Persconferentie na ministerraad van 20 mei 2009

Het is een betrekkelijk korte ministerraad geweest, op een bijzondere dag, want de diverse leden van het kabinet zitten in de Kamer. Minister Bos geeft op het ogenblik een toelichting op de financiële verantwoording. Er zijn verschillende Kamerdebatten maar dat weet u evengoed als ik. Vandaag dus Verantwoordingsdag, ik zei het al. En de minister biedt officieel het Financieel Jaarverslag van het Rijk aan de Tweede Kamer aan. De stukken zijn afgelopen vrijdag al naar buiten gekomen, dat weet u. We hebben toen ook een toelichting gegeven. Inmiddels hebben we ook het oordeel van de Algemene Rekenkamer. Op onderdelen is sprake van kritiek, maar het stelt grosso modo vast dat de rechtmatigheid van de jaarverslagen van een hoog niveau is. Bovendien heeft de rijksoverheid tijdens de kredietcrisis naar vermogen gehandeld. Dat is een positieve beoordeling. Volgende week donderdag hebben we het debat met de Kamer, dat kan nu deze week niet plaatsvinden omdat het morgen Hemelvaartsdag is. Het is goed om dat debat met elkaar te hebben, ik ben uiteraard benieuwd hoe het zal gaan lopen. Ook met de ervaring van de afgelopen jaren. Maar het gaat natuurlijk feitelijk om het afleggen van verantwoording. En dat wint ook aan kracht. Dat is een goede zaak. Het is van belang dat je gewoon aangeeft van wat heb je voorgenomen en hoe zit het met de realisatie van de voornemens.

Verantwoordingsdag is vooral een dag van terugkijken, maar we kijken ook vooruit. Zo hebben we voor de korte termijn al het aanvullend beleidsakkoord vastgesteld met gerichte stimuleringsmaatregelen. U kent die discussie. Volgende week sturen we de Voorjaarsnota naar de Kamer, waarin het aanvullend beleidsakkoord voor 2009 haar weerslag krijgt. Ook voor de langere termijn heb ik een eigen visie aangegeven. Ik heb dat gisteren gedaan in NRC Handelsblad in een stuk over het Rijndeltamodel. De economische crisis is een scharnierpunt. Tijd om ons te bezinnen op ons economisch systeem. De suggestie dat het marktsysteem niet deugt, dat is eigenlijk onzin. We hebben de dynamiek van de markt juist hard nodig. In de economie die mij voor ogen staat, gaat het er nu juist om ervoor te zorgen dat de individuele persoonlijke verantwoordelijkheid van mensen voorop staat. Dat heb ik ook aangegeven in het artikel gisteren. Het is overigens mijn vaste overtuiging dat de discussie over economische ordening enorm zal gaan toenemen. Ik merk het in Nederland maar ook daarbuiten. De verhouding tussen markt en moraal. Wat voor organisatie van de economie zul je hebben, hoe kun je een goed verband krijgen tussen de stappen op de korte termijn en de lange termijn. Hoe krijg je verbindingen tussen de thema's economie, innovatie en duurzaamheid. Dat zijn allemaal vragen die op ons gaan afkomen. En ik merk dat er ook veel initiatieven worden genomen, ik heb al eerder ook in dit verband gezegd dat het idee van Angela Merkel om te komen tot een charter voor duurzaam economisch handelen er eigenlijk een mooi voorbeeld van is. En in het stuk dat ik gisteren heb gepubliceerd, daar bouw ik echt duidelijk op voort, ik heb er ook een aantal voorstellen in gedaan. Vandaag was dan een betrekkelijk korte ministerraad. We hebben toch de nodige besluiten genomen. Kijk naar de persberichten die u heeft ontvangen. En misschien een enkele toelichting daarover op een enkel punt.

Wat betreft justitie het volgende. De ministerraad heeft ingestemd met diverse wetsvoorstellen op juridisch terrein. In de eerste plaats het beperken van de mogelijkheden om een taakstraf op te leggen voor ernstige zeden- en geweldsmisdrijven. Taakstraffen zijn ongewenst bij misdrijven waarop een gevangenisstraf van zes jaar staat of meer, en die een ernstige inbreuk op de lichamelijke integriteit van het slachtoffer betekenen. En ook heeft de ministerraad ingestemd met het versterken van de positie van de rechter-commissaris bij het vooronderzoek. En we hebben besloten de forensische zorg te vernieuwen om het aantal gevallen van recidive te verminderen.

Van een heel andere orde dat is de sloopregeling. Dat vloeit voort uit eerdere afspraken die we hadden gemaakt. En dus heeft vandaag de ministerraad besloten tot de invoering van een tijdelijke sloopregeling voor personen- en bestelauto's. En daarmee geven we uitvoering aan een afspraak die was opgenomen in het aanvullend beleidsakkoord. Namelijk om 65 miljoen euro beschikbaar te stellen voor een slooppremie om oude, vervuilende auto's in te ruilen. De autobranche zelf draagt 20 miljoen euro bij. Het gaat per auto om een behoorlijk hoge slooppremie, van 750 tot 1.750 euro. We verwachten dat ongeveer 80.000 auto's worden ingeruild. Daarmee slaan we twee vliegen in één klap. Stimulering van de economie én het levert milieuwinst op. Kortom, de regeling draagt bij aan een duurzame economie.

Dan een laatste opmerking. En dat betreft de Nederlandse Antillen. Het referendum heeft plaatsgevonden, men keek uiteraard uit naar de resultaten daarvan, dat was dan vorige week. Een belangrijk iets, want het ging om de vraag van hoe zal het gaan met de verhoudingen binnen het Koninkrijk en hoe is uiteindelijk het oordeel van de bevolking van Curaçao. Het was een echt historische stap die is gezet. We kunnen nu weer verder met het proces. Meer autonomie voor Curaçao, en minder afhankelijkheid van Nederland. Het is van belang dat we nu ook samen verder kunnen optrekken. En ik ben ook blij dat minister-president Emily De Jongh-Elhage ook een uitgestrekte hand heeft gegeven aan de oppositiepartijen, ook gegeven de uitslag van het referendum. Het is nu zaak om uitvoering te geven aan de gemaakte afspraken. Zoals over de schuldsanering en de rechtshandhaving. Daar mogen ook de Antillen ons aan houden. Nederland staat voor zijn handtekening. We zijn en blijven een betrouwbare Koninkrijkspartner. Ik heb uiteraard gebeld ook met mevrouw De Jongh, haar geluk gewenst met het resultaat. Maar we moeten nu gewoon verder met het hele proces. En ook in die zin is het wel een belangrijke stap geweest, want we kunnen verder met de gemaakte afspraken en dat is een goed teken. We gaan door op de ingeslagen weg.

Het is een betrekkelijk korte ministerraad geweest, op een bijzondere dag, want de diverse leden van het kabinet zitten in de Kamer. Minister Bos geeft op het ogenblik een toelichting op de financiële verantwoording. Er zijn verschillende Kamerdebatten maar dat weet u evengoed als ik. Vandaag dus Verantwoordingsdag, ik zei het al. En de minister biedt officieel het Financieel Jaarverslag van het Rijk aan de Tweede Kamer aan. De stukken zijn afgelopen vrijdag al naar buiten gekomen, dat weet u. We hebben toen ook een toelichting gegeven. Inmiddels hebben we ook het oordeel van de Algemene Rekenkamer. Op onderdelen is sprake van kritiek, maar het stelt grosso modo vast dat de rechtmatigheid van de jaarverslagen van een hoog niveau is. Bovendien heeft de rijksoverheid tijdens de kredietcrisis naar vermogen gehandeld. Dat is een positieve beoordeling. Volgende week donderdag hebben we het debat met de Kamer, dat kan nu deze week niet plaatsvinden omdat het morgen Hemelvaartsdag is. Het is goed om dat debat met elkaar te hebben, ik ben uiteraard benieuwd hoe het zal gaan lopen. Ook met de ervaring van de afgelopen jaren. Maar het gaat natuurlijk feitelijk om het afleggen van verantwoording. En dat wint ook aan kracht. Dat is een goede zaak. Het is van belang dat je gewoon aangeeft van wat heb je voorgenomen en hoe zit het met de realisatie van de voornemens.

Verantwoordingsdag is vooral een dag van terugkijken, maar we kijken ook vooruit. Zo hebben we voor de korte termijn al het aanvullend beleidsakkoord vastgesteld met gerichte stimuleringsmaatregelen. U kent die discussie. Volgende week sturen we de Voorjaarsnota naar de Kamer, waarin het aanvullend beleidsakkoord voor 2009 haar weerslag krijgt. Ook voor de langere termijn heb ik een eigen visie aangegeven. Ik heb dat gisteren gedaan in NRC Handelsblad in een stuk over het Rijndeltamodel. De economische crisis is een scharnierpunt. Tijd om ons te bezinnen op ons economisch systeem. De suggestie dat het marktsysteem niet deugt, dat is eigenlijk onzin. We hebben de dynamiek van de markt juist hard nodig. In de economie die mij voor ogen staat, gaat het er nu juist om ervoor te zorgen dat de individuele persoonlijke verantwoordelijkheid van mensen voorop staat. Dat heb ik ook aangegeven in het artikel gisteren. Het is overigens mijn vaste overtuiging dat de discussie over economische ordening enorm zal gaan toenemen. Ik merk het in Nederland maar ook daarbuiten. De verhouding tussen markt en moraal. Wat voor organisatie van de economie zul je hebben, hoe kun je een goed verband krijgen tussen de stappen op de korte termijn en de lange termijn. Hoe krijg je verbindingen tussen de thema's economie, innovatie en duurzaamheid. Dat zijn allemaal vragen die op ons gaan afkomen. En ik merk dat er ook veel initiatieven worden genomen, ik heb al eerder ook in dit verband gezegd dat het idee van Angela Merkel om te komen tot een charter voor duurzaam economisch handelen er eigenlijk een mooi voorbeeld van is. En in het stuk dat ik gisteren heb gepubliceerd, daar bouw ik echt duidelijk op voort, ik heb er ook een aantal voorstellen in gedaan. Vandaag was dan een betrekkelijk korte ministerraad. We hebben toch de nodige besluiten genomen. Kijk naar de persberichten die u heeft ontvangen. En misschien een enkele toelichting daarover op een enkel punt.

Wat betreft justitie het volgende. De ministerraad heeft ingestemd met diverse wetsvoorstellen op juridisch terrein. In de eerste plaats het beperken van de mogelijkheden om een taakstraf op te leggen voor ernstige zeden- en geweldsmisdrijven. Taakstraffen zijn ongewenst bij misdrijven waarop een gevangenisstraf van zes jaar staat of meer, en die een ernstige inbreuk op de lichamelijke integriteit van het slachtoffer betekenen. En ook heeft de ministerraad ingestemd met het versterken van de positie van de rechter-commissaris bij het vooronderzoek. En we hebben besloten de forensische zorg te vernieuwen om het aantal gevallen van recidive te verminderen.

Van een heel andere orde dat is de sloopregeling. Dat vloeit voort uit eerdere afspraken die we hadden gemaakt. En dus heeft vandaag de ministerraad besloten tot de invoering van een tijdelijke sloopregeling voor personen- en bestelauto's. En daarmee geven we uitvoering aan een afspraak die was opgenomen in het aanvullend beleidsakkoord. Namelijk om 65 miljoen euro beschikbaar te stellen voor een slooppremie om oude, vervuilende auto's in te ruilen. De autobranche zelf draagt 20 miljoen euro bij. Het gaat per auto om een behoorlijk hoge slooppremie, van 750 tot 1.750 euro. We verwachten dat ongeveer 80.000 auto's worden ingeruild. Daarmee slaan we twee vliegen in één klap. Stimulering van de economie én het levert milieuwinst op. Kortom, de regeling draagt bij aan een duurzame economie.

Dan een laatste opmerking. En dat betreft de Nederlandse Antillen. Het referendum heeft plaatsgevonden, men keek uiteraard uit naar de resultaten daarvan, dat was dan vorige week. Een belangrijk iets, want het ging om de vraag van hoe zal het gaan met de verhoudingen binnen het Koninkrijk en hoe is uiteindelijk het oordeel van de bevolking van Curaçao. Het was een echt historische stap die is gezet. We kunnen nu weer verder met het proces. Meer autonomie voor Curaçao, en minder afhankelijkheid van Nederland. Het is van belang dat we nu ook samen verder kunnen optrekken. En ik ben ook blij dat minister-president Emily De Jongh-Elhage ook een uitgestrekte hand heeft gegeven aan de oppositiepartijen, ook gegeven de uitslag van het referendum. Het is nu zaak om uitvoering te geven aan de gemaakte afspraken. Zoals over de schuldsanering en de rechtshandhaving. Daar mogen ook de Antillen ons aan houden. Nederland staat voor zijn handtekening. We zijn en blijven een betrouwbare Koninkrijkspartner. Ik heb uiteraard gebeld ook met mevrouw De Jongh, haar geluk gewenst met het resultaat. Maar we moeten nu gewoon verder met het hele proces. En ook in die zin is het wel een belangrijke stap geweest, want we kunnen verder met de gemaakte afspraken en dat is een goed teken. We gaan door op de ingeslagen weg.