Kabinet wil verkiezingen waterschappen verbeteren

Nieuwsbericht | 19-06-2009 | 03:59

Uit de evaluatie van de waterschapsverkiezingen blijkt dat er aanleiding is om onderzoek te doen naar alternatieve mogelijkheden voor deze verkiezingen. De opkomst van de verkiezingen is laag, maar de waterschappen verdienen een stevig democratisch draagvlak. De ministerraad heeft op voorstel van staatssecretaris Huizinga van Verkeer en Waterstaat, mede namens staatssecretaris Bijleveld-Schouten van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, ingestemd met toezending van een brief over dit onderwerp aan de Tweede Kamer.

Het kabinet wil onderzoeken of bijvoorbeeld gemeenteraden of Provinciale Staten de waterschapsbesturen voortaan zouden moeten kiezen in plaats van de burger. Daarnaast wordt bezien of de directe waterschapsverkiezingen wellicht beter gelijktijdig met gemeenteraadsverkiezingen of de verkiezingen van Provinciale Staten georganiseerd kunnen worden.

In 2007 is de Wet modernisering waterschapsbestel in werking getreden. Met deze wet is het belastingstelsel vereenvoudigd, de samenstelling van het bestuur veranderd en het verkiezingsstelsel gewijzigd. Het streven is om daarmee te komen tot een transparanter belastingstelsel, een sterkere band tussen kiezer en kandidaten en een hogere democratische legitimiteit. Om te toetsen of de nieuwe wet inderdaad deze effecten heeft gehad zijn vier verschillende evaluaties uitgevoerd. Eén daarvan gaat in op de effecten van het nieuwe belastingstelsel, drie andere evaluaties hebben betrekking op de verkiezingen.

De evaluaties wijzen uit dat bij alle waterschappen rechtmatige verkiezingen hebben plaatsgevonden en dat er tijdig nieuwe besturen zijn ingesteld. De verdeling van zetels over de verschillende categorieën in de besturen is conform de verwachtingen veranderd. De nieuwe samenstelling van de besturen geeft een betere invulling aan de relatie betaling - zeggenschap door de toename van het aantal vertegenwoordigers van ingezetenen. Ook zijn de lastenverschuivingen tussen de verschillende categorieën (agrarisch, eigenaren natuurgronden, bedrijven en huishoudens) in lijn met de verwachtingen. Om deze reden is er geen aanleiding om het nieuwe belastingssysteem te herzien.

Uit deze onderzoeken blijkt verder dat ondanks het nieuwe verkiezingsstelsel de opkomst van de verkiezingen ongeveer gelijk is gebleven aan de opkomst in 2004, gemiddeld tussen de 18 en 28 procent. Het lijstenstelsel en het organiseren van gelijktijdige verkiezingen voor alle waterschappen heeft de opkomst niet verhoogd. De waterschappen staan ver van de burger af, terwijl zij met hun unieke kennis en vaste budget aan de basis van de waterveiligheid van Nederland staan.

De betrokken organisaties zoals de Unie van Waterschappen, het IPO, LTO en de Kamers van Koophandel worden bij het onderzoek naar de alternatieven betrokken. Omdat de volgende verkiezingen al in 2012 zijn en een verandering van het systeem vóór die tijd niet haalbaar is, wordt parallel aan het onderzoek ook bekeken hoe het huidige systeem van poststemmen kan worden verbeterd.

Documenten