Radio-gesprek met de minister-president na de ministerraad (Radio 1, Met het Oog op Morgen)

Mediatekst | 12-11-2009

PRESENTATOR:
Zou het zijn laatste Ministerraad geweest kunnen zijn?

VULLINGS:
Het zou kunnen, maar je hoort toch steeds meer stemmen in Den Haag zeggen dat de kansen van Jan Peter Balkenende met de dag slinken. Hij heeft te vroeg gepiekt, zoals dat heet. Uiteraard kun je hem nog niet helemaal afschrijven als kandidaat. Dat woord mag je eigenlijk niet gebruiken, maar we doen het toch maar gewoon. Maar ja, goed, de kans is dus wel vrij groot dat hij gewoon door moet in de polder. En doorgaan in Den Haag houdt in dat hij gewoon waarschijnlijk iedere week wel weer een keer naar de Kamer moet komen. Deze week moest hij voor het AOW-debat opdraven. Hij was liever niet gekomen, liet hij een week geleden horen aan ons. Maar goed, hij moest er toch aan geloven. En daarom vroeg ik hem: viel het toch eigenlijk nog wel een beetje mee, dit debat?

BALKENENDE:
Het is misschien goed om even uit te leggen waarom ik vorige week heb gezegd dat het beter was als de minister van Financiën en ik er niet bij aanwezig zouden zijn. Dit is een hervorming, maar we hebben natuurlijk meerdere keren daarover gesproken. Bij het aanvullend beleidsakkoord, onze crisismaatregelen. Ik heb er over gesproken bij de Algemene Politieke Beschouwingen. En ook in het verleden was het ongebruikelijk dat bij dit soort grote operaties - de bijstand, de WAO, de hervorming van de zorg - dat werd gedaan door de vakministers. Maar goed.

VULLINGS:
Was het uiteindelijk toch de moeite waard?

BALKENENDE:
Nou, ik vond het wel goed om het debat te hebben gevoerd, eigenlijk om deze reden. Ik heb kunnen vaststellen dat in de Kamer er toch een behoorlijk brede meerderheid is die wel overtuigd is van de noodzaak dat de pensioengerechtigde leeftijd van 65 naar 67 gaat. Die conclusie is niet onbelangrijk. En natuurlijk zie je dan dat de oppositie verschillende voorstellen heeft, maar op zichzelf dat je in zo'n debat kunt vaststellen dat een duidelijke meerderheid toch voor de 67 uiteindelijk kiest, dat is een belangrijke waarneming.

Debatten in Tweede Kamer

VULLINGS:
Vorige week heeft u op uw persconferentie ook een signaal afgegeven. Ik vind dat ik zelf maar ook mijn collega-ministers eigenlijk te vaak naar de Kamer worden geroepen. Denkt u dat dat signaal is aangekomen?

BALKENENDE:
Ik denk het wel, want ik heb een brief gekregen van de Kamervoorzitter waarin ze ons uitnodigt, een delegatie van het kabinet, om te spreken over de verzoeken van de Kamer voor debatten. U weet, het is erg makkelijk om te gaan debatteren. 30 Kamerleden zijn genoeg om een spoeddebat te vragen. Ik merk ook dat er als er iets in het nieuws is heel snel om een debat wordt gevraagd. Soms zie je dat over een onderwerp binnen twee, drie weken weer een ander debat kan plaatsvinden, een vervolgdebat. Ja, en de vraag is of we dan soms niet wat doorschieten.

VULLINGS:
U zegt, ik ben uitgenodigd om met de Kamervoorzitter en een aantal Kamerleden te praten. Dat kan ook zo zijn om u nog een reprimande te geven over dat u eerst niet wilde komen.

BALKENENDE:
Dat zou ik hun niet aanraden. Laten we zien wat er gisteren is gebeurd. Ik was om kwart over tien in de Kamer aanwezig. Toen heb ik eerst een debat gehad over de AOW. Dat duurde erg lang. Ook veel langer dan gepland. Ik had gisteravond en vannacht het debat over de Crisis- en Herstelwet. Om drie uur vannacht was ik nog aan het praten. Dan zeg ik van nou, dan mag je best de vraag aan de orde stellen van: is dit nu de methode.

VULLINGS:
Maar u heeft dus signalen dat ze aan uw wensen tegemoet gaan komen?

BALKENENDE:
Dat weet ik niet. Natuurlijk praat je met elkaar over de vraag van: hoe krijg je op een goede manier de debatten georganiseerd. Ik heb ook het voorbeeld genoemd ook vorige week - ik geloof in deze uitzending - dat minister Klink weleens verteld heeft: ik zit 26 uur in de Kamer, dat is gewoon heel erg veel. En debatteren is ontzettend belangrijk, want het gaat om de democratie. Het gaat om belangrijke vraagstukken. Maar dan moet je wel altijd kijken van: hoe loopt dat allemaal. En schiet het soms ook niet wat door.

Kilometerbeprijzing

VULLINGS:
Dan gaan we naar de kilometerheffing. Een groot besluit vandaag in de Ministerraad. Eerst was afgesproken: invoering in deze kabinetsperiode. Dat gaat niet meer lukken. Biedt dat de politieke tegenstanders van de kilometerheffing de mogelijkheid om in de formatie de stekker uit dit project te trekken?

BALKENENDE:
Nou, ik zou het ze in ieder geval niet aanraden. Kijk, we zien in Nederland het probleem van dat we miljoenen auto's hebben en dat we natuurlijk een beperking hebben met onze infrastructuur, met onze wegen. En dan gaat het om de vraag van: als je nu al die wegen hebt, kun je daar op een verstandige manier mee omgaan? En het is onze overtuiging dat de kilometerbeprijzing zal leiden tot een verstandiger gebruik van de weg.

VULLINGS:
Maar theoretisch gezien is het dus wel mogelijk dat een ander kabinet een andere keuze maakt?

BALKENENDE:
Nou, we gaan straks natuurlijk wel bezig met bepaalde veranderingen in gang te zetten. We maken bepaalde onherroepelijke keuzes. Neem bijvoorbeeld het proces dat je nu in gaat. Bijvoorbeeld een BPM die zal worden afgeschaft. Nou, daar ga je stapsgewijs naar toe. Nou, dat zijn allemaal zaken die worden nu voorbereid. En ik denk dat aan dit systeem veel belangrijke voordelen verbonden zijn. Ik heb ze net ook nog eens genoemd: minder CO2-uitstoot, meer gebruik maken van het openbaar vervoer, beter nadenken over of je de auto moet gebruiken, en ook op welke momenten je de auto gaat gebruiken. En het aantal kilometers zal ook wat gaan dalen.

PVV op nummerbord auto

VULLINGS:
Blijven we even bij de automobilist. Geert Wilders maakt zich vandaag bijzonder boos, want de letters PVV mogen niet op een nummerbord. Wij hebben nog eens goed gekeken naar de regels en de letters JPB, Jan Peter Balkenende, die mogen wel.

BALKENENDE:
Die mag wel hè.

VULLINGS:
Ja.

BALKENENDE:
Ja, ik had toch gedacht dat ook dat vraagstuk zou opkomen. Maar heeft dat al tot bezwaren geleid, weet u dat?

VULLINGS:
Nou, er zijn Kamervragen gesteld door de heer Wilders.

BALKENENDE:
Nou, de heer Wilders gebruikt altijd grote woorden dus toen ik het berichtje zag dat er een van de PVV werd gemeld, toen dacht ik van: nou, er zal wel weer wat komen. Dat gebeurde dan ook. Een beetje standaard reactie. Nou, er zijn Kamervragen gesteld, maar we wachten dit nu maar even af. Kijk, ik vind het wel terecht dat bij het verlenen van de kentekens, dat er wel wordt gekeken of je bepaald combinaties echt niet zo wenselijk zijn, en die ook gebruikt worden dat je dan bepaalde lettercombinaties gewoon niet toepast. Dat vind ik verstandig, en dat geldt ook voor politieke partijen.

VULLINGS:
Ja, het CDA mag ook niet, maar dat mag sowieso niet want er mogen geen klinkers in. Goed, een rondje buitenland. Eerst even heel kort over Uruzgan. Ik wil eigenlijk weten of er voor de kerst nog een besluit komt.

Afghanistan

BALKENENDE:
Daar kan ik nu nog niks over zeggen. Hoe eerder een besluit genomen kan worden, hoe beter. Maar het is nu nog te vroeg om daarover te spreken. Het kabinet, natuurlijk staan wij stil bij wat kan onze bijdrage zijn in Afghanistan. Dat zijn vraagstukken, daar kun je niet over één nacht ijs gaan. Dus het is gewoon te vroeg om daar nu al iets over te kunnen zeggen.

Klimaattop Kopenhagen

VULLINGS:
Dan naar Kopenhagen, de Klimaattop. U heeft gisteren bekend gemaakt: ik ga er naar toe. U bent uitgenodigd door de Deense premier. Wordt de kans van slagen voor zo'n top nou eigenlijk groter als de regeringsleiders invliegen?

BALKENENDE:
Ik vind dat moeilijk te zeggen omdat… De afgelopen maanden heb ik gezien dat er bepaalde momenten zijn waarop je zegt van hé het gaat nu de goede kant uit. U weet, ik was in New York en daar was die Klimaattop georganiseerd door Ban Ki-moon, de secretaris-generaal van de VN. Tijdens die top zagen we ineens dat de president van China interessante dingen zei. Dat de nieuwe premier van Japan - ik heb hem trouwens onlangs ontmoet - die deed echt nu toezeggingen die we niet hadden verwacht van Japan. Uit India kwamen positieve signalen. Ook president Obama had een goed verhaal. Dus toen was het een soort van positief gevoel. Later die week ging het over de financiering van het klimaatbeleid.

VULLINGS:
Geld is altijd moeilijk.

BALKENENDE:
Toen ineens merk je weer dat er op de rem wordt getrapt en dan vooral door China. Wat we nu zien is dat we willen een succes maken van Kopenhagen. De Nederlandse regering zet zich daar ook voluit voor in. Overal brengen we dit punt op. En wij werken er hard aan om juist ook anderen mee te krijgen in het boeken van succes. Maar je hebt nog geen garantie.

VULLINGS:
Wat ik eigenlijk meer bedoel is - zullen we maar zeggen - wat de diplomatieke strategie er achter is. Omdat juist - wat u zelf zegt - al die wereldleiders hebben zich gecommitteerd. Het is een belangrijk probleem. Het zou echt bijna misdadig zijn als we dit niet met z'n allen kunnen oplossen. Maar als die wereldleiders er zijn, dan is de druk groter om te slagen.

BALKENENDE:
Als alle wereldleiders er zijn, de leiders van de belangrijke landen, dan zal er natuurlijk worden gekeken van: nu ben je met elkaar, en is er dan succes of niet. En op het moment dat je dan zou moeten vaststellen dat het niet is gelukt…

VULLINGS:
Dat is een blamage

BALKENENDE:
Dat is natuurlijk… ja, waarom ga je naar Kopenhagen, juist om succes te boeken. Nou, ik heb steeds gezegd: ik ga graag naar Kopenhagen. We hebben een uitnodiging gekregen van Rasmussen, de premier van Denemarken die een belangrijke rol speelt op deze conferentie. Ik ga er heel graag heen. Maar ik hoop eigenlijk met u dat de aanwezigheid van wereldleiders er zal aan bijdragen dat er wel spijkers met koppen geslagen moeten worden.

Benoemingen EU

VULLINGS:
Kort nog even naar Brussel. Volgende week wordt er besloten wie er vaste voorzitter van de Raad wordt. In het buitenland wordt die ook wel de president van Europa genoemd. Op wie gaat u stemmen?

BALKENENDE:
U kunt zich voorstellen dat ik eerst maar eens zie wat het Zweeds voorzitterschap doet in de verdere voorbereidingen. En dan zullen we kijken hoe het zit met degene die beschikbaar zijn. En dan wachten we het gesprek donderdagavond af. Nou dat is iets wat zich uiteraard niet leent voor een gesprek in de media. Ik weet trouwens wie allemaal in beeld zullen zijn.

VULLINGS:
Strikt theoretisch genomen - want u bent geen kandidaat, dat zegt u keer op keer - is het wel mogelijk dat u op uzelf stemt?

BALKENENDE:
Met die vraag heb ik me helemaal niet bezig gehouden.

VULLINGS:
Maar is dat strikt theoretisch mogelijk? Bijvoorbeeld, Juncker die is ook premier, van Luxemburg. Is het zo dat hij tegen het voorzitterschap zal zeggen: ik ben voor mezelf?

BALKENENDE:
Ik weet het niet. Kijk, dit heb ik nooit meegemaakt. Het is de eerste keer dat een voorzitter van de Europese Raad wordt gekozen. Ik heb natuurlijk wel meegemaakt de benoeming destijds, de verkiezing van de heer Barroso, de voorzitter van de Europese Commissie. Dan merk je dat sommigen zijn daar voor in, en dat ontwikkelt zich tijdens zo'n gesprek. Alleen dat was toen we het hadden over de voorzitter van de Europese Commissie. Nu deze keer, met het verlengen van de periode van de heer Barroso, dat was eigenlijk een groot gevoel van eensgezindheid dat hij door zou moeten. Dus dat is een ander type gesprek. En wat we nu niet weten dat is hoe de verhouding zal zijn tussen de werkzaamheden van het Zweeds voorzitterschap die de bijeenkomst van donderdag moet voorbereiden. En wat er tijdens die avond zelf gaat gebeuren. Misschien dat er wel een situatie is dat de zaak van te voren geregeld is, of juist niet, dat weten we nog niet.

VULLINGS:
Spannend. Ik dank u wel.

BALKENENDE:
Graag gedaan.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd)