Nieuwe risicos voor Nederland op een rij
Het kabinet heeft twintig nieuwe scenario's beschreven van bedreigingen die de samenleving kunnen ontwrichten. De nieuwe scenario's komen bovenop de 13 scenario's die vorig jaar al zijn gepresenteerd. Ook is beschreven wat er nog nodig is om dreigingen te voorkomen of het hoofd te bieden. Daarbij is naast de inzet van de overheid ook die van bedrijfsleven en burgers (zelfredzaamheid) van belang. Dit staat in de tweede Nationale Risicobeoordeling van het kabinet. De ministerraad heeft hiermee ingestemd op voorstel van minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
In totaal zijn 33 dreigingscenario's beschreven, verdeeld over zes thema's:
- Klimaatverandering (inclusief overstromings- en griepscenario's);
- Energievoorzieningzekerheid;
- Polarisatie en radicalisering;
- Uitval van ict-voorzieningen;
- Verwevenheid van onder- en bovenwereld;
- Ernstige ongevallen (inclusief chemische ramp en nucleair ongeval).
Betrokken ministeries hebben samen met een aantal onafhankelijke kennisinstituten en wetenschappers de dreigingscenario's opgesteld. Ook het bedrijfsleven en de medeoverheden hebben hieraan meegewerkt.
Voor alle dreigingen is aangegeven hoe groot de kans is dat het beschreven scenario zich ook echt voordoet en hoe groot de gevolgen dan zijn. De uitbraak van een grieppandemie vormt een van de grootste risico's voor de Nederlandse samenleving. Het uitbreken van een pandemie is 'waarschijnlijk' en de gevolgen kunnen enorm zijn. Daarnaast is een verstoring van onze energievoorzieningen (elektriciteit, olie of gas) en ict-voorzieningen (internet, telecommunicatie en dataverkeer) een risico dat volgens het kabinet extra aandacht moet krijgen. Een grote overstroming vanuit zee is 'zeer onwaarschijnlijk' door de bescherming door duinen, dijken en andere waterkeringen. Maar áls zo'n echt grote overstroming zich zou voordoen, zijn de gevolgen 'catastrofaal'.
In de Nationale Risicobeoordeling staat ook wat er nog moet gebeuren om de kansen op de beschreven risico's te beperken en voorbereid te zijn als het risico zich toch mocht voordoen. Een greep uit de aangekondigde maatregelen:
- Voor de bestrijding van een grieppandemie zijn al de nodige maatregelen genomen; Zo moet tachtig procent van de vitale organisaties het scenario van een grieppandemie opnemen in hun continuïteitsplannen, zodat ook bij veel uitval van personeel de organisatie door kan functioneren. Bij de ministeries en hun diensten moet de voorbereiding zelfs honderd procent zijn;
- In het najaar organiseren de ministeries van VWS en BZK oefeningen rondom de uitbraak van een pandemisch griepvirus;
- De zelfredzaamheid en het risicobewustzijn van de bevolking moet omhoog;
- De rijksoverheid stelt dit jaar een algemeen crisisplan op. Daarop aansluitend komen er specifieke crisisplannen voor de uitval van energie- en ict-voorzieningen (in samenwerking met het bedrijfsleven). Doel is onze vitale sectoren beter weerbaar te maken tegen verstoring van energie- en ict-voorzieningen;
- Er komt een landelijke operationele staf voor de landelijke coördinatie van de operationele diensten tijdens grote rampen of crises op bovenregionaal of nationaal niveau;
- Risico- en crisiscommunicatie, integriteit en leiderschap bij het lokaal bestuur krijgen een impuls.
- Er komen aanvullende maatregelen om te kunnen blijven communiceren als communicatiekanalen als C2000, vaste en mobiele telefoon, internet en het nationaal noodnet uitvallen bij langdurige stroomuitval of grote overstroming.