Aanbieding eindrapport Toekomst Markermeer IJmeer
Alleen de uitgesproken tekst geldt.
Dames en heren,
Midden in de Randstad ligt het Groene Hart.
En hier in het Noordoosten van de Randstad klopt het Blauwe Hart. Een Blauw Hart, gevormd door het Markermeer en het IJmeer.
We willen dat dit Blauwe Hart zoveel mogelijk zuurstof geeft aan de natuur: aan vissen, vogels en planten.
En tegelijkertijd óók zuurstof geeft aan duurzame economische ontwikkeling.
En dat alles op een veilige, toekomstbestendige manier.
Deze regio behoort zonder meer tot de meest dynamische van Nederland. Denk alleen al aan de schaalsprong Almere: zestigduizend woningen erbij.
Binnen afzienbare tijd zullen rondom deze beide meren anderhalf miljoen mensen wonen en leven. Veel belangen komen hier samen: natuur, recreatie, woonplezier, bedrijvigheid, bereikbaarheid, veiligheid en waterkwaliteit.
Dat alles vraag om plannen die samenhangen en partijen die samenwerken. En dat is precies wat hier gebeurt.
Ik ben onder de indruk van wat u samen tot stand heeft gebracht. Het rapport Toekomst Markermeer IJmeer bevat een uitstekende verkenning van de opgaven waarvoor we staan. U geeft de juiste koers aan.
Ecologie is een randvoorwaarde voor de verdere ontwikkeling van dit deel van Nederland. We weten dat de situatie op dit moment allesbehalve optimaal is. Slib maakt het water troebel. Mosselen en spieringen hebben het moeilijk, waardoor watervogels hier steeds minder voedsel vinden. Het Markermeer en IJmeer dreigen hun positie als belangrijke ‘hub’ voor trekvogels in het intercontinentale verkeer te verliezen.
We weten dat er maatregelen nodig zijn om de ecologische kwaliteit van dit gebied te vergroten. We weten ook dat die kwaliteitsslag nodig is om andere ontwikkelingen mogelijk te maken. De groei van Almere. Het verbeteren van het openbaar vervoer in de regio tussen Schiphol en Lelystad. Het verbeteren van de verbindingen met Utrecht. En de duurzame ontwikkeling van de luchtvaart op Schiphol en vliegveld Lelystad.
Juist door die vervlechting van belangen, is het nodig dat we werken vanuit een gedeelde en samenhangende visie.
Dit najaar komt het kabinet met de zogenoemde RAAM-brief. Daarin neemt het kabinet een besluit over de samenhang tussen alle Randstad Urgent-projecten die spelen in het gebied Amsterdam-Almere-Markermeer. In die RAAM-brief zal de Toekomstagenda Markermeer-IJmeer een belangrijke rol spelen. Verbetering van de ecologische kwaliteit is immers essentieel.
We hebben als rijk en regio de lat hoog gelegd. Onze ambities zijn stevig.
Tegelijkertijd weten we dat de omstandigheden niet eenvoudig zijn. De mondiale economische crisis raakt Nederland hard. De financiële mogelijkheden zijn krap.
Des te belangrijker is het om voortgang te blijven maken en stap voor stap toe te werken naar ons doel.
Andries Greiner en ik willen als bestuurlijk duo zichtbare stappen vooruit zetten. Niet uitstellen tot later, wat we nu al kunnen voorbereiden en doen. Dat is ook de insteek van Laila Driessen. Andries en Laila, het is een plezier om met zulke gedreven en enthousiaste mensen als jullie samen te werken.
In het Ontwerp Nationaal Waterplan heb ik al een aantal openingen naar de toekomst gemaakt. Bijvoorbeeld de mogelijkheid om buitendijks te bouwen bij Almere en Lelystad. Over de wenselijkheid daarvan vindt nog volop discussie plaats.
Een Kwaliteitsteam zal daarom toetsen of die buitendijkse ontwikkeling voldoet aan de eisen die we stellen aan de ruimtelijke kwaliteit. Want dat staat voorop: een mooie leefomgeving aan en rond het water.
Een andere keuze die ik heb gemaakt, is die voor ontkoppeling van Markermeer en IJsselmeer. Daardoor wordt het mogelijk het waterpeil af te stemmen op het halen van de ecologische doelen die juist voor dit gebied relevant zijn. Meer maatwerk dus.
Verder zijn rijk en regio heel concreet bezig met experimenten om de ecologische kwaliteit van het Markermeer en het IJmeer te verhogen. We onderzoeken hoe we de hoeveelheid opwervelend slib in het water kunnen verminderen, bijvoorbeeld door het creëren van luwtes. We werken samen met de markt en met kennisinstellingen aan een schaalmodel van een onderwaterrif dat vissen een schuilplaats kan bieden.
Rijkswaterstaat werkt ook actief mee aan mogelijkheden om de vistrek te bevorderen. Een probleem is nu dat vissen als het ware ‘opgesloten’ zijn in het Markermeer. Daar willen we wat aan doen. Samen met de waterschappen zullen we de komende jaren op verschillende plaatsen vispassages aanleggen.
En we willen stimuleren dat in het Markermeer meer natuurlijke diversiteit ontstaat. Drijvende rieteilanden zouden daarbij kunnen helpen. We zijn begonnen met een experiment. Straks kunnen we met eigen ogen zien hoe het daarmee gaat.
Het is nu drie jaar geleden dat definitief besloten werd dat het Markermeer open blijft. Sindsdien is er een stroom aan creativiteit en ideeën losgekomen om dit gebied een goede toekomst te geven. U bent daar allemaal met hart en ziel bij betrokken.
Uw gezamenlijke visie is een welkome bijdrage aan onze gedeelde ambitie. We komen daar zeker in de RAAM-brief op terug. En we spreken elkaar voor die tijd nog in het bestuurlijk overleg.
Wat we willen is een mooi Markermeer-IJmeer dat als een Blauw Hart energie en leven geeft aan planten, dieren en de mens.
Daar werken we samen aan.
Vandaag en morgen.
Dank u wel.