NOS, Met het oog op morgen, Radio 1

Mediatekst | 16-10-2009

VRAAG
En ik vroeg me af er wellicht ministers klant zijn bij die bank en daardoor vandaag wat stilletjes in de Trêveszaal zaten?

BALKENENDE
Ik zou het niet eens weten en als er iets over gezegd zou zijn, dan zou ik het niet zeggen, want u dat de besprekingen in de ministerraad vertrouwelijk zijn.

VRAAG
Maar goed, het kan natuurlijk ook en marge van de ministerraad zijn gebeurd.

BALKENENDE
Nou dat weet ik helemaal niet. Ik heb er niets over gehoord, maar het doet niet zo ter zake. Het gaat over een heel zakelijk onderwerp, moeilijk onderwerp met een hele hoop onzekerheid voor mensen, en dat is triest genoeg.

VRAAG
Denkt u nog wel eens terug aan 18 mei dit jaar. U was toen op verkiezingscampagne voor het Europese Parlement. U was in Alkmaar in het stadion van AZ en toen heeft u eigenlijk zeer lovende woorden gesproken naar Dirk Scheringa: je speelt een geweldige rol in de financiële sector, we zijn trots op je. Bent u nog steeds trots op hem?

BALKENENDE
Nou dat oordeel kan natuurlijk pas gegeven worden als alles in kaart is gebracht. Ik heb een aardige opmerking gemaakt toen ik in het AZ-stadion was. Niet als premier, maar als politiek leider van het CDA. Ik heb het toen ook gehad over de betrokkenheid van iemand als Dirk Scheringa bij zaken als sport en cultuur. En dat vind ik mooi als mensen zich daar voor inzetten. Ik heb een paar hartelijke opmerkingen gemaakt, alleen het was geen waardeoordeel over het zakendoen als zodanig en als u dan mij aanspreekt over 18 mei, dan zeg ik wat gebeurde op 18 mei bij DNB of andere instellingen. Het ging helemaal niet om een oordeel over het zakendoen van DSB. Het had meer te maken met gewoon persoonlijk contact wat ik met hem had.

VRAAG
Ja maar goed, toen was ook al bekend dat zijn manier van zakendoen veel vragen opriep. U zei ik ben trots op u.

BALKENENDE
Ja maar dat was, zoals je ook vaker, je komt ergens iemand tegen, je maakt een hartelijke opmerking, omdat je gewoon iemand als persoon mag en u moet eens kijken hoe Scheringa op het ogenblik door zijn personeel op handen wordt gedragen. Laat ik dat voorbeeld ook eens noemen. Dat zijn ook voorbeelden hoe iemand met anderen omgaat. Als ik ook zie hoe hij betrokken is met voetbalploeg AZ. Hoe hij betrokken is met kunst, daar kan ik hem met hartstocht over horen praten. Nou dan zei ik op een gegeven moment een aardige opmerking. Maar dat laat onverlet dat het natuurlijk geen zakelijk oordeel van wat er feitelijk gebeurt.

VRAAG
Maar nu blijkt eigenlijk dat de betrokkenheid bij sport en cultuur, dat dat eigenlijk gefinancierd is vanuit die bank.

BALKENENDE
Ja maar, wie wist dat op dat moment? Ik in ieder geval niet. Daar ging het mij ook helemaal niet om. Want u moet nu ook oppassen dat een discussie die te maken heeft met juridische aspecten, met grote zakelijke aspecten, waarbij andere banken op het ogenblik een rol spelen, om dat dan even te relateren aan iets wat in mei aan de orde was, of mogelijk eerder.

VRAAG
De hele zaak roept veel vragen op. Meerdere onderzoeken zijn deze week aangekondigd. Scheringa heeft begin deze week eigenlijk vraagtekens gezet bij de rol van DNB en bij de rol van het ministerie van Financiën en de minister van Financiën. Ja iedereen lijkt een beetje besmet te worden in deze affaire. Vindt u dat eigenlijk kwalijk dat hij dat heeft gedaan?

BALKENENDE
Ik ga daar geen uitspraken over doen en eigenlijk om deze reden: het gaat natuurlijk met DSB niet goed, want anders hadden we dit gesprek ook niet met elkaar. Er zijn zakelijke problemen. We hebben te maken met de rol van DNB, die zich een oordeel aanmeet over de handel en wandel van een bank als DSB. Dit is op het ogenblik wat iedereen bezighoudt. U weet dat er ook onderzoeken worden gedaan. Op verschillende manieren over hoe heeft het zo ver kunnen komen? Wat is de rol van toezichthouders geweest? Enzovoorts. Al die zaken die zijn op het ogenblik aan de orde en ik ga dus, lopende dat proces, uiteraard geen uitspraken doen over hoe alles gaat. Dat is allemaal veel te ingewikkeld.

VRAAG
Sinds de kredietcrisis, dat begon ook in Nederland rond Icesave, die IJslandse bank die over de kop ging, ligt ook de president van DNB, Nout Wellink, onder vuur. In 2011 loopt zijn termijn af. Hij wil door. Is dat nog mogelijk?

BALKENENDE
Deze discussie hebben we eerder deze zomer in het Nederlandse parlement gehad. En ik vind dat eigenlijk geen goede en verantwoorde discussie. In de eerste plaats omdat die nu niet aan de orde is. En in de tweede plaats omdat een president van DNB altijd met gezag moeten kunnen opereren. DNB en de president van DNB hebben een grote verantwoordelijkheid in de richting van de financiële sector. Staan voor grote en belangrijke beslissingen. En ze moeten geen bron van discussie gaan vormen, want juist de autoriteit moet voorop staan.

VRAAG
Maar juist omdat die dus een bron van discussie is, kan een reden zijn om te zeggen van nou we gaan hem vervangen, want hij moet eigenlijk van onbesproken gedrag zijn. Al blijkt zelfs uit die onderzoeken later dat zijn rol goed is geweest, misschien wordt het wel tijd voor een frisse wind.

BALKENENDE
Maar ik vind dit soort discussies echt niet goed. Ik vind het niet bijdragen aan de zorgvuldigheid, ook niet wat we nu nodig hebben. Het is een knap ingewikkelde tijd voor de financiële sector. Ik weet dat de president van DNB en de bank als zodanig zeer betrokken zijn bij de toekomst en het wel en wee van de financiële sector in Nederland. Dat is ook hun verantwoordelijkheid, mede hun verantwoordelijkheid. En daarin behoren ze ook te worden gerespecteerd. Als er op een gegeven moment dingen zijn die bekeken moeten worden, dan zal dat gebeuren, maar alsjeblieft wel graag met respect en zeker niet om het in verband te brengen met benoemingskwesties.

• AOW-AKKOORD

VRAAG
Goed, zullen we maar naar de AOW gaan?

BALKENENDE
Lijkt me verstandig.

VRAAG
Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen is er veel kritiek geweest op u en uw kabinet. Geen daadkracht, ernstig verdeeld. Wat zou u nu tegen de oppositie willen zeggen?

BALKENENDE
Laat ik eerst dat punt nog even noemen over die daadkracht. Eigenlijk is dat een bespottelijk iets. De Tweede Kamer heeft hele grote woorden gebruikt. Dat zijn dingen als u heeft geen visie of er gebeurt niets. En het gekke is dan ook als je dan de Algemene Politieke Beschouwingen hebt gehad, dat feitelijk het kabinet de volle steun heeft gekregen voor het beleid rondom 2010, dat is één. Twee, ook de oppositie kan er niet omheen dat we wel 1,8 miljard ombuigen, inboeken voor het jaar 2011. Niemand kan er omheen dat wij hebben gekozen voor de 67, en dat hebben we vandaag ook weer eens bevestigd. Niemand kan er omheen dat wij ernst maken met de heroverwegingsoperaties die een enorm karakter heeft. Dus ik vind de woorden van de oppositie eerlijk gezegd erg goedkoop en ook een beetje bezijden de waarheid. Nou nu vandaag hebben we dan te maken met een besluit rondom de AOW, dat vloeit voort uit een eerder voornemen van de kant van het kabinet en de coalitie.

VRAAG
Hoe belangrijk is dit besluit? Het kabinet heeft nu iets laten zien, een ingrijpend besluit, historisch zou je het zelfs kunnen noemen. Is dit een aankondiging voor nog meer grootse daden?

BALKENENDE
Nou kijk de afgelopen tijd zijn natuurlijk de nodige stappen gezet. Als je nu eens kijkt: we hebben ingrepen moeten doen in de AWBZ. Dat zijn geen makkelijke maatregelen. We hebben gezegd tegen mensen met dure woningen van ja we gaan wat meer van u vragen. Dat zijn ook geen leuke stappen voor de groepen om wie het gaat.

VRAAG
Maar er komen eigenlijk nog grotere besluiten aan.

BALKENENDE
Ja maar ik wil dus van het beeld af zo van ach het kabinet laat gewoon beslissingen liggen. Dat is gewoon niet waar. En dan ten aanzien van (onverstaanbaar, red.) is heel belangrijk, want dat heeft te maken met een fundamenteel karakter, wat betreft oudedagsvoorziening. Het is een belangrijke stap, maar dit is nog maar de eerste van een hele grote operatie, want wanneer we praten over de 35 miljard die we toch feitelijk tekort gaan krijgen per jaar als we niets doen, dan heb je nog veel meer van dit soort operaties nodig. Nou dat is precies de reden waarom we de heroverwegingsoperaties zijn gestart.

VRAAG
Maar was er dan vandaag zo'n sfeer in de ministerraad van de AOW hebben we gehad, hebben we binnen twee weken gedaan, dan kunnen we de hypotheekrente misschien wel binnen een week oplossen?

BALKENENDE
U weet dat we hebben gezegd wij gaan taboes introduceren. Werkgroepen brengen nu alles zorgvuldig in kaart, dat wordt in het tweede kwartaal allemaal gepresenteerd en dan zullen wij ons daar als kabinet op buigen en dan zullen we kijken wat wij er mee kunnen doen voor het jaar 2011 en voor de Voorjaarsnota 2010. Dat is wat aan de orde is. Het is gewoon heel goed dat dit vandaag is gebeurd en natuurlijk dit zijn geen makkelijke besluiten, want natuurlijk is er sprake van maatschappelijk verzet, dat weten we ook allemaal. Maar ik hoop werkelijk, ook op zo'n dag als vandaag, dat ook mensen en groepen en organisaties over de eigen schaduw willen heen springen omdat het hier wel gaat om toekomstgericht beleid en dan kun je wel zeggen dat moet allemaal niet, maar dan zeg ik van nou dit is toch een maatregel die gewoon ook nodig is. Een van de maatregelen die nodig zijn om Nederland toekomstbestendig te maken. Wat dat betreft hoop ik ook dat mensen toch de vragen aan de orde willen stellen van nou is het ook niet gerechtvaardigd om wat langer te werken, wetend dat we nu veel langer leven gemiddeld dan in het verleden.

VRAAG
Ik dank u wel.

BALKENENDE
Graag gedaan.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, PS)