanochtend zag je dat ook al - wat er in de media gebeurt. En u ziet ook dat we in één dag als kabinet, trouwens betrekkelijk snel, hier een besluit over hebben genomen.

KOCKELMAN:
Kortom, rekeningrijden gaat door, in 2012?

BALKENENDE:
Nee, niet in 2012, want het systeem heeft enkele jaren nodig.

KOCKELMAN:
Maar de vrachtwagens zouden er toch al mee gaan rijden?

BALKENENDE:
De vrachtwagens, dat zijn de eerste, daar hebt u gelijk in. Er is eerst gesproken over eind 2011 op z'n vroegst. Dat zal ietsje later worden. En stapsgewijs gaan we natuurlijk daar mee beginnen. Personenauto's natuurlijk later, en daar doelde ik zo-even ook op.

KOCKELMAN:
En is het nou zo dat als, stel dat we met z'n allen echt minder gaan rijden, dat een probleem wordt voor de schatkist doordat er minder geld binnen komt? Dat die maatregel dan toch blijft bestaan?

BALKENENDE:
Nou, waar we nou natuurlijk al rekening mee houden is het feit dat er minder gereden gaat worden. Dat is natuurlijk ook heel logisch. Mensen gaan denk ik wat meer nadenken van: zal ik de auto gebruiken, laat ik hem thuis staan. En het is natuurlijk wel de vraag van: op welk moment van de dag ga ik rijden. En daar hebben we ook rekening mee gehouden. In onze financiële veronderstellingen en berekeningen hebben we rekening gehouden met: hoe zit dat nu precies met het rijgedrag van mensen. Zo'n prognose ging natuurlijk wel uit van wat er zou kunnen gebeuren. En belangrijk is dat wij zeggen van: als de automobilist die kilometerprijs gaat betalen, dan gaat dat geld in het infrastructuurfonds. Dan gaan we uit van alle financiële kaders. En daar rekent men op een bepaald niveau dat het zal opbrengen. En mocht er nu meer geld binnenkomen omdat er toch meer wordt gereden, dan gaan we daar niet zomaar de schatkist daarmee spekken. Dat is belangrijk om dat ook af te spreken.

KOCKELMAN:
Maar de vraag was: wat als er het omgekeerde gebeurt?

BALKENENDE:
We hebben al een bepaalde veronderstelling gemaakt te aanzien van het minder gebruik. Dat is één. Het tweede is: natuurlijk heb je te maken met de kilometerprijs. U heeft vandaag het persbericht gezien dat wij op basis van onze berekening daar ook een bepaald proces, een bepaald traject hebben ontwikkeld van hoe die prijs zich zou gaan ontwikkelen.

KOCKELMAN:
Wat gaan we betalen per kilometer eigenlijk?

BALKENENDE:
In 2018 meen ik 6,7 cent. En hoe komt dat? Omdat natuurlijk ook in de loop van de tijd bepaalde belastingen worden afgeschaft. De motorrijtuigenbelasting, de BPM. En we hebben gezegd: het gebruik van de auto wordt duurder, en het bezit van de auto wordt goedkoper.

KOCKELMAN:
En het is ook nog goed voor de economie als het een beetje mee zit. Want ik hoorde mensen na afloop van de Ministerraad zeggen dat we hopen dat er 15% minder gereden wordt of zo. Dan heb je minder files, goed voor de economie.

BALKENENDE:
Ja, en minder CO2-uitstoot.

Economische ontwikkeling

KOCKELMAN:
Over de economie gesproken: het CBS kwam vandaag met de nieuwste cijfers: 0,4% groei en riep meteen: we zijn uit de recessie. Denkt u dat ook?

BALKENENDE:
Nou, we zijn wel uit de recessie want je hebt een krimp van de economie, of je groeit. En dat is gelukkig nu weer in de fase van groei, zij het bescheiden. Maar de problemen zijn nog niet weg.

KOCKELMAN:
Nee, want deze groeicijfers zijn met name te danken aan de export. Dus we worden door het buitenland weer in de positieve cijfers geholpen.

BALKENENDE:
Het zijn een paar dingen: het is zonder meer waar dat de export gaat toenemen omdat andere landen het langzamerhand ook wat beter gaan doen. En we hebben een open economie. Dus wij profiteren van economische groei elders. Maar we zien natuurlijk ook effecten van het pakket van de regering, het stimuleringspakket. Maar ook bijvoorbeeld een instrument als de deeltijd-ww, ook dat helpt. Maar één ding wat echt moet gebeuren dat is dat het vertrouwen bij consumenten en producenten helemaal terug komt.

KOCKELMAN:
En zo ver is het nog niet, zegt ook het CBS. Wanneer verwacht u dan herstel op dat terrein?

BALKENENDE:
Nou, we hebben natuurlijk steeds gezegd van: het echte herstel dat kun je zien in de loop van dit jaar. En dat zien we nu ook. Maar het echt aantrekken van de economie, dan zit je toch eerder te denken aan volgend jaar en misschien zelfs 2011. En dan praat ik echt over het feit dat er weer meer wordt geïnvesteerd. Dat consumenten zeggen van: nou, we hebben er weer vertrouwen in. We gaan weer auto's kopen, we gaan weer huizen kopen. En als die vertrouwensfactor terug is, dat maakt natuurlijk wel uit. En dat hebben we nu nog niet. Maar goed ik ben wel blij met dit positieve signaal. Want we zijn nu wel uit de krimp van de economie.

Benoemingen EU

KOCKELMAN:
Goed, ik wou even een bruggetje maken naar komende week. Komende donderdag gaat u met z'n allen eten in Europa, het diner der regeringsleiders zal ik maar zeggen. En daar moet ook besloten worden wie de nieuwe permanente voorzitter van de Raad wordt, ook wel president van Europa genoemd. En wie er allemaal Eurocommissaris worden. Nou zei uw Belgische ambtsgenoot Herman van Rompuy: als iedereen een beroep op je doet om voorzitter te worden, kun je het niet weigeren. Vindt u dat ook?

BALKENENDE:
Ik begrijp dat hij dat heeft gezegd. Dat komt van de publiciteit in België omdat zijn naam natuurlijk zeer nadrukkelijk wordt genoemd. U weet dat mijn positie wat anders is, want ik ben gewoon geen kandidaat.

KOCKELMAN:
Maar uw naam wordt net zo vaak genoemd en het gaat om het principe. Als iedereen een beroep op je doet: wordt nou de eerste voorzitter. Kun je dat dan weigeren?

BALKENENDE:
Nou, dat zijn momenten om zaken te wegen, maar dat hangt van iedereen zelf af. De heer Juncker heeft ook weleens gezegd: een vergelijkbare opmerking in een Frans interview. Het is zo dat de heer Van Rompuy heeft nu ook deze opmerking gemaakt en je hoort ook andere kandidaten die naar voren komen. De oud-president van Letland bijvoorbeeld. En hoe gaat dat dan nu bij zo'n dag: ik weet dus niet precies wat er gaat gebeuren op die avond want het is nu zo dat Zweden, het Zweeds voorzitterschap van de Europese Unie, is - of die gaat, zo moet ik het zeggen - die gaat die vragen van: hoe kijkt u aan tegen het voorzitterschap van de Europese Raad.

KOCKELMAN:
De beslissing is nu nog niet genomen? Er is nog geen overeenstemming. Dat moet echt tijdens dat diner gebeuren.

BALKENENDE:
Er zijn twee mogelijkheden. Maar ik weet niet hoe dat gaat. We hebben nog een week te gaan. Een kleine week. En het Zweeds voorzitterschap zal ongetwijfeld nu gaan bellen met - ik heb nog geen telefoontje gehad overigens.

KOCKELMAN:
U bent nog niet gebeld?

BALKENENDE:
Nee. Mijn zorg is wel op enig moment dat na de eerste telefoonronde van: hoe kijkt u nu aan tegen de verschillende functies. En dan kunnen er twee dingen gebeuren. Of het Zweeds voorzitterschap komt tot de conclusie van: nou, het is heel duidelijk. Het is die meneer of mevrouw voor die en die functie.

KOCKELMAN:
Hoe groot acht u die kans daarop trouwens?

BALKENENDE:
Ik weet het niet. Ik weet het niet. Omdat er allerlei namen op het ogenblik de ronde doen. Iedereen is uiteraard terughoudend om te zeggen van: wil je het wel of wil je het niet. En er kunnen twee dingen gebeuren. Er tekent zich al heel snel consensus rond een persoon rondom het voorzitterschap van de Europese Raad, dan wel de Hoge Vertegenwoordiger - dat gaat om de minister van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie. Of dat gebeurt niet, en dan gaat de zaak door naar die donderdagavond.

KOCKELMAN:
Komen jullie er wel uit die komende donderdagavond? Moet dat vindt u?

BALKENENDE:
Ik vind wel dat het moet omdat deze discussie nu al een paar weken duurt.

KOCKELMAN:
Het is beschadigend voor de kandidaten die genoemd worden?

BALKENENDE:
Het is veel beter als je een keer kunt zeggen van: stop ermee. Want we hebben natuurlijk de afgelopen tijd gesproken over het Verdrag van Lissabon, wat gebeurt er in Tsjechië. Maar iedereen was blij dat die discussie klaar was. We moeten nu afspreken hoe we de functies gaan invullen.

KOCKELMAN:
U wilt er hoe dan ook donderdag uitkomen. Nog even terugkomen op mijn vraag: stel dat iedereen een beroep doet op één persoon, namelijk wordt de voorzitter. Kan je dan weigeren?

BALKENENDE:
Je kunt weigeren.

KOCKELMAN:
Maar vindt u dat netjes? Ik bedoel, ligt het in de aard om dan te weigeren? Gaat u weigeren?

BALKENENDE:
Ik zeg… Nee, ik ben geen kandidaat. Maar het punt is: je weet niet hoe die gesprekken zullen zijn. Het kan best dat al in het voortraject het heel helder is: die meneer of mevrouw die kan echt rekenen op de steun van iedereen. Dan zijn we donderdagavond snel klaar. Dan eten we ons bord op en dan kunnen we snel terug naar ons land. Dus dat is één mogelijkheid. Maar voor hetzelfde geldt: bestaat die duidelijkheid nog niet, dan is er een lastige…

KOCKELMAN:
Ik zal er niet eindeloos over doorzeuren want dat hebben we al vaak genoeg gedaan, maar als iedereen een beroep op u doet, gaat u er dan over nadenken ja of nee?

BALKENENDE:
Nee, maar dat is weer het bekende speculeren, dat doen we gewoon niet.

KOCKELMAN:
Alright, nou dan is er nog iets anders: dat zijn de Eurocommissarissen. Want alles hangt met elkaar samen. Is mevrouw Kroes definitief voorzien van een kruis door haar naam? Of speelt haar naam en persoonlijkheid nog altijd een rol? Met andere woorden, zou ze door Nederland nog altijd kunnen worden voorgedragen?

BALKENENDE:
Er staat geen kruis door haar naam.

KOCKELMAN:
Dus dat betekent dat als het spel en de kaarten op tafel liggen, dat zij nog altijd in de race is voor een Eurocommissariaat?

BALKENENDE:
Ik doe geen uitspraken over kandidaten. Ook niet over mevrouw Kroes. Maar als u in alle duidelijkheid vraagt van: is zij van het lijstje afgevallen? Dan zeg ik nadrukkelijk: nee. En dat heb ik ook in Kamerdebatten steeds naar voren gebracht.

KOCKELMAN:
Dus, mevrouw Kroes, als er een beroep wordt gedaan op Nederland, want Barroso, de Commissievoorzitter zegt: ik wil graag vrouwen en het wordt nu wel erg karig. Dus Nederland, kom op. Stel u wordt niet gevraagd ondanks uw geen kandidaat zijn voor de functie, en Nederland zou die sterke post van mevrouw Kroes kunnen behouden als zij in de race is, dan staat zij nog steeds op het lijstje?

BALKENENDE:
Zij staat op het lijstje, en er zijn natuurlijk veel namen genoemd de afgelopen tijd, althans in de kring van het kabinet. Het gaat erom dat we niet het beeld moeten hebben dat zij niet behoort tot de mogelijkheden. En dat wil ik graag wegnemen. En dat heb ik ook in het debat steeds gezegd.

KOCKELMAN:
Laatste vraag, want er circuleren meer namen: minister Donner, minister Hirsch Ballin, mevrouw Van der Hoeven, de minister van Economische Zaken, en de staatssecretaris van Europese Zaken, Frans Timmermans. Die circuleren al. Kunnen ministers zomaar overstappen van het kabinet naar Europa wat u betreft?

BALKENENDE:
De mogelijkheid is er altijd. Die kun je niet uitsluiten.

KOCKELMAN:
Vindt u het wenselijk?

BALKENENDE:
Dat hangt er echt af. Kijk, dit is nu typisch zo'n vraag die samenhangt met de portefeuille die je kunt krijgen. En je kunt de mogelijkheid niet uitsluiten. Ik vind dat je ook terughoudend moet zijn wat je wil graag dat een kabinet compleet blijft. Dat is evident. Maar dat hangt echt af van de onderhandelingen, van de besprekingen, de portefeuille die je zou kunnen krijgen.

KOCKELMAN:
En dat geldt dus ook voor de functie van minister-president?

BALKENENDE:
Ach, dat is een bekend gezelschapsspelletje heb ik steeds gezegd. En ik hoef het niet weer te zeggen: ach het is flauwekul nog steeds. Dat weet u ook.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd)