Persconferentie na ministerraad van 10 juli 2009

Viceminister-president Bos:

Goedemiddag, de minister-president is vandaag in Italië. Vandaar dat ik hem mocht vervangen. Er stonden een heleboel zaken op de agenda van deze laatste ministerraad in een ultieme poging nog zoveel mogelijk besluiten te nemen voor we allemaal van onze vakantie gaan genieten en van veel van die besluiten heeft u, denk ik, gewoon via de persberichten ook kennis genomen, dus die ga ik hier niet herhalen, zoals het langverwachte besluit over de gedoogde onrechtmatige bewoning van recreatiewoningen waar nu eindelijk een definitieve afwikkeling voor getroffen wordt. Misschien een tweetal punten goed om bij stil te staan, al is het maar omdat ik daar ook als minister van Financiën mee te maken heb.

Ten eerste: er gaat een brief naar de Kamer vandaag of morgen met een overzicht van de stand van zaken bij de invulling en de uitvoering van het stimuleringspakket, wat we daar allemaal doen, wat er nog gedaan moet worden. In zijn algemeenheid liggen we daar heel goed op koers en het interessante is ook dat we inmiddels de nodige resultaten zien.

Kijken we bijvoorbeeld naar een regeling als de deeltijd-WW dan weten we dat daar nu over ruim 1200 bedrijven en ongeveer 40.000 werknemers een voorziening getroffen is. Vandaag hebben we ook besloten dat de regeling binnenkort weer opengaat. Dat we een totaalplafond nu hebben voor deze regeling voor ongeveer één miljard euro. Het betekent wel dat we de regeling iets preciezer zullen moeten afstellen, iets beperkter zullen moeten laten zijn dan die tot nu toe geweest is en dat we her en der wat aanvullende middelen zullen moeten zoeken om hem te kunnen financieren, maar we hebben er goed vertrouwen in dat dat ook zal lukken. De heer Donner zal binnenkort ook de precieze details van die regeling en de manier waarop we hem financieren publiek maken.

Bemiddeling via mobiliteitscentra: ook onderdeel van het stimuleringspakket, ook inmiddels zicht op resultaten: 43.000 mensen die op die manier een baan hebben gevonden.
Laatste voorbeeld van een effectief element van het stimuleringspakket: de sloopbonus, waar we mee begonnen zijn. Die heeft ook binnen een maand al tot ruim 15.000 aanvragen geleid.
Daar komt nog bij de positieve geluiden over de plafondverhoging in de Nationale Hypotheekgarantie.
U begrijpt de economische situatie is onverminderd zorgelijk, maar we zien gelukkig ook enig effect van de maatregelen die we met elkaar genomen hebben.

Vandaag heeft ook de ministerraad gepasseerd - die zal vanavond gepubliceerd worden - de kabinetsvisie op de toekomst van de financiële sector. Er is door de Tweede Kamer al een tijd geleden om gevraagd en door ons ook toegezegd dat we het belangrijk vinden om, als het gaat om banken en hoe we willen dat banken ook in de toekomst een belangrijke rol blijven spelen in de Nederlandse economie, dat we dat niet van dag tot dag, week tot week, maand tot maand bepalen door nu eens aan dit knopje te draaien en dan eens aan dat knopje, maar we dat zo veel mogelijk proberen te doen vanuit een integrale visie op hoe we die financiële markten en die instellingen in de toekomst zouden willen zien functioneren. En leidend bij die kabinetsvisie is dat we natuurlijk nooit meer mee willen maken dat er op financiële markten zulke grote risico's genomen worden als de afgelopen jaren en al helemaal niet als dat betekent dat, op het moment dat het mis gaat, de belastingbetaler ervoor op moet draaien en hele economieën tot stilstand kunnen komen of zelfs kunnen gaan krimpen.

Dat betekent dat we in de toekomst andere banken zullen zien dan we de afgelopen jaren gekend hebben. Het idee van de bank die probeert van alle markten thuis te zijn, die probeert alle soorten producten en diensten te leveren, in alle regio's actief te zijn, heel groot te zijn en globaal werkzaam te zijn, ik denk dat dat een businessmodel is wat in de toekomst nog maar nauwelijks voor zal komen. En natuurlijk voor het Nederlands bedrijfsleven blijft het belangrijk dat ook Nederlandse banken in staat zijn om in het buitenland financiële dienstverlening te verlenen. Maar de banken van de toekomst zullen minder risico's op hun schouders mogen nemen, zullen solider gefinancierd moeten zijn, zullen transparanter moeten zijn over wat er zich op hun balans en naast hun balans afspeelt en zullen dus ook slankere banken zijn die meer gespecialiseerd zijn en niet proberen altijd alles en overal aan te bieden, omdat we geleerd hebben dat dat leidt tot risico's die noch door de bankbestuurders noch door de toezichthouders te volgen en te beheersen zijn.

Dat betekent ook dat het toezicht verbeterd zal moeten worden, het toezicht scherper zal worden, strengere kapitaaleisen gesteld zullen moeten worden. Voor een deel kan dat op Nederlands niveau gebeuren. Voor een deel zullen we dat internationaal moeten organiseren en dat betekent ook dat er vanuit de bankensector zelf een beweging zal moeten komen, bijvoorbeeld zoals ingezet door de commissie-Maas, waarbij de banksector zelf zich ook bepaalde normen stelt vanuit het idee dat ook banken en bankiers er zelf bij gebaat zijn dat ze krediet winnen bij de samenleving, dat er draagvlak is voor hun functioneren en dat er vertrouwen is in hun activiteiten.

Dat wordt een hele klus. Dat wordt een langjarig traject. Dat zal heel veel wet- en regelgeving vergen, veel afspraken op Europees niveau, maar het begint bij het benoemen van het verhaal, bij het ontwerpen van de visie en die is vandaag de ministerraad gepasseerd en daarmee gaan we nu verder aan het werk.

Ten slotte, omdat dat naar ik begrepen heb een vraag is die traditioneel gesteld wordt bij de laatste ministerraad voor de zomervakantie, namelijk: wie is er de komende weken nu precies de baas in Nederland? De komende vier weken van het zomerreces is en blijft dat goeddeels de minister-president. Alleen tijdens zijn bezoek aan president Obama - volgende week in de Verenigde Staten - zal hij door mij vervangen worden en gedurende een korte periode, eind juli begin augustus, zal hij door minister Hirsch-Ballin vervangen worden. En dat waren mijn inleidende opmerkingen.