‘Europafonds zinvolle stimulans tot Europadebat’ wijst onderzoeksrapport uit
Het Europafonds is een zinvol subsidie-instrument om via burgerinitiatieven het Europadebat te stimuleren. Op een aantal punten is het fonds nog voor verbetering vatbaar. Dat staat in een evaluatie over de jaren 2006 en 2007 van het onderzoeksbureau Ecorys Nederland BV, die samen met een schriftelijk reactie van staatssecretaris Timmermans op donderdag 11 december aan de Tweede Kamer werd aangeboden.
De behandeling van subsidieaanvragen en de afwikkeling van projecten zijn zorgvuldig en neutraal uitgevoerd; geen van de aanvragers is structureel bevoordeeld of benadeeld, zo stelt de evaluatie. Het rapport oordeelt dat sinds de vorige evaluatie over de periode 2001-2004 de werking van het fonds is verbeterd. Het bestaansrecht van het Europafonds en de wenselijkheid ervan worden in de evaluatie benadrukt.
Wel doet de evaluatie een aanbeveling tot uitbesteding van het fonds. Doordat ambtelijke procedures zorgvuldig worden bewaakt om zo onafhankelijk mogelijk te zijn in beoordelingen van subsidieaanvragers, geeft het Europafonds nu te weinig inhoudelijke sturing als aanvragen eenmaal gehonoreerd zijn, zo staat in het rapport te lezen. Staatssecretaris Timmermans (Europese Zaken) heeft in de meegezonden brief aan de Kamer laten weten dat hij de aanbeveling overneemt.
Daarnaast doet de evaluator een zevental minder ingrijpende aanbevelingen ter verdere verbetering van de prestaties van het fonds, die grotendeels worden overgenomen. Zo moet de selectie van aanvragen transparanter worden gemaakt en bevorderd worden dat succesvolle projecten als voorbeeld kunnen dienen voor toekomstige aanvragers.
De aanbeveling om het bestand van aanvragers en uitvoerders te ‘diversifiëren’ verwerpt de regering, juist omdat de regering op geen enkele manier aan aanbodsturing wil doen, noch van voor-, noch van tegenstanders. ‘Iedereen is vrij om een aanvraag in te dienen. Bovendien is het niet aan ons te bepalen wie in zijn subsidieaanvraag voor- en wie tegenstander is van Europa. Het is niet zozeer dat we deze aanbeveling niet willen, maar praktisch gezien gewoon niet kunnen uitvoeren’, laat Timmermans in een reactie op de aanbeveling weten.
In de halfjaarlijkse bekendmaking van subsidietoekenningen van het fonds wordt sinds december 2007 in diverse grote nationale, en sinds kort ook in regionale dagbladen, geadverteerd voor subsidieaanvragen.
Het Europafonds is gericht op de ondersteuning van projecten van organisaties die een bijdrage leveren aan de voorlichting en meningsvorming over de Europese Unie. Het Europafonds bestaat sinds 2001 als subsidie-instrument van het ministerie van Buitenlandse Zaken, en kent een jaarlijks plafond van 2,5 miljoen Euro. De regering wil hiermee ruimte geven aan het maatschappelijk middenveld, dat een zelfstandige rol vervult in de Europa-discussie. Zij wil deze discussie stimuleren maar niet sturen, en beschouwt de betrokkenheid van maatschappelijke organisaties als aanvullend op de overheidsvoorlichting over Europa.