NOS, Gesprek met de minister-president, Nederland 2

Mediatekst | 03-07-2009

• CRISIS- EN HERSTELWET

VRAAG
Meneer Balkenende, het kabinet heeft vandaag een speciale crisis- en herstelwet aangenomen. Die moet helpen om ons door de crisis heen te helpen. Wat houdt het voorstel concreet in?

BALKENENDE
Het is zo dat er heel veel plannen in Nederland zijn. Plannen om wegen te verbreden of windmolenparken, de duurzaamheid te versterken in Nederland. Alleen die plannen kosten tijd en vaak zijn de procedures te lang voordat je iets kunt realiseren. Vaak duurt het jaren voordat een plan echt is gerealiseerd. Nu hebben we gezegd: als er nu goede plannen zijn, dan moeten we zorgen dat we sneller gaan werken. Sneller zijn met vergunningen, snellere procedures, minder omslachtige toestanden, gewoon sneller werken. En als het allemaal goed gaat dan zullen de burgers daar ook het nodige van merken.

VRAAG
Maar welke projecten gaat het bijvoorbeeld over?

BALKENENDE
Bijvoorbeeld de A4 richting Delfland.

VRAAG
Daar wordt al jaren over gesteggeld.

BALKENENDE
Die moet nu echt een keertje klaar zijn, want zo kan het niet langer. A73 in Limburg, maar ook bijvoorbeeld windmolenparken. Zo een paar voorbeelden die aangeven: er kan zoveel meer.

VRAAG
Want die projecten liggen klaar. U heeft een lijst gemaakt met…

BALKENENDE
58 projecten

VRAAG
58 projecten die kunnen dankzij deze wet een stuk sneller uitgevoerd worden?

BALKENENDE
Ja, dat kan veel sneller. Er zijn bepaalde procedures waar je tot nu 12 maanden mee bezig bent, dat wordt teruggebracht naar zes maanden, om iets te noemen. En dat geldt voor andere zaken ook. Bepaalde rapportageverplichtingen dat je zegt nou dat is eigenlijk niet nodig en dan ga je er gewoon anders mee om, tenzij op een gegeven moment bestuurders zouden zeggen nou zo'n bepaalde milieueffectrapportage heb je wel nodig, nou dan kan dat gedaan worden. Maar je moet oppassen dat je niet noodloze ballast hebt in je procedure.

VRAAG
Maar ja, je zou zeggen, die wetten zijn allemaal en die procedures zijn ergens voor gemaakt, dus het gaat ten koste van iets. Wat is de schaduwkant van dit voorstel?

BALKENENDE
Nou dat valt denk ik absoluut mee. Kijk het gaat ons hier om. We zien dat het slecht gaat met de economie. We zijn dat mensen hun banen verliezen. We zien dat bedrijven om kunnen vallen. Nu kunnen wij niet de hele economie gaan redden. Daarvoor zijn we te afhankelijk van het buitenland. Maar wat we wel kunnen doen dat is zorgen dat als er mogelijkheden zijn, om mensen aan het werk te houden, om bedrijven te laten functioneren. Dat moet sneller gaan.

VRAAG
Dat snap ik, maar wat is de schaduwkant? Wordt het milieu er slechter van bijvoorbeeld?

BALKENENDE
Nee.

VRAAG
Wordt de inspraak minder?

BALKENENDE
Nee, het zal wat sneller gaan. Kijk wat we nu ook zien in Nederland. Vaak zijn ook groepen bezig om de besluitvorming jaren te vertragen.

VRAAG
Bewust, zegt u?

BALKENENDE
Natuurlijk gebeurt dat.

VRAAG
Maar dit zijn vaak milieubewegingen bijvoorbeeld.

BALKENENDE
Er zijn zat voorbeelden dat je zegt dit is niet nodig. En als je nu vindt dat Nederland aan het werk moet blijven, natuurlijk blijven de milieunormen gelden. Natuurlijk is er de ruimte voor inspraak, alleen willen we dat wel sneller en effectiever doen.

VRAAG
Ja. Natuur en Milieu heeft ook al gereageerd. Die zijn bezorgd.

BALKENENDE
Ja, maar dat verbaast mij een beetje omdat ze hebben nog niet eens het wetsvoorstel kunnen zien, want dat gaat nu eerst naar de Raad van State. Ik heb vandaag samen met de ministers gesproken, ook een soort samenvatting van het geheel, dat heeft u als journalist ook kunnen krijgen. Dus het lijkt mij gewoon heel goed dat ook milieuorganisaties eerst naar de inhoud van de wet zelf kijken.

VRAAG
U zegt niemand wordt er slechter van?

BALKENENDE
Nee, hier wordt niemand slechter van.

VRAAG
Waarom doen we het dan niet altijd? Waarom alleen tijdens de crisis?

BALKENENDE
Kijk, we hebben natuurlijk in het verleden de zaken behoorlijk ingewikkeld gemaakt. En er komt ook meer en meer kritiek op. Ik kom wel eens in landen waarbinnen een paar jaar staan die gebouwen daar.

VRAAG
Daar bent u jaloers op?

BALKENENDE
Nou ja, ik kom heel graag in de Golfstaten, Dubai, ze hebben daar moeilijkheden.

VRAAG
Daar is de inspraak niet zo goed geregeld denk ik.

BALKENENDE
Nee, dat weet ik wel, maar het is wel zo, bijvoorbeeld die eilanden die zijn opgespoten. Daar hebben Nederlandse bedrijven geweldig veel werk voor hebben gedaan. Nou in een jaar of vijf/zes is dat geregeld. Dan zeg ik niet je hoeft het over te nemen, want wij hechten aan de democratie. We hechten aan zorgvuldige inspraak, alleen als ik zie dat het soms twaalf jaar duurt voordat een plan is gerealiseerd, dan zeg ik dat kost echt teveel tijd.

VRAAG
Dat kan sneller.

BALKENENDE
Dat moet ook sneller. We moeten niet willen dat alles teveel in vertraging komt. Dat kunnen we niet meer hebben.

• NEDERLANDSE KANDIDATUUR OLYMPISCHE SPELEN 2028

VRAAG
U heeft vandaag ook gesproken over het naar Nederland halen van de Olympische Spelen in 2028. Wat gaat dat kosten?

BALKENENDE
Daar hebben we het nog niet eens over gehad.

VRAAG
Echt niet?

BALKENENDE
Nee, het is zo dat de NOC*NSF, de Nederlandse sportkoepel, om het zo maar eens even te noemen, die ook relevant is voor het denken over de Olympische Spelen, zij hebben het plan naar voren gebracht om te werken met het perspectief Nederland Olympische Spelen 2028. Nu is het zo: de vraag is of we dat kunnen halen. Dat weten we niet. Alleen in het hele proces naar zo'n lange termijn doel ga je natuurlijk proberen Nederland echt tot een sportland te maken.

VRAAG
Dus nieuwe kantines, meer sporthallen, stadions, dat soort dingen?

BALKENENDE
Het heeft te maken met stadions, het heeft ook te maken met de sportieve mentaliteit. Het heeft te maken met zoveel andere dingen. Innovatie bijvoorbeeld. Wat doen we nu? We willen graag Nederland als een goed sportland op de kaart krijgen. Nou we hebben het nu over 2028. Nou dat zal moeten blijken, want de besluiten worden natuurlijk pas veel later genomen. Maar bijvoorbeeld ook het WK Voetbal in 2018 samen met België.

VRAAG
Ja dat hoorde ik ook en toen dacht ik als mijn kinderen twee grote cadeaus vragen, dan zeg ik altijd zoek er eerst maar eens één uit. Is het niet een beetje overdreven om en het WK Voetbal en de Olympische Spelen in tien jaar tijd naar ongeveer het kleinste land van de wereld te halen?

BALKENENDE
Ik denk wel dat uw kinderen het leuk zullen vinden.

VRAAG
Dat denk ik ook.

BALKENENDE
En dat geldt denk ik voor iedereen. Kijk, het WK Voetbal is natuurlijk een fantastisch evenement. We hebben samen met België eerder ervaring opgedaan bij een Europees Kampioenschap. En het is eigenlijk ontzettend mooi dat er nu wordt gewerkt, samen met de Belgen, om de mogelijkheden na te gaan van het WK Voetbal.

VRAAG
Maar allebei is toch een beetje megalomaan?

BALKENENDE
Maar kijk, het is zo je hebt geen garantie. Voor beiden heb je geen enkele garantie. Want ook het besluit of we werkelijk mee gaan doen aan het bieden, om het zo maar even te noemen, voor het WK Voetbal 2018, dat wordt pas volgend jaar genomen. Maar dan heb je geen zekerheid dat je het ook wordt. En bij de Olympische Spelen heb je dat ook niet. Wat ik zo belangrijk vind is dat wij gewoon wel weten dat Nederland goed is in sport en dat wij ons ook als een sportland willen neerzetten.

VRAAG
Hoe oud bent u in 2028?

BALKENENDE
72 als alles goed gaat.

VRAAG
Daar zou u bij kunnen zijn.

BALKENENDE
Ja dat zou erg mooi zijn. Ik heb de afgelopen jaren natuurlijk ook de nodige zaken meegemaakt: Olympische Spelen in Athene en vorig jaar in Beijing. Nou dat zijn echt fantastische evenementen.

VRAAG
Dat maakt u graag nog een keer mee? En dan hier?

BALKENENDE
Het zou ontzettend leuk zijn.

• RAPPORT COMMISSIE-VAN DER DONK OVER NEDERLANDS DRUGSBELEID

VRAAG
Andere vraag nog. Gisteren is er een rapport verschenen over het drugsbeleid in Nederland, gemaakt door uw partijgenoot Wim van der Donk, de voorzitter van de WRR, en het was een hard rapport. Die zei het letterlijk: de overheid heeft de uitvoering van het drugsbeleid ernstig verwaarloosd, het is uit de hand gelopen, er is weggekeken, de nationale politiek was niet geïnteresseerd. Dat is een hard oordeel. Trekt u zich dat aan?

BALKENENDE
Nou het is zo wij komen met een reactie van de kant van het kabinet later…

VRAAG
Nee dat snap ik. Uw eerste reactie.

BALKENENDE
Ja maar ik ga nog niet zomaar direct reageren. Alles wat gebeurt op het gebied van drugs is complex. Je weet natuurlijk ook dat sommigen in Nederland die zeggen nou ga de zaak maar liberaliseren, want dan heb je minder criminaliteit.

VRAAG
Ik wil het even over het verleden hebben. Deze meneer zegt er is weggekeken.

BALKENENDE
Het is natuurlijk reëel dat er gewoon problemen zijn. Ik geloof ook dat we soms te gemakkelijk zijn geweest in het accepteren van drugs, ach wat maakt het uit of je nu alcohol hebt of je hebt softdrugs, dat maakt niet zoveel uit. Je ziet nu bijvoorbeeld dat het onderscheid tussen soft- en harddrugs eigenlijk aan het vervagen is. We zien dat wanneer jongeren te maken krijgen met verslaving dat hele ernstige gevolgen heeft. Heel terecht moet ik zeggen dat in het rapport ook zo nadrukkelijk wordt gekeken naar de positie van de jongeren die het slachtoffer hier van worden. Nou dan heb je daarnaast natuurlijk te maken met andere dingen, want we zijn wel onze eigen gang gegaan in Nederland. Wordt vaak in het buitenland ook niet begrepen, ook dat gebeurt nog, terwijl natuurlijk de situatie in andere landen evenzeer problematisch is.

VRAAG
Dus alle reden om er eens goed naar te kijken, zegt u?

BALKENENDE
Het is sowieso goed om te kijken naar hoe zit het drugsbeleid in elkaar en hoe gaan we verder?

VRAAG
Maar accepteert u het verwijt dat u heeft weggekeken?

BALKENENDE
Ik voel het niet als een persoonlijk verwijt.

VRAAG
U bent al zes jaar premier als het niet langer is.

BALKENENDE
Nee maar volgens mij is er niet weggekeken. Want ons echt bezighoudt is dit. Willen we dat er coffeeshops in de buurten van scholen zijn? We hebben duidelijk gezegd, als kabinet, dat moet je niet willen en gelukkig werken scholen eraan mee om te zorgen dat in de directe omgeving van scholen die coffeeshops worden geweerd. We hebben te maken met een grensoverschrijdende problematiek omdat mensen uit andere landen naar Nederland komen.

VRAAG
U zegt: we hebben helemaal niet weggekeken?

BALKENENDE
Nee.

VRAAG
U was het niet eens met die conclusies van dat rapport?

BALKENENDE
Nou er zullen heus elementen zijn die terecht zijn. Maar ik zeg ook in de zorg die we hebben rondom het gebruik van drugs, de kwetsbaarheid van kinderen, de grensproblematiek, dat was niet een kwestie van wegkijken, dat is gewoon gedaan.

VRAAG
Inmiddels heeft een aantal collega's van u gereageerd. Minister Klink heeft gezegd ik ben het er niet mee eens dat die alcoholleeftijd, of de leeftijd waarop je alcohol mag kopen van 16 naar 18 gaat. Minister Ter Horst heeft gezegd ik ben voor een pasjessysteem, dat wil zeggen dat je lid moet worden van een coffeeshop en dan met je pasje naar binnen mag. Is er al over gesproken in het kabinet of roepen ze maar wat?

BALKENENDE
Nee nee, dat moet allemaal nog komen. Het is ook vandaag in de ministerraad niet aan de orde geweest.

VRAAG
Van beide prematuur?

BALKENENDE
Ach, ze hebben vanuit hun verantwoordelijkheden bepaalde opvattingen, maar het kabinetsstandpunt komt later.

• COMMISSARIAAT PRINS VAN ORANJE BIJ DE NEDERLANDSE BANK

VRAAG
Nog één andere kwestie. Er was van de week wat gedoe over de rol van Prins Willem Alexander in de Raad van Commissarissen van De Nederlandse Bank. De Nederlandse Bank kan mogelijk onder vuur komen liggen, er is een parlementaire onderzoekscommissie bezig naar de kredietcrisis. Zou het kunnen dat zijn rol als commissaris in het geding komt, denkt u?

BALKENENDE
Ik moet zeggen deze discussie verbaast mij een beetje omdat de Prins van Oranje, Prins Willem Alexander, al elf jaar in de Raad van Commissarissen zit. Volgend jaar per 1 juli zal hij ermee stoppen, omdat dan voldaan is aan de maximum van drie perioden van vier jaar.

VRAAG
Dan houdt hij er sowieso mee op?

BALKENENDE
De statuten zeggen dan moet je er ook mee stoppen. En wat mij zo opvalt dat is dat vorig heeft eigenlijk niemand hierover gesproken, er komt iets in de media, een uitzending, plotseling bijna een hype over dit onderwerp.

VRAAG
Misschien wel terecht?

BALKENENDE
Nou ik vraag het me af. Het is wel heel opvallend dat nu zo op één commissaris wordt gelet. Ik snap natuurlijk best de positie van de Prins. En dan zeg ik ook: kijk elf jaar geleden is het besluit genomen door mijn voorganger Kok en de minister van Financiën Zalm in die tijd om te zeggen de Prins gaat deze activiteit doen. Dat heeft hij ook zelf gewild en de Prins is buitengewoon actief, want dan is hij weer actief in het watermanagement, dan bij het IOC. Allemaal onderwerpen die hem aan het hart gaan, is ook actief in de Raad van State. Dat hoort bij zijn activiteiten en ik ben ook blij dat hij dat doet.

VRAAG
U zegt: ik ga daar niet mee stoppen voor 1 juli volgend jaar?

BALKENENDE
Nee, ik vind dat hij gewoon zijn tijd zal moeten uitdoen ja.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, PS)