Communicatie op maat
Mensen met een verstandelijke beperking zijn een moeilijke doelgroep: wat voor de een eenvoudig is, is voor de ander onbegrijpelijk. Slim gebruik van de mogelijkheden van ICT lijkt uitkomst te bieden. Met informatie op maat voor elke individuele cliënt. Marcel Hurkens van NoXqs Zorginnovatie vertelt.
Zorgzwaartebekostiging
"Communiceren met mensen met een verstandelijke beperking is ontzettend leuk en uitdagend. Het dwingt je de essentie te pakken, want je moet direct te begrijpen zijn. Zeker als een onderwerp een hoog abstractieniveau heeft, zoals zorgzwaartebekostiging. Van verstandelijk gehandicapten kun je namelijk niet verwachten dat ze zelf de kern uit een verhaal halen."
Eén doelgroep?
"Wat het communiceren met deze doelgroep moeilijk maakt, is de enorme diversiteit. Eigenlijk kun je mensen met een verstandelijke beperking niet vangen onder één noemer. Er zijn enorme verschillen in belevingswereld. Dat is niet zo raar, want een verstandelijke beperking is licht of ernstig, of alles wat daar tussen ligt. De communicatie richt zich vaak tot het veilige midden: een eenvoudige brochure met gevisualiseerde informatie. Maar dan krijg je dat de een zich beledigd voelt, terwijl het voor een ander toch nog te moeilijk is."
Ongekende mogelijkheden
"Als je wilt dat mensen de informatie tot zich nemen, moeten ze zich aangesproken voelen. Dat betekent dat je gericht moet communiceren. De computer biedt daarvoor ongekende mogelijkheden. Zeker voor mensen met een beperking. Computers zijn gelukkig steeds vanzelfsprekender in hun leven, aanpassingen als touchscreens zijn betaalbaar geworden. Zorginstellingen moeten daar wel in meegaan. Sterker nog: jonge cliënten of hun ouders eisen het."
Interface
"In de communicatie met mensen met een verstandelijke beperking is het gebruik van multimedia de oplossing. Bijvoorbeeld een interface, speciaal voor mensen met een beperking. Dus óók voor mensen met een ernstige beperking. Aan de pictogrammen die iedereen kent van de gedrukte communicatiemiddelen voeg je bewegend beeld en geluid toe. Wij hebben zo’n interface ontwikkeld: IKKIES. Een toegankelijk systeem, te bedienen met muis en touchscreen. Ze kunnen er hun favoriete muziek luisteren, spelletjes spelen, films en foto’s bekijken, berichten versturen. Allemaal vanuit één programma. De interface is eenvoudig aan te passen aan het niveau en de wensen van de gebruiker. Die bepaalt zelf de opbouw, de vormgeving en de inhoud."
Multimediale dagbesteding
"Via de interface kun je van buitenaf informatie naar een gebruiker sturen. Geheel afgestemd op zijn niveau. Die informatie vindt de gebruiker tussen zijn eigen inhoud. Zo kunnen bijvoorbeeld zorginstellingen gericht communiceren met al hun cliënten. Zorginstellingen beginnen vaak vol goede moed aan een intranet voor hun cliënten, maar negen van de tien keer is er tijd noch middelen om het te onderhouden. De Driestroom loste dat slim op. Zij hebben nu multimediale dagbesteding. In reguliere dagbestedingsgroepen onderhouden de cliënten zelf het intranet. De groepen zijn ongelooflijk populair. Het mes snijdt dus aan twee kanten."
Cliëntenraad
"In de IKKIES van de Driestroom heeft ook de cliëntenraad een eigen knop. Als je daarop drukt, krijg je een filmpje te zien. Daarin vertelt iemand waar de raad op dat moment mee bezig is en graag een reactie op wil hebben. Via de webcam vertelt de gebruiker wat hij ervan vindt en stuurt dit het naar de cliëntenraad. Heel interactief, want de raad kan er vervolgens weer op terug komen. Een prima manier ook om het orgaan cliëntenraad wat meer bekendheid te geven."
Zorgplan op niveau
"De computer biedt ook uitkomst op andere gebieden. Het zorgplan bijvoorbeeld. Een cliënt met een verstandelijke beperking kan een professioneel zorgplan nooit begrijpen. Maar instellingen moeten de cliënten hier wel meer bij betrekken. Gebaseerd op de levensgebieden uit het ICF-systeem ontwikkelden wij een dichotome vragenlijst. De cliënt kan kiezen tussen twee extremen en geeft zo aan hoe hij vindt dat het op al die levensgebieden gaat. Zorginstellingen kunnen hier een gevisualiseerd verslag van maken en dat aan de cliënt meegeven. Een zorgplan op twee niveaus dus. Voor deze groep zou dat wel eens een hele goede oplossing kunnen zijn."