NOS, Gesprek met de minister-president, Nederland 1

Mediatekst | 18-09-2009

VRAAG
Meneer Balkenende, ik zag u gisteren in het debat in de Tweede Kamer en ik zou dit gesprek haast willen beginnen met de vraag: gaat het weer een beetje meneer Dröge? Het was niet best he?

BALKENENDE
Het gaat goed met mij, maar u hebt gelijk het was niet mijn beste wedstrijd.

VRAAG
Nou zelfs een premier natuurlijk ook mens. Mensen dachten in de wandelgangen, ja hij heeft gewoon griep of hij voelt zich in elk geval niet lekker. Was dat zo?

BALKENENDE
Nou dat onderzoek loopt nog. Het is zo, ik was gisteren niet helemaal in vorm. En dat gold denk ik niet zozeer voor het ochtendgedeelte, dat verliep eigenlijk prima. Het middaggedeelte was heel anders en het was niet de beste keer, om het zo maar even te noemen.

VRAAG
En u zegt: het onderzoek loopt nog?

BALKENENDE
Ja, grapje.

VRAAG
Oh ok, goed. U was niet in vorm, dat was voor iedereen duidelijk. Sommige leden van de Kamer die zeiden ja hij zit met zijn hoofd in Europa.

BALKENENDE
Dat is onzin. Ik heb ook een stuk gezien in het Financieel Dagblad, dat ging ook hier weer over. Ik heb toen ook gelijk gezegd dit is flauwekul. De discussie speelde al eerder dit jaar en dan komt het weer een keer terug. Daar ben ik helemaal niet mee bezig.

VRAAG
Die aanhoudende geruchten dat u misschien toch in zou zijn voor een topbaan in Europa later dit jaar, die ondermijnen natuurlijk wel uw effectiviteit.

BALKENENDE
Ja maar ik begin er zelf ook niet over.

VRAAG
Nee, maar die geruchten blijven rondgaan.

BALKENENDE
Ja maar daarom moeten we dit soort discussies ook helemaal niet hebben.

VRAAG
Nee maar zou het dan niet beter zijn als u daar gewoon rigoureus een eind aan maakt?

BALKENENDE
Ja maar ik heb bijvoorbeeld eerder dit jaar gesproken over de Europese Commissie, toen werd ook opeens mijn naam genoemd en toen heb ik ook gezegd dat is volstrekte onzin. Laat Barroso alsjeblieft doorgaan. Ik was dus erg blij deze week dat Barroso met een duidelijke meerderheid is gekozen in het Europees Parlement.

VRAAG
Maar dan komt er een nieuwe functie waar u ook weer voor wordt genoemd, de voorzitter van de Europese Raad.

BALKENENDE
Ja maar ik zoek deze discussie helemaal niet. En ik heb steeds gezegd: ik wil deze periode tot een succes maken, er is ontzettend veel te doen, zie de financieel economische ontwikkelingen. Het gaat om banen van mensen. Daar zijn we als kabinet buitengewoon druk mee bezig en daar richt ik me op.

VRAAG
Ja dat snap ik. U zoekt de discussie niet, maar zou het om dit soort geruchten gewoon de kop in te drukken niet beter zijn als u gewoon zegt: ik ben niet beschikbaar voor enige Europese functie?

BALKENENDE
Nee maar, kijk wat ik zo vervelend vind…

VRAAG
Want dat hoor ik niemand zeggen.

BALKENENDE
Nee maar kijk, het vervelende is met dit soort discussies. Er wordt steeds over je gepraat en ik zoek deze discussies niet, ik wil er niet over praten…

VRAAG
Maar u kunt de discussie uit de lucht halen door gewoon te zeggen ik ben niet beschikbaar voor zo'n functie.

BALKENENDE
Nee maar ik als nu toch steeds zeg meneer Mingelen van ik wil van deze kabinetsperiode een succes maken en mijn politieke agenda die loopt tot 2015, dan is dat toch genoeg?

VRAAG
Nou ja kennelijk niet voor degenen die geruchten verspreiden want dit is waarschijnlijk net zoiets als de Europese rente, je mag er niet over praten, je moet het ontkennen totdat het gebeurt. Met andere woorden iedereen weet dat u wordt genoemd, u kunt het niet bevestigen, totdat u opeens wordt gevraagd. Dat is toch de eerlijke waarheid?

BALKENENDE
Kijk ik vind het eigenlijk een dwaze discussie. Kijk om deze reden. Niemand weet wat er gebeurt met het referendum in Ierland om een voorbeeld te noemen. Het kan wel eens zo zijn dat die functie er helemaal niet is. Ja, dan zeg ik laten we ons alsjeblieft concentreren op de inhoud en niet dit soort dingen.

VRAAG
Als u dan nu zou zeggen ik wil die functie wel en het komt helemaal niet op u af, dan heeft u ook uw geloofwaardigheid verspeeld, maar ik begrijp toch dat u het niet uitsluit. Dat is toch fair om naar de kijker en de kiezer om te zeggen..

BALKENENDE
Nee, ik wil deze discussie helemaal niet en ik heb het eerder dit jaar ook al gezegd, toen ging het over de Commissie, ik wil er geen debat over en u ziet ook…

VRAAG
Ja, u wil de discussie niet, maar het gaat er om of u die functie niet wil en ik hoor u dat niet zeggen.

BALKENENDE
Nee ik wil gewoon een succes maken van deze kabinetsperiode. Het werk ligt voor mij echt hier.

VRAAG
Neemt niet weg dat de oppositie bloed ruikt. Dat was deze week wel te merken. Heeft u zich dat persoonlijk aangetrokken?

BALKENENDE
Nou niet zozeer persoonlijk. Kijk het is natuurlijk wel typisch dat dit gebeurt, maar dat was niet alleen tijdens het debat, was eigenlijk al dagen lang zo. Dat er ook heel duidelijk een actie gericht op een persoon werd gevoerd.

VRAAG
Waarom doen ze dat denkt u?

BALKENENDE
Nou je de vraag is of men nu werkelijk een debat wil echt over inhoudelijke keuzes of dat je inhoudelijk tegen een kabinet zou zijn, of dat je gezamenlijk als oppositiepartijen optreedt of dat je zegt van nou ja laten we dan toch maar eens de premier aanvallen. Wat zich nu eigenlijk voordeed vond ik heel erg interessant in het debat, dat de oppositie met een hele hoop kritiek kwam op het kabinet, alleen ik heb natuurlijk voor mijzelf bijgehouden hoe wordt er nu gedacht over al die verschillende onderwerpen? Hypotheek, huurbeleid, het financieel economisch beleid, het herstelbeleid. Op al die terreinen zag je dat er verschillende antwoorden kwamen.

VRAAG
De oppositie is verdeeld?

BALKENENDE
Ja.

VRAAG
U constateert de aanvallen waren hard en persoonlijk, vond u. Wat vond u persoonlijk in de aanvallen dan?

BALKENENDE
Nou gewoon, dat hoef ik niet te herhalen. Het ging snoeihard in de richting van mijn persoon, dat weet u ook.

VRAAG
Het verwijt was u heeft geen visie. Daar kan je over twisten, maar dat is niet een persoonlijk verwijt.

BALKENENDE
Nee, maar het ging om veel andere dingen ook. Kijk, dat verwijt van het kabinet of u heeft geen visie. Dan zeg ik van: ja heb je geen visie of heb je een andere visie? Opvallend is, ik ben ook begonnen in mijn eerste termijn gisteren met aan te geven hoe ons perspectief van Nederland is op de langere periode. Dat is een combinatie van innovatie, duurzaamheid, economische kracht, respect voor elkaar, financiële solidariteit. Daar willen we als kabinet vooruitkomen. En dat is ook mijn opvatting. Nou als je dat dan uitlegt en je licht dat toe en je noemt er ook voorbeelden van, dan wordt er gewoon weer automatisch gezegd u heeft geen visie. En dan zeg ik van ja wordt er a. opgelet en b. misschien hebben anderen wel een andere visie.

VRAAG
Maar waarom gebeurt dat dan?

BALKENENDE
Nou misschien het politieke spel. Bijvoorbeeld ook de motie van wantrouwen van de heer Rutte was eigenlijk buitengewoon bijzonder. Omdat hij zegt van nou de regering heeft niet geregeerd en gaat niet regeren, terwijl hetgeen wij nu doen dat is de combinatie van eerst de financiële sector redden. Vervolgens de economie stimuleren en dan werken aan financieel herstel. Dit is eigenlijk het recept dat door iedereen wordt onderschreven. Door Sarkozy, door Merkel, door Obama. Wij passen dat model toe. Wij doen meer in Nederland denk ik dan welk ander Europees land dan ook om de financiën op orde te krijgen en desondanks zegt de heer Rutte dan: ik kom met een motie van wantrouwen. Ik kan dat dus niet begrijpen en dan denk ik dat er politieke motieven in het geding zijn.

VRAAG
U noemde het een gotspe. Wat bedoelt u daarmee?

BALKENENDE
Ja omdat een serieuze partij als de VVD toch niet zomaar voor een instrument moet kiezen als een motie van wantrouwen. Dat heb ik helemaal niet begrepen, dat gold voor de coalitiepartijen, die hebben dat duidelijk gezegd tijdens het debat en ik heb zelf gezegd ik vind het een gotspe. Ik had van de VVD dit toch niet gedacht.

VRAAG
Heeft dit enige nadelige invloed op toekomstige mogelijke samenwerking met de VVD in een ander kabinet?

BALKENENDE
Kijk in de politiek is het zo. Je kunt tegenover elkaar staan. En de ene keer zit je samen in de regering en vervolgens sta je tegenover elkaar omdat de één in de regering zit en de ander in de oppositie.

VRAAG
Het maakt u verder niets uit? Het is vervelend, maar het is…

BALKENENDE
Ik vind het onverstandig als je de verhoudingen duurzaam zou verzieken. Het is iets anders dat mij bezighoudt.

VRAAG
U zegt ik vind het onverstandig als je de verhoudingen duurzaam zou verzieken. Gebeurt dat met deze motie?

BALKENENDE
Wanneer het continu zo zou gaan, bestaat het risico, maar dat is in ieder geval niet mijn intentie.

VRAAG
Is dat moment aangebroken?

BALKENENDE
Ach, dit is nu één motie van wantrouwen van de kant van de VVD.

VRAAG
Is dit eens maar nooit weer, wat u betreft van de VVD?

BALKENENDE
Dat maak ik niet uit, dat doet de VVD zelf. Het is wel zo dat in de politiek in Nederland, het is prima dat er scherp wordt gedebatteerd. Het is prima dat iedereen zegt ik kom keihard voor mijn mening uit. Alleen er is een verschil of het een debat is echt over inhoud of dat er andere motieven een rol gaan spelen. En ik moet zeggen de klankkleur van het debat was buitengewoon fors, waarin ook juist allerlei persoonlijke elementen werden ingebracht. En ook de toon van het debat was denk ik toch behoorlijk ongekend. Dat maakt het wel heel bijzonder. En dat vind ik eigenlijk wel jammer omdat in deze tijd waarin het zo ingewikkeld gaat worden, mag je uiteraard van mening verschillen, dat hoort ook, alleen de vraag is, krijg je dan ook een goed debat. Nou dat zijn vragen die de komende tijd ook aan de orde zullen komen natuurlijk.

VRAAG
U heeft in de Troonrede gezegd er komt storm in de polder. U komt met een gigantisch pakket maatregelen, 35 miljard waarvan overigens nu nog helemaal niet bekend is waar die gaan plaatsvinden. Bent u bang voor maatschappelijke onrust als u dat zo zegt, storm in de polder.

BALKENENDE
Nou kijk het is zo dat bijvoorbeeld bij een instrument als de AOW van 65 naar 67, dat leidt wel bij de FNV tot zware kritiek. En ik heb ook gezegd als je moeilijke maatregelen moet gaan treffen en de problematiek is 35 miljard per jaar, dat betekent dat niet dat je dat direct in 2011 al gaat realiseren, dat kan niet. Alleen het zal wel zijn dat er moeilijke en pijnlijke maatregelen genomen moeten worden en dat is ook de reden waarom ik heb gezegd ja er zal wel een soort van storm in de polder zijn.

VRAAG
Maar betekent dat dat u zich zorgen maakt over maatschappelijke onrust omdat het kabinet zo diep moet gaan snijden in allerlei belangrijke voorzieningen.

BALKENENDE
Nou wat mij als premier vooral bezighoudt is: we hebben te maken met financieel zwaar weer, dat gaat jaren duren en daar moeten we ons op instellen. Kunnen we het in Nederland aan? Ja we kunnen het aan. Zal het gepaard gaan met debat en ook kritiek? Jazeker, dat zal zeker gebeuren. Alleen er hoort wel een besef te zijn dat we er ook nu gezamenlijk de schouders onder moeten zetten om door deze moeilijke fase heen te komen.

VRAAG
En nu doet u die oproep en op dinsdag en op donderdag zegt een belangrijk deel van de Kamer het vertrouwen in uw op. Aan wie ligt dat dan?

BALKENENDE
Ik moet zeggen het instrument van een motie van wantrouwen van de kant van de VVD, kijk de heer Wilders doet het al, daar zijn we een beetje aangewend, maar van de kant van de VVD is dat denk ik niet de beste voorwaarde om te komen tot een constructief debat over en weer en het naar voren brengen van oplossingen. Kijk ik heb ook kritiek op de VVD, omdat men met de bezuinigingen die zij voorstaan ja voorlopig economische ontwikkeling toch terugdringt en dat moeten we niet hebben.

VRAAG
U bent een beetje Zeeuws van karakter. Heeft het u gesterkt om in elk geval door te gaan als premier?

BALKENENDE
Dat maakt de kiezer uit.

VRAAG
Jawel, maar zou u het zelf willen nog een periode?

BALKENENDE
Nou kijk, ik ben zelf buitengewoon gemotiveerd om dit werk te doen en ik heb steeds gezegd deze kabinetsperiode een succes maken, wat daarna gebeurt dat zullen we dan wel zien.

VRAAG
Maar u had het over een ambitie tot 2015.

BALKENENDE
Maar dat is juist de inhoudelijke agenda waarmee we doorgaan.

VRAAG
Nou ja, inhoudelijke agenda, maar de tijd. Als u het aan u ligt. Zou u gewoon nog een periode willen als premier?

BALKENENDE
Ik doe helemaal geen uitspraak over de volgende periode. Het is wel zo dat ik zeg van het werk is niet af. Ik ben buitengewoon gemotiveerd om hier mee door te gaan, hoe moeilijk dat ook is in mijn rol en dat betekent dat je nu alweer nadenkt over de ontwikkelingen na deze periode en hoe dat zal gaan en wie dat zal doen, die vragen komen nog.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, PS)