Overname hoogspanningsnet E.ON door TenneT

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG

Ons kenmerk: FIN/2009/1589 M

Betreft: Overname hoogspanningsnet E.ON door TenneT

Geachte voorzitter,

Graag informeer ik u, mede namens de Minister van Economische Zaken, dat ik als aandeelhouder in TenneT Holding (“TenneT”) na uitgebreid onderzoek en overleg heb besloten TenneT toe te staan een bindend bod uit te brengen op het transportnet van E.ON (“Transpower”). Dit bod is door E.ON geaccepteerd. De overname sluit aan bij de kabinetsambities en de publieke belangen ten aanzien van het energiebeleid en levert aanzienlijke maatschappelijke baten op in de vorm van geharmoniseerde elektriciteitsprijzen tussen Nederland en Duitsland en lagere kosten voor balanshandhaving. Bovendien is sprake van een overtuigende en financieel gezonde propositie.

De Nederlandse markt voor elektriciteit raakt steeds meer verweven met de Noordwest-Europese markt. Met name voor Nederland, met een geliberaliseerde energiemarkt en onafhankelijk netbeheer is een volledige en onbelemmerde toegang tot de Europese elektriciteitsmarkt van groot belang. Fysiek is Nederland reeds verbonden met de Duitse elektriciteitsmarkt. Echter, er is nog geen sprake van volledige koppeling van markten: de handelssystemen voor elektriciteit zijn nog niet geïntegreerd.

De overname van Transpower draagt bij aan de versterking en de doelmatigheid van de elektriciteitsmarkt in Nederland. Koppeling van de markt komt door de overname versneld tot stand komt en leidt tot een versnelling van prijsconvergentie. Dit heeft, gelet op het gemiddelde hogere niveau van stroomprijzen in Nederland, een positief effect voor afnemers. Door de overname is TenneT in staat om de twee verschillende netten optimaal op elkaar aan te laten sluiten en investeringen op elkaar af te stemmen. Hierdoor zal bijvoorbeeld de fluctuatie van het aanbod van windenergie beter kunnen worden opgevangen. Een groter netwerk leidt bovendien tot een efficiëntere balanshandhaving in Nederland, hetgeen een belangrijke taak is van TenneT als netbeheerder. Hoewel synergievoordelen niet de voornaamste voorwaarden zijn geweest van het positieve besluit, zal de overname leiden tot kostenverlagingen, met name aan de inkoopkant voor investeringen. De maatschappelijke baten van deze strategische voordelen zijn berekend op EUR 0,9 tot 1,5 miljard. De maatschappelijke baten hebben een belangrijke rol gespeeld in de besluitvorming.

Naast de strategische voordelen die de overname biedt, is de financiële propositie overtuigend bevonden. Als een van de Duitse TSO’s[1] is Transpower net als in Nederland onderworpen aan regulering. De rendementen die gemaakt kunnen worden zijn daardoor beperkt maar stabiel. Het risico dat gemoeid is met de inkomsten is vergelijkbaar met de risico’s die TenneT loopt ten aanzien van de Nederlandse beheersactiviteiten en wordt acceptabel geacht.

De overnameprijs die TenneT betaalt voor de onderneming bedraagt EUR 885 miljoen. Deze waarde ligt significant onder de waarde van de zogenaamde regulated asset base[2] en is door de externe adviseur van de Staat beoordeeld als een goede prijs, die duurzame rendementen waarborgt. Evenals bij de beoordeling van de strategische ratio heeft de Staat ook hierover onafhankelijk advies ingewonnen.

De overname wordt gefinancierd door vreemd vermogen aan te trekken op het niveau van TenneT en door inzet van eigen vermogen van de Stichting Beheer Doelgelden. Deze Stichting is gelieerd aan TenneT, maar voert een aparte boekhouding. De achtergrond hiervan is gelegen in de Elektriciteitswet. Ten behoeve van deze Stichting heeft de Staat een garantie verleend. Deze Stichting mag zijn gelden namelijk uitsluitend risicovrij beleggen. De maatschappelijke baten van deze overname rechtvaardigen het afgeven van de garantie voor deze overname. De garantieverplichting zal in de Tweede suppletoire begroting van het Ministerie van Financiën worden verwerkt evenals de garantiepremies. De garantie wordt marktconform beprijsd. Graag verwijs ik voor meer informatie over de te verlenen garantie door de Staat naar mijn brief van 16 oktober jl. (28165, nr. 102). Deze brief is in eerste instantie als vertrouwelijk verstuurd vanwege de beursnotering van E.ON. Met de bekendmaking van deze transactie kan de brief ook openbaar worden.

Na de overname zullen de Duitse activiteiten worden ondergebracht in een dochter van TenneT Holding, evenals nu al het geval is voor TenneT TSO Nederland. Hierbij geldt dat de Staat als aandeelhouder dezelfde mate van zeggenschap zal krijgen in de Duitse activiteiten als deze nu heeft in TenneT TSO Nederland. Uiteraard heb ik mij vergewist van het feit dat de Nederlandse activiteiten van TenneT Holding op het gebied van netbeheer (TenneT TSO Nederland) geenszins (negatief) beïnvloed kunnen worden door de Duitse activiteiten. TenneT TSO Nederland is strikt afgebakend: de eigendommen en belangen zijn juridisch en financieel gescheiden van de overige activiteiten van TenneT Holding. Deze situatie bestond al voor de
overname en vloeit voort uit paragraaf 5 van de Elektriciteitswet 1998. Doel van deze wettelijke regeling is te voorkomen dat niet-gereguleerde activiteiten van TenneT Holding invloed hebben op TenneT TSO Nederland. Bovendien zal de overname geen impact hebben op de Nederlandse tarieven voor elektriciteitstransport; de kosten die gemoeid zijn met de overname kunnen niet verrekend worden in de tarieven. Deze investering wordt terugverdiend uit de inkomsten uit het Duitse elektriciteitsnet.

Ik zal samen met de minister van Economische Zaken de uitwerking en de resultaten van de overname nauwlettend volgen. Ik heb daartoe TenneT verzocht ons periodiek informatie te doen toekomen over de beschreven samenwerking.

Mede namens de Minister van Economische Zaken,

De Minister van Financiën,

Wouter Bos

[1] Transmission System Operator.
[2] Dit betreft de regulatorische waarde van het netwerk.