Rotterdam rules moderniseren wereldwijd het zeevervoer
Moderne, eenduidige regels voor het vervoer van goederen over zee maken de wereldhandel straks efficiënter. Hierdoor gaat de overdracht van goederen sneller en zullen de kosten dalen, mede dankzij het gebruik van elektronisch verkeer. Dit is het gevolg van een geheel nieuw zeevervoersverdrag van de Verenigde Naties (VN) dat door vertegenwoordigers uit verschillende landen in september 2009 in Rotterdam wordt ondertekend.
Na ondertekening zal het VN-verdrag de naam Rotterdam Rules dragen. Minister Hirsch Ballin van Justitie komt met wetsvoorstellen voor goedkeuring van de internationale overeenkomst en noodzakelijke aanpassing van Nederlandse wetgeving.
Het verdrag is voorbereid door UNICITRAL, de VN Commissie voor Internationaal handelsrecht, en gaat over afspraken tussen vervoerder en afzender van lading die via zeehavens wordt getransporteerd. De verwachting is dat de nieuwe regels een impuls geven aan de internationale handel en het goederenvervoer, en de mondiale economische infrastructuur zullen versterken. Nederland profiteert hiervan door de wereldhaven Rotterdam.
Momenteel is het vervoersrecht internationaal niet goed op elkaar afgestemd en zelfs op onderdelen gedateerd. De bestaande verdragen zijn niet altijd volledig en de interpretatie van de regels verschilt per land. Dat is nadelig voor de ontwikkeling van de handel en het vervoer van goederen over zee. Internationale handel is gebaat bij rechtszekerheid en bij moderne regels die aansluiten bij de praktijk.
De Rotterdam Rules bieden die zekerheid voor het internationale vervoersrecht. Ze zijn toepasselijk van ‘deur tot deur’ waardoor hetzelfde recht geldt voor het vervoer over de weg, per spoor en over zee. Dat is voordeliger voor de moderne wijze van vervoer per container. Containervervoer bestaat vaak uit een combinatie van vervoer per zeeschip, binnenvaartschip, vrachtauto en/of trein. De bestaande zeevervoerverdragen houden nog geen rekening met deze vorm van vervoer. De Hamburg Rules (1978) zijn bijvoorbeeld alleen toepasselijk van port-to-port. De Hague Visby Rules (1968) - waarbij Nederland nu partij is - werkt vanaf het moment dat de takel aan de lading wordt vastgemaakt bij het inladen van de goederen tot het moment dat de takel wordt losgemaakt bij het uitladen van de partij.
Een verdrag wordt alleen door een groot aantal staten geratificeerd als het een goede balans kent tussen de belangen van de vervoerder en de lading. De Hamburg Rules zijn bijvoorbeeld door maar weinig grote maritieme staten geratificeerd doordat ze als te ladingvriendelijk worden beschouwd. De Rotterdam Rules verzwaren de aansprakelijkheid van de vervoerder. De verplichting van de vervoerder om voor een zeewaardig schip te zorgen, gaat tijdens de hele reis gelden in plaats van alleen bij aanvang daarvan. Bovendien wordt het bedrag waartoe de vervoerder zijn aansprakelijkheid mag beperken, verhoogd.
In de praktijk van goederenvervoer over zee wordt nog weinig gebruik gemaakt van elektronisch verkeer. Reden hiervoor is het gebrek aan een juridisch kader dat aangeeft in hoeverre daarvan gebruik kan worden gemaakt. De Rotterdam Rules maken duidelijk dat het is toegestaan gebruik te maken van elektronische transportdocumenten. Hierdoor wordt de overdracht van vervoerde goederen sneller en dalen de transactiekosten.
Een ander voordeel van de Rotterdam Rules is dat er minder verweermogelijkheden zijn waardoor naar verwachting het aantal procedures zal dalen. De vervoerder is onder de nieuwe Rotterdam Rules bijvoorbeeld ook aansprakelijk voor schade die is ontstaan door een navigatiefout. Onder de Hague Visby Rules was de vervoerder niet aansprakelijk ingeval van een navigatiefout. Met het bestaan van de huidige moderne navigatiemiddelen wordt dat verweer niet meer als rechtvaardig beschouwd. Ook het in de Hague Visby Rules opgenomen verweer dat de schade is ontstaan door een fout in het management van het schip is in de Rotterdam Rules komen te vervallen.
Verder biedt het nieuwe VN-verdrag de verweermogelijkheden die de vervoerder heeft aan alle werknemers, vertegenwoordigers en zelfstandige hulppersonen van de vervoerder voor zover zij aansprakelijk kunnen worden gesteld op grond van de Rotterdam Rules. Hiermee komt een einde aan jarenlange juridische discussies over de aansprakelijkheid van derden bij zeetransport van goederen. Het voorkomt dat tijd en geld moet worden besteed aan procedures.