Life Sciences & Healthcare Institute
Toespraak door minister Van der Hoeven tijdens de opening van het Life Sciences & Healthcare Institute op 13 mei te Nyenrode
Dames en heren,
Life sciences en health: het vormt het hart van ons leven. Het is wetenschap die rechtstreeks met ons leven en onze gezondheid te maken heeft. Wetenschap die zorgt voor nieuwe medicijnen tegen onbekende ziektes, zoals we nu meemaken met de varkensgriep. Maar die ook DNA-technologie inzet om vroegtijdig erfelijke aandoeningen te diagnosticeren. Wetenschap die nieuw weefsel genereert uit lichaamseigen stamcellen om ziek weefsel te kunnen vervangen.
En niet te vergeten: wetenschap die nieuwe, supergezonde voedingsmiddelen kan ontwikkelen, zodat onze kwaliteit van leven erop vooruit gaat.
Beste mensen,
Nog maar een jaar geleden is het Innovatieprogramma Life Sciences & Health, kort gezegd LSH, gelanceerd. Vandaag vieren we de opening van het Nyenrode Life Sciences & Healthcare Instituut. Alleen dát al getuigt van een enorme dynamiek en daadkracht!
Net als de lange termijnvisie, die ik zojuist van de heer Lageveen heb mogen ontvangen. Ik vind het van groot belang dat deze visie door de hele sector wordt gedragen. Zowel door het MKB, als door kennisinstellingen en multinationals. Als je gezamenlijk weet welke kant je op gaat, zorgt dat voor extra motivatie en synergie. Natuurlijk wil de overheid deze visie ondersteunen, maar de wortels moeten in de sector zèlf liggen.
Daadkracht en dynamiek hoor ik ook in de woorden van de heer De Laat over de verbetering van het innovatie- en investeringsklimaat. Uitstekend dat er een landelijke database komt, die via een internationale website toegankelijk zal zijn. Zo kunnen bedrijven uit de hele wereld snel en gemakkelijk toegang krijgen tot hun samenwerkingspartners in Nederland.
Ik voel me bevoorrecht dat ik -als minister van Economische Zaken- met het ondersteunen van LSH een bijdrage kan leveren aan dit instituut. Een financiële bijdrage die het ondernemerschap in deze sector zal stimuleren.
Dit instituut zal Nederland helpen om een plaats te veroveren in de wereldwijde ontwikkelingen van life sciences. En tegelijkertijd een bijdrage aan werk van - letterlijk - levensbelang.
Dames en heren,
Johann Wolfgang von Goethe zei: "De mens moet wel blijven geloven dat het onbegrijpelijke onbegrijpelijk is, anders ging hij niet verder met onderzoeken".
Een uitspraak die één op één opgaat voor uw werkgebied: life sciences en health. Een werkgebied waarop de meest boeiende ontdekkingen te doen zijn. En een werkgebied dat nog vele duizenden geheimen kent. Uitdagingen genoeg om verder te onderzoeken, lijkt me.
Dat u de uitdaging oppakt, blijkt wel uit het aantal excellente nationale en internationale LSH-ontwikkelingsprojecten dat intussen in de markt is gezet. Zonder meer indrukwekkend! Daarnaast zorgt het programma ervoor dat het innovatie- en investeringsklimaat op het gebied van LSH wordt versterkt. Iets dat onder de huidige financiële en economische omstandigheden van buitengewoon belang is.
Ik geef u graag een paar voorbeelden. Zoals het bedrijf AM-Pharma, dat een innovatiekrediet heeft gekregen voor de behandeling van acuut nierfalen. Een ziekte die vaak dodelijk is en waarvoor op dit moment nog geen geneesmiddel bestaat.
Of de bijdrage aan internationale samenwerkingsprojecten vanuit het programma EuroTransBio. Dat maakt het mogelijk dat bedrijven over de grens samenwerken aan nieuwe manieren om ziektes sneller op te sporen en te behandelen. Ik ben een groot voorstander van grensoverschrijdende samenwerkingsprojecten. Je verrijkt er je kennis en ervaring mee en het maakt bedrijven sterker in de mondiale markt. Samen sta je sterker!
Uw voorstel voor een bijdrage uit het Fonds Economische Structuurversterking, de zogeheten FES-gelden, accentueert die hechte samenwerking tussen de verschillende spelers in de LSH-sector. Het is u in korte tijd gelukt om in dit ene voorstel 127 partners bijeen te brengen, waaronder de 3 TU´s, alle UMC´s, 20 multinationals en 65 jonge veelbelovende MKB-ers. Plus - heel bijzonder - 5 patiëntenorganisaties. Een hecht publiek/privaat innovatienetwerk.
Mijn complimenten daarvoor! In de zomer zal het kabinet een besluit nemen over uw voorstel op basis van een onafhankelijk advies van deskundigen.
Beste mensen,
We vieren hier vandaag een feestje. Maar niet echt op een feestelijk moment. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de economische crisis. Gelukkig zijn medische producten, zoals geneesmiddelen, niet zo conjunctuurgevoelig. Daardoor raakt de crisis uw sector relatief minder dan bijvoorbeeld de bouw of automotive.
Maar er is wel een ander probleem dat mij zorgen baart. Er zitten, met name bij de grote farmabedrijven, te weinig nieuwe producten in de pijplijn. Daardoor drogen de marges op en is er te weinig geld om duur en risicovol onderzoek naar nieuwe medicijnen te financieren.
Als reactie daarop is een overnamegolf ontstaan. Het meest recente voorbeeld is de overname van Schering-Plough door een andere Amerikaanse farmareus, Merck. Eerder al nam Pfizer het bedrijf Wyeth over. Met deze overnames zijn bedragen gemoeid van tientallen miljarden euro's! Het is maar de vraag of de farmasector met deze stappen tot meer innovatieve producten zal komen.
Gelukkig bestaat uw sector niet alleen uit multinationals. Want juist de kleine, nieuwe ondernemingen die kennis vanuit kennisinstellingen of als spin-outs van bedrijven naar de markt brengen, zijn erg belangrijk om de stroom van nieuwe medische producten te kunnen borgen.
Binnen Nederland zijn vanaf de tweede helft van de jaren negentig veel van deze hooginnovatieve ondernemingen tot stand gekomen. En ook hun kennis is op wereldschaal van uitstekend niveau. Met het Innovatieprogramma Life Sciences & Health geven we deze bedrijven een steuntje in de rug om te starten, te groeien en tot volle wasdom te komen.
Dames en heren,
Het is overduidelijk: uw sector is belangrijk voor Nederland. Voor patiënten, vanwege de nieuwe medische producten die u op de markt brengt. En voor onze economie. In totaal hebt u meer dan 50.000 mensen aan de slag, waarvan 20% in de R&D.
Mede door de toenemende vergrijzing zal deze markt wereldwijd verder groeien. Want de ouderdom komt met gebreken, helaas. Dat vraagt om innovatieve therapieën. Daar bent u druk mee bezig.
Maar voordat de patiënt er iets aan heeft, moet er nog veel klinisch onderzoek plaatsvinden. Dat betekent dat bedrijven een lange adem moeten hebben. Klinisch onderzoek is zeer kostbaar, risicovol en langdurig. En bovendien aan zeer strenge regels onderworpen. Met het Innovatiekrediet stellen we financiering beschikbaar voor dit traject, zodat het risico vermindert en private financiers eerder over de brug komen.
En wat die regelgeving betreft: met collega Klink van Volksgezondheid bekijk ik waar we stappen kunnen maken om goede en uiteraard veilige innovaties sneller op te nemen in het verzekeringspakket.
Dames en heren,
Onze LHS-sector is geen eilandje, maar functioneert op een grote internationale markt. We zoeken samenwerking op tal van gebieden. Zo wordt dit jaar voor het eerst een Europese call voor bedrijven geopend op het gebied van nanomedicines. Wij nemen daar vanuit het innovatieprogramma LSH aan deel. Nanotechnologie kan ervoor zorgen dat de afgifte van medicijnen beter gereguleerd wordt en het medicijn precies op dié plek in het lichaam terecht komt waar het nodig is.
Dat kan zowel economisch als fysiek voordeel opleveren, omdat er minder medicijn nodig is en er minder bijwerkingen optreden. In de toekomst moet nanotechnologie in combinatie met biomoleculaire en medische kennis zorgen voor innovaties waarvan we nu alleen nog kunnen dromen. Zoals nano-apparaatjes die detecteren, evalueren, behandelen en rapporteren aan de arts.
En ook in eigen land bundelen we de energie. Ik zie dat bijvoorbeeld aan de projectvoorstellen die binnen het EZ-programma Pieken in de Delta worden ingediend. Zoals de 'European Cardiovascular Campus', om in Limburg een toonaangevende campus op het gebied van hart-en vaatziekten te realiseren. En daar wordt dan weer nauw samengewerkt met het universitair medisch centrum van Aken. Juist dit soort activiteiten maakt Nederland aantrekkelijk voor buitenlandse bedrijven en buitenlands talent.
Heel belangrijk bij dit alles is goedgeschoold personeel. Ik geef u een mooi voorbeeld van een regionaal project uit Leiden dat daaraan werkt: het project 'Naar een gezonde arbeidsmarkt voor de life & health sciences sector'.
Centraal staat het verbeteren van de aansluiting tussen onderwijs en de arbeidsmarkt, door bedrijfsstages en duale opleidingen. Het project levert bovendien een structurele bijdrage aan de instroom van MLO- en HLO-personeel. En daarmee komen vooral bedrijven met productiematige werkzaamheden gemakkelijker aan goedgeschoold personeel.
Tenslotte, dames en heren,
Willen we onze bedrijven in life sciences en health op de internationale kaart zetten, dan hebben we daar ondernemers voor nodig die weten hoe je dat moet doen. Die weten hoe ze hun vinding moeten octrooieren, met welke wet- en regelgeving ze te maken krijgen en hoe ze hun product in de markt moeten zetten. De businesskant dus! Daarom waardeer ik het ook zeer dat LSH een samenwerkingsverband met Nyenrode is aangegaan.
Ik zie het als een mooi huwelijk, waaruit nog vele prachtige kinderen geboren mogen worden. Het feit dat professor Michael Porter, bekend om zijn visie op de ontwikkeling en betekenis van sterke clusters, hier zoveel interesse in toont, zal zeker tot de gewenste hoge kwaliteit leiden!
Dames en heren, ik wil u ten slotte een mooi Arabisch gezegde meegeven. "Wie gezond is, heeft hoop. En wie hoop heeft, heeft alles." Het moet een geweldige uitdaging zijn om daaraan mee te mogen werken!
Dank u wel.