Reactie minister op reacties n.a.v. 'Hoger onderwijs barst uit zijn voegen'(deel uit toespraak opening Hogeschooljaar)
(…) Ik wil nu hier op deze plek in Heerlen reageren op enkele eerste reacties die gekomen zijn op mijn suggestie om na te denken over ons hbo/wo stelsel. Allereerst verscheen er al meteen een nieuwsberichtje waarin stond dat ik van plan was om het hbo en het wo te fuseren, dat ik het verschil tussen hbo en wo wilde opheffen. Dat heb ik nooit gezegd, en ik zou er ook helemaal geen grote eenheidsworst van willen maken. Integendeel, ik hoop dat we het juist diverser kunnen maken, dat we juist specifiek voor iedere student maatwerk kunnen bieden. Dus helemaal niet allemaal hetzelfde, integendeel, ik vind juist dat er nu met óf hbo óf universiteit te weinig keuze is, ik zou méér keuze willen bieden.
Daarnaast sprak ik met een zeker enthousiasme over het Californische model. Sommigen dachten dat je daaruit de conclusie zou moeten trekken dat ik al wist hoe het hier zou moeten worden. Laat ik dat nadrukkelijk tegenspreken, dat weet ik helemaal niet, Een ding weet ik wél zeker, ons middelbaar onderwijs is echt anders dan in de Verenigde Staten - en het is trouwens maar helemaal de vraag of het daar beter is - maar het is hoe dan ook anders. Dat betekent automatisch dat het onmogelijk is om het Amerikaanse systeem van hoger onderwijs in Nederland toe te passen, dus dat zal de uitkomst wat mij betreft nooit zijn. Daarmee is natuurlijk niet gezegd dat je niet zou kunnen leren van hoe ze het elders doen. En dat hoeft dan helemaal niet alleen maar in Amerika te zijn, maar ook elders in het buitenland.
Dus nee: wat mij betreft geen enkele intentie om het hbo en het wetenschappelijk onderwijs te fuseren; en het is ook niet zo dat ik een pasklare oplossing ergens in mijn broekzak heb die ik te voorschijn wil toveren. Maar ik wil wel nadrukkelijk de vraag op tafel of ons huidige stelsel nog wel geschikt is voor de komende 50 jaar - want dat soort dingen moet je op de lange termijn zien - of dat het toch tijd wordt om er nog eens even goed naar te kijken. En ik vind dat je dat onbevangen moet kunnen doen.
Nog een derde misverstand. De studentenorganisaties zeiden dat ze het best een interessante gedachte vonden, maar ze vroegen zich af of het eigenlijk geen excuus was om te bezuinigen. Ik vind het goed als studenten dóórdenken, heel verstandig dat ze zich afvragen of er niet méér aan de hand is, maar het antwoord is echt nee, die twee dingen hebben niks met elkaar te maken. Of je nu financiering hebt op dit niveau of op dat niveau, je moet altijd kijken of je stelsel optimaal is ingericht. Het zijn financieel barre tijden, prinsjesdag komt eraan en u weet natuurlijk dat we er als land de komende jaren niet feestelijk voor staan, maar dat staat helemaal los van de discussie over welk stelsel het beste is.
Ik vond het mooi om te zien dat er voor de gedachte om te kijken naar ons stelsel veel steun kwam uit het veld, zowel uit de hbo-sector als uit de universitaire sector, en dat heel veel mensen graag bereid zijn om hier verder over na te denken. Ik stel me voor dat we dat ook met zijn allen de komende maanden en jaren in goede samenspraak gaan doen. (…)