Bussemaker versterkt relatie met Zuid-Afrika
Bussemaker hoopt op mooie resultaten voor meisjes en vrouwen, voor gehandicapten en niet-gehandicapten, en iedereen die door sport kan deelnemen aan de samenleving. Dat zei de staatssecretaris ter gelegenheid van de ondertekening van het Arrangement sport en recreatie 2009-2011 met Zuid-Afrikaanse staatssecretaris van Sport en Recreatie, Gert Oosthuizen, op 15 mei 2009 in Pretoria.
Dames en heren,
Allereerst wil ik u hartelijke bedanken voor de gastvrijheid die ik voel hier in Zuid-Afrika. Mijn aanwezigheid hier zie ik in het licht van de lange en prettige relaties tussen Zuid-Afrika en Nederland. In 1997 hebben we met een Memorandum of Understanding de basis gelegd voor een goede samenwerking tussen onze regeringen, de lokale en provinciale overheden, en sportorganisaties in Nederland en Zuid-Afrika.
Ondanks dat u nog druk was met de formatie van een nieuwe Zuid-Afrikaanse regering is het gelukt om onze relaties vandaag weer te onderstrepen. Dat doen we door het arrangement 2009 - 2011 te tekenen. En af te spreken dat we via sport proberen meer mensen de mogelijkheid te geven mee te doen in de samenleving. Via de kracht van sport de sociale cohesie vergroten.
Deze afspraak maak ik met meerdere landen in het kader van een Nederlands programma dat ik samen met mijn collega minister Koenders van Ontwikkelingssamenwerking uitvoer. Met u ga ik echter een stapje verder met de ondertekening van dit arrangement.
U en ik gaan uitwisselingsprogramma’s faciliteren. We zetten in op Sportcommunity-programma’s gericht op jeugd. We willen kennis en deskundigheid uitwisselen over onder andere voetbal, hockey, judo en cricket, de zogenaamde ‘train de trainers programma’s’. Inzetten op de uitwisseling en expertise op het terrein van anti-dopingpreventie en van voedingssupplementen.
Maar het Arrangement 2009 – 2011 besteed ook aandacht zaken die mij persoonlijk na aan het hart liggen. Namelijk sportmogelijkheden voor gehandicapten. En het uitbreiden van de emancipatie en gelijkheid voor meisjes en vrouwen. Sport kan daarin een belangrijke rol spelen.
Op de laatste twee onderwerpen wil ik graag iets verder ingaan.
Dames en heren, in veel landen, ook in Nederland, leven mensen met een beperking nog in sociale afzondering, soms zelfs verborgen voor de buitenwereld.
De waarde van sport in het doorbreken van het isolement van deze mensen is lang onderschat. Gelukkig raken we er steeds meer van doordrongen dat sport meer is dan bewegen alleen. Dat het ook een bindmiddel is in de samenleving.
In Nederland wordt de laatste jaren de gehandicaptensport steeds meer geïntegreerd in de reguliere sport. En dat kan ook. Denk aan de Zuid-Afrikaanse atleet Oscar Pistorius die met twee kunstbenen mee kon doen aan de kwalificatiewedstrijden voor de Olympische Spelen.
Mensen met een handicap moeten kunnen sporten en het liefst bij een sportclub in de buurt. Ook revalidatie-instituten of afdelingen van lokale ziekenhuizen en instellingen voor gehandicapten kunnen een belangrijke rol spelen bij de bevordering van de sportdeelname van deze mensen.
Natuurlijk is sport is geen tovermiddel, maar net als met dans en muziek, kan het mensen op een onconventionele manier uit het isolement halen. Dat vereist overigens wel kennis van de specifieke mogelijkheden en didactische vaardigheden in het lesgeven aan mensen met een handicap. Het vereist kundige begeleiders die uitgaan van wat mensen wel en niet zelf kunnen.
Die kennis en ervaring kunnen we volgens mij met elkaar delen. Daarom is de uitwisseling van expertise over aangepaste methodieken, voorzieningen en materialen en het bevorderen van opleidingen van trainers in het Arrangement opgenomen.
We kunnen veel bereiken met de inzet van gehandicapte rolmodellen en experts. Overal in de wereld heeft sport een enorm bereik via de stadions en de media. Ook bij mensen die zelf niet aan sport doen, of kunnen doen. Ik denk aan de Paralympics in China. De enorme aandacht voor dit evenement heeft bijvoorbeeld de positie van gehandicapten in de Chinese samenleving verbeterd.
Dames en heren,
zoals ik al zei, sport is meer dan alleen bewegen en een goede gezondheid. Sport kan voor meisjes en vrouwen een manier zijn om de eigen emancipatie te vergroten. Om meer voor zichzelf op te komen. Deelname aan sport en spel wakkert niet alleen het zelfvertrouwen van meisjes en vrouwen aan. Het vergroot ook het zelfbewustzijn en respect voor het eigen lichaam waardoor de (seksuele) weerbaarheid vergroot wordt. En dat biedt mogelijkheden om sekse-stereotypen en het uitdagen van sociaal-culturele verwachtingspatronen ter discussie te stellen.
Ten slotte, kunnen meisjes en vrouwen met sportdeelname het sociale netwerk uitbreiden, voorbij gezin en familie. Sport als middel om uit een sociaal isolement te komen en de eigen aanwezigheid in de openbare ruimte te legitimeren.
Dat klinkt makkelijker dan het is. De persoonlijke en lokale omgeving vormen voor veel meisjes en vrouwen een belemmering bij de deelname aan sport- en spelactiviteiten. Denk aan de Keniaanse hardloopster Lornah Kiplagat, die ‘s nachts moest trainen omdat het niet werd getolereerd dat vrouwen openlijk aan sport deden.
Sportprojecten moeten zich daarom heel specifiek op hen richten en rekening houden met bijvoorbeeld veiligheid, huishoudelijke verplichtingen, en kledingnormen. Om meisjes en vrouwen werkelijk de kans te geven aan sport te kunnen deelnemen is het van belang deze belemmeringen te begrijpen en de gemeenschap waarin zij leven te betrekken bij het wegnemen van die belemmeringen.
Ik zou graag ervaringen uitwisselen ten aanzien van projecten die zich richten op meisjes en vrouwen in de sport. We zouden kunnen denken aan sportieve weerbaarheids-trainingen en het integreren van sport- en beweegactiviteiten bij opvangprojecten. Daarbij vind ik het belangrijk ‘krachtige’ vrouwen uit de internationale sport of de eigen samenleving als rolmodel in te schakelen. Zoals Lornah Kiplagat. Rolmodellen kunnen ook hiv/aids bespreekbaar maken.
Het aanstaande WK-voetbal 2010 in Zuid-Afrika biedt een uitdagende gelegenheid om de positieve kracht van sport en de kansen die het biedt voor ontwikkeling van mensen voor het voetlicht te brengen. Zowel in Zuidelijk Afrika als in Nederland.
In de aanloop naar en tijdens het WK zullen we samen met Nederlandse sportorganisaties, bekende sporters en de Zuid-Afrikaanse partnerorganisaties werken aan een aantal waardevolle activiteiten gericht op sport en ontwikkeling.
Dames en heren, ik heb nu lang genoeg gepraat. Laten we overgaan tot de ondertekening, want voor ons ligt een belangrijk document. Waarmee we, naar ik hoop, mooie resultaten kunnen boeken voor meisjes en vrouwen, voor gehandicapten en niet-gehandicapten, en iedereen die door sport kan deelnemen aan de samenleving.
Hartelijk dank voor de aandacht.