NOS, Met het oog op morgen, Radio 1

Mediatekst | 03-07-2009

Minister-president Balkenende, na afloop van de wekelijkse ministerraad, over Iran en de crisis- en herstelwet

• SITUATIE IN IRAN

VRAAG
Ja dat signaal, waar Balkenende het al over had, dat is gekomen van de Europese ministers van Buitenlandse Zaken. Iran moest zich daardoor houden aan internationale verdragen die het zelf ook heeft ondertekend, maar dat heeft er toe geleid dat Iran inmiddels geantwoord heeft met het vastnemen van een aantal ambassademedewerkers, dat andere diplomatieke medewerkers gehinderd worden, kortom, de sfeer verhard en ik vroeg aan Balkenende of dit allemaal verwacht was.

BALKENENDE
Het is natuurlijk de vraag hoe Iran omgaat met internationale kritiek en het beste is natuurlijk als een land zich wel iets gelegen laat liggen aan kritiek uit het buitenland, want het belast alleen maar de verhoudingen.

VRAAG
Het ziet er nu niet naar uit.

BALKENENDE
Nee, want wat je nu ziet is inderdaad wat u zegt, een zekere verharding en daar moet u bij vrezen en tegelijkertijd zie ik ook wel weer en dat is denk ik wel goed dat de internationale gemeenschap zegt van er gebeuren dingen waarvan wij vinden dat het niet kan. Maar ook hoop ik dat ook de mensen in Iran die zich keren tegen het regime toch ook hoop blijven houden om kritisch te blijven.

VRAAG
Maar hoever kan je gaan met het laten verslechteren van de situatie tussen de EU, de VS en Iran?

BALKENENDE
Nou je moet altijd kijken naar de effectiviteit van de instrumenten. Het feit dat nu wordt gesproken over de positie van diplomaten, dat ambassadeurs op het matje worden geroepen, hangt daarmee samen. Dus het instrument dat je inzet wordt gerelateerd aan wat de autoriteiten in Iran zelf doen. En dat vind ik ook verstandig, het gaat om de maatvoering.

VRAAG
Wat verwacht u verder? Hoe loopt dit af?

BALKENENDE
Ik mag hopen dat er wat meer redelijkheid zal komen, maar ik heb het er niet op op het ogenblik moet ik zeggen.

• DE CRISIS- EN HERSTELWET

VRAAG
U bent een beetje hees vandaag. Heeft u nog veel moeten praten om de crisis- en herstelwet vandaag door de Trêveszaal te loodsen?

BALKENENDE
Ik heb de laatste dagen last van verkoudheid en dat merken we dan nu. Het is zo dat de crisis- en herstelwet is een product van samenwerken met nogal wat bewindslieden. We hebben de afgelopen weken en maanden keihard gewerkt en dat geldt ook voor onze ambtenaren. En vandaag kwam het stuk in de ministerraad en konden alle ministers zich erover uiten. Er waren natuurlijk de nodige opmerkingen, suggesties, dat is prima. Dus we hebben een goede bespreking gehad en het stuk met nog een aantal aanpassingen aan de hand van de besprekingen van vandaag, dat kan naar de Raad van State en hopen we het zo rond Prinsjesdag te presenteren.

VRAAG
Ja de kern van de crisis- en herstelwet is dat allerlei werkzaamheden, grote bouwwerkzaamheden dat die sneller door allerlei procedures kunnen in vergelijking met hoe het nu gaat. Nu is de verwachting dat na de bouwvakvakantie, vooral in die sector in de bouw, heel veel mensen ontslagen zullen worden. Is dit nu een wet die die mensen de hoop kan geven ik word niet ontslagen, ik blijf aan het werk?

BALKENENDE
Kijk, het is natuurlijk niet zo dat je hiermee automatisch garanties hebt. Het is alleen wel zo dat wanneer er plannen zijn van de Rijksoverheid, maar ook bij provincies en gemeenten, plannen om te bouwen, om wegen aan te leggen, om gebouwen te realiseren, om veel te doen aan het thema duurzaamheid, windmolenparken. Als die plannen er zijn, maar dat duurt te lang vanwege de procedures, dan moet je gewoon zorgen dat je zaken gaat versnellen.

VRAAG
Dus kunnen die mensen dan hopen van misschien hoef ik mijn baan niet te verliezen? Gaat het zo snel?

BALKENENDE
Het zal zo zijn. Kijk die wet moet eerst door het parlement, de Eerste en Tweede Kamer, dan de Eerste Kamer. Wij hopen dat de wet op 1 januari aanstaande in werking zal treden. Maar als we dit doen dan gaat het absoluut leiden tot veel snellere procedures en ik ben er dus zeker van dat wij tijdwinst gaan boeken en die tijdwinst dat betekent dat bedrijven eerder opdrachten kunnen krijgen en als bedrijven eerder opdrachten krijgen, dat betekent dat er werk voor mensen is. Nou zo ligt het en wij hebben het ook gedaan om juist de bedrijvigheid en werkgelegenheid te stimuleren.

VRAAG
Noemt u eens een paar projecten die sneller zouden kunnen?

BALKENENDE
Nou bijvoorbeeld heel aansprekend is de A4, het Delfland hier vlak in de buurt van Den Haag.

VRAAG
Dat duurt al 30 jaar geloof ik.

BALKENENDE
Dus is het nu een keer tijd om te zeggen jongens nu echt opschieten.

VRAAG
Wanneer zou daar mee begonnen kunnen worden om dat laatste stukje aan te leggen?

BALKENENDE
Nou ja, pin mij daarbij niet even op een maand of een jaar vast. Het is wel zo door deze wet de zaken nu eindelijk in beweging gebracht kunnen worden. En die bouw duurt jaren, dat is natuurlijk ook zo, maar het punt is wel en daar gaat het om je bent dan bezig om te bouwen, om werk te doen. Een ander voorbeeld: windmolenparken. Er zijn de nodige plannen ook om windmolens op land te hebben, dat zit nu vaak vast op toch lange procedures. En dan zeggen we dat kan sneller, geef ook de provincie er een eigen competentie in.

VRAAG
Nu duurt het vaak langer omdat vanuit burgers, vanuit de milieubeweging, vanuit allerlei belangenverenigingen gezegd wordt ja hier komen bepaalde belangrijke zaken in de knel. Doordat het nu sneller gaat, zegt de overheid of een rechter dan sneller van daar hebben we even niets mee te maken? De bouw gaat voor?

BALKENENDE
Nee kijk het gaat ons niet om de inhoudelijke eisen op het gebied van milieu onderuit te halen, helemaal niet. Wat wij wel willen is dat er gewoon sneller wordt gewerkt. Kijk een procedure bij de Raad van State kan 12 maanden of 6 maanden. Dan heb je dezelfde waarborg, het gaat alleen een half jaar sneller. Om maar eens een voorbeeld te noemen.

VRAAG
Waarom gebeurde dat dan al niet? Omdat als het sneller kan, moet je je afvragen waarom hebben we daar een economische crisis voor nodig?

BALKENENDE
Laten we eerlijk zijn. We hebben natuurlijk te maken gehad met een opbouw van ons juridisch systeem en dat is allemaal gegroeid in de loop der jaren met tal van waarborgen. Met waarborgen is niets mis, alleen soms schieten we helemaal door. We weten ook dat er de nodige groeperingen zijn, die elk instrument benutten om maar de procedures te vertragen. Overal maar weer gebruik maken van juridische mogelijkheden. Nou ik ben en het kabinet is helemaal niet tegen inspraak, verre van dat want hoort bij een volwassen democratie, burgers horen gebruik te kunnen maken van hun rechten, organisaties evenzeer, alleen het moet wel sneller gaan. En ik merk dat het draagvlak daarvoor aan het toenemen is. Wanneer je kansen laat lopen alleen vanwege procedures, dan is er wat mis. En ik heb zelf jaren in de gemeenteraad van Amstelveen gezeten, gewoon een procedure over (onverstaanbaar, red.), dat heeft 18 jaar geduurd. 18 jaar!

VRAAG
De verwachtingen over bijvoorbeeld de ontwikkeling van de werkloosheid, gaat deze crisis- en herstelwet die curve die nu steil omhoog dreigt te gaan, of al gaat, gaat dat weer naar beneden?

BALKENENDE
De werkloosheid zal toenemen, ook met deze crisis- en herstelwet. Daarvoor is economische ontwikkeling gewoon te ernstig. En het is niet zo dat we er gelijk weer uit zullen zijn. Op enig moment hebben we het dieptepunt bereikt, maar we zullen nog een hele tijd last hebben van deze crisis. Hij snijdt ongelooflijk diep in en dat is ook de reden waarom deze wet ook een looptijd heeft tot in ieder geval tot 2014. Waarom doen we dat? Omdat we er van overtuigd zijn dat we de komende jaren veel werk hebben te verzetten en de werkloosheid zal toenemen, maar wat we wel kunnen doen is zorgen dat waar we kansen hebben, dat we ze benutten en als je kansen niet benut omdat de procedures te lang zijn, dan heb je kansen weggegooid en dat mag niet.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, PS)