NOS, gesprek met de vicepremier, Nederland 1

Mediatekst | 29-04-2009

VRAAG:
Welk woord gebruikt u in de Ministerraad: Mexicaanse griep, varkensgriep?

ROUVOET:
Ik geloof dat ze vandaag wel allebei gebruikt zijn. Varkensgriep is als je heel precies kijkt niet meer helemaal adequaat, omdat het ook een mengsel is met andere virussen. Er zit vogelgriep in en ook menselijke griep. Dus het is geloof ik officieel ook een soort varkensgriepvariant. Maar het wordt ook vaak territoriaal aangeduid en dan heet het Mexicaanse griep.

VRAAG:
Drie gevallen in Duitsland ontdekt. Komt het dichterbij en moeten we ons zorgen maken?

ROUVOET:
Zorgen in ieder geval als je kijkt naar de toch vrij snelle verspreiding wereldwijd en natuurlijk sowieso als je kijkt naar de situatie in Mexico, daar is een groot aantal ook doden te betreuren. Nu ook vandaag in de Verenigde Staten een tweejarig kindje. Dus in die zin wel zorgen over de globale verspreiding van dit virus. In ieder geval geografisch komt het dichterbij. We hadden al Spanje en het Verenigd Koninkrijk. Nu ook Duitsland. Dat zegt op zichzelf natuurlijk nog niet iets over dat en wanneer het zich eventueel in Nederland kan gaan voordoen. Maar je moet daar wel voldoende rekening mee houden en op alles voorbereid zijn.

VRAAG:
Ik zag op televisie mensen uit het vliegtuig uit Mexico komen. Die liepen enigszins verbaasd Nederland in en zeiden: niemand zegt wat tegen ons. Importeer je dan die griep niet zonder dat je het weet?

ROUVOET:
Je weet nooit helemaal zeker wat er gebeurt en daarom hebben we wel de activiteit ondernomen om mensen die vanuit Mexico Nederland binnenkomen op de vluchthaven, om die ook te waarschuwen met grote borden. Alle deskundigen zeggen dat het geen enkele zin heeft om daar standaard controles op los te laten. Laat staan de grenzen te sluiten. Vandaar ook dat je erg moet oppassen om paniekerige maatregelen te nemen die eigenlijk geen zin hebben en nergens toe leiden. Dat is eerder contraproductief. Wat we wel doen is mensen die binnenkomen waarschuwen via grote borden van als je nu terug uit Mexico komt en je hebt deze dagen griepachtige verschijnselen meld dat dan echt bij je huisarts. Daar zitten we achteraan en we hopen natuurlijk zeer dat mensen zich daar aan houden. Maar je moet je in elke fase van zo'n proces je ook echt richten op die maatregelen die dan op het moment de aangewezen zijn.

VRAAG:
Waarom niet gewoon mensen verbieden naar Mexico te reizen?

ROUVOET:
Daarom geef ik aan dat je heel zorgvuldig moet zijn, want als je… Even los van het feit dat je mensen ook niet zomaar kan verbieden om ergens naar toe te gaan. Het is altijd een advies en als je een advies geeft blijft het een advies aan mensen om ergens naar toe te gaan. Maar het moet ook wel zin hebben. Zeker ook in deze fase, we volgen het heel nauwgezet en zijn zeer alert. We kijken natuurlijk wat andere landen doen in Europa. Minister Klink zal morgen ook weer samen met zijn Europese collega's overleg voeren van waar staan we, wat is de situatie en zijn er ook aanvullende maatregelen noodzakelijk? We letten heel goed op wat de Wereld Gezondheidsorganisatie, de WHO, adviseert. Daar zit ook een fasering in.

VRAAG:
Alarmfase vier nu.

ROUVOET:
Die hanteren zes fases en inmiddels zijn we opgeschaald van drie naar vier. Dat betekent dat we ook echt nu in de fase zitten waarbij het dus niet meer van dier op mens gaat, maar ook echt makkelijk van mens op mens. Dat heeft ook iets te maken met de ontwikkeling van het virus zelf. Die past zich steeds meer aan de mens aan. Dat betekent dat we nu officieel in die fase vier zitten, althans dat is wereldwijd het advies van de Wereld Gezondheidsorganisatie. Daarbinnen heb je natuurlijk wel als zelfstandig land de verantwoordelijkheid en ook de ruimte, afhankelijk van de vraag: is er hier besmetting of niet, om je eigen maatregelenpakket en informatieverstrekking op orde te hebben.

VRAAG:
Nu hebben we 4,5 miljoen stuks virusremmers klaarliggen. Dus als die besmetting plaatsvindt kunnen we voldoende dat bestrijden. Maar moet je niet veel eerder zijn en zeggen: als het via mens op menscontact komt moeten we morgen bijvoorbeeld op Koninginnedag maar eens een beetje op gaan letten?

ROUVOET:
Het is heel belangrijk dat je precies kijkt wat de situatie is. Je moet zeker niet zelf al op gaan schalen in je maatregelen terwijl er geen aanleiding toe is. Dat kan bijdragen tot ongefundeerde reacties van mensen, paniek. Er is geen enkele reden om maatregelen te nemen in Nederland rondom evenementen, of het nu Koninginnedag is of andere evenementen. Dat kan in andere landen op enig moment wel aan de orde zijn. Het kan in Nederland, stel dat er zich de situatie voordoet, op enig moment dus wel aan de orde zijn. Dat wordt ook zorgvuldig afgewogen en daar is ook dat Europese overleg van belang voor. Maar je moet die maatregelen nemen die nodig zijn. Nederland is goed voorbereid in de zin dat ook op basis van eerdere ervaringen -denk aan Sars, denk aan de vogelgriep- de draaiboeken klaar liggen. Daar hebben we goede ervaringen opgedaan van hoe we dat moeten aanpakken. Dus iedereen weet ook wat die moet doen in welke fase. We zijn zeer alert op de ontwikkelingen, grote waakzaamheid. En de informatieverstrekking moet op orde zijn. Maar we moeten niet maatregelen nu nemen die niet nodig zijn en ook geen zin hebben.

VRAAG:
Even praktisch: alle lichamelijke contacten die normaal op 30 april plaatsvinden mogen morgen ook plaatsvinden?

ROUVOET:
Absoluut.

VRAAG:
Niets is uitgesloten?

ROUVOET:
Ja.

VRAAG:
Zelfs niet voor een ChristenUnie vicepremier?

ROUVOET:
Nee, ik weet niet of u daar bijzondere voorstellingen hebt over de viering van Koninginnedag. Overigens, dat is niet beperkt tot Koninginnedag.

VRAAG:
Morgen eenmaal defilé bij Paleis het Loo. Eenmalig, dat voedt allerlei geruchten dat de abdicatie van de Koningin aanstaande zou zijn. Nu heeft D66 vandaag laten weten dat ze opnieuw een discussie gaan openen over het ceremonieel Koningschap. Is daar in de Ministerraad een discussie over als het gaat om het vooruit kijken naar Willem IV?

ROUVOET:
Misschien eerst even over de opmerking waar u mee begon. Het is inderdaad uniek dat na een hele periode van een jaarlijks defilé een eenmalige herstelling van die traditie komt. Dat heeft alles te maken met de honderdste geboortedag van Koningin Juliana, dus niet zozeer met geruchten of wat dan ook. Dus die indruk zou ik ook graag… Daarom geef ik ook aan wat de reden is voor het eenmalige herstel. Ik vind dat zelf eerlijk gezegd wel een heel mooi gebaar, want we zien allemaal nog wel Koningin Juliana daar bij Paleis Soestdijk staan met het jaarlijks defilé. Wat die discussie betreft: ik weet dat die opvattingen leven, ook bij D66 en ook dat er in het parlement eerder aan gerefereerd is. Dat heeft niet alleen dit kabinet, maar ook voorgaande kabinetten duidelijk betrokken. Dat is dat er onzerzijds geen behoefte is aan discussie over een andere vormgeving van de monarchie, van het Koningschap. Van onze kant zijn er dan ook geen initiatieven in die richting te verwachten. Dat is ook meerdere malen van onze kant aangegeven. Ik kan niemand het recht ontzeggen, wil dat ook niet, om daar opvattingen over te hebben en daar ook in het parlement een discussie over te beginnen.

VRAAG:
Maar EénVandaag heeft laatst in een peiling laten weten dat een kleine meerderheid van de bevolking voor het ceremonieel Koningschap is.

ROUVOET:
De vraag is of je alle beslissingen moet laten afhangen van bepaalde opiniepeilingen die ook nog wel eens variëren in uitslagen.

VRAAG:
U kunt zich toch voorstellen dat mensen zeggen: het is gek dat iemand die toevallig in een bepaalde wieg is geboren in de regering zit?

ROUVOET:
Ik ken de opvatting. Ik deel hem niet. Van de kant van de regering, van het kabinet, wordt zeer gehecht aan het Koningschap en de monarchie die wij hier hebben. Mij dunkt ook dat we dankbaar mogen zijn voor de manier waarop onze Koningin dat uitoefent, dat vervult. Wij zijn daar wel buitengewoon content mee en dankbaar voor. Natuurlijk, we kennen de discussie die eens in de zoveel jaar ook echt wel weer de kop op steekt, die ken ik en verschillende argumenten ook, maar dat zijn wel pro- en contra-argumenten. Er zijn ook discussies gevoerd over de wenselijkheid van het introduceren van een presidentieel stelsel. Daar zijn deels dezelfde en deels andere voor- en nadelen aan te onderkennen. Dus kortom, er is voor ons geen reden om de opinie die we eerder hebben neergelegd, namelijk dat wij graag houden het model wat we nu hebben omdat we daar content mee zijn, om daar veranderingen in aan te brengen. Maar het staat een fractie ook vrij om daar initiatief in te nemen.

VRAAG:
Misschien nog een argument, met alle respect, maar de Koningin is voorzitter van de Raad van State en dat is tevens het belangrijkste adviesorgaan van de regering waar ze ook in zit. Dat zou je een beetje achterhaald kunnen noemen.

ROUVOET:
De vraag is hoeveel gewicht je daar aan hecht, want zoals u weet worden de vergaderingen de facto voorgezeten door de vicepresident van de Raad van State, de heer Tjeenk Willink.

VRAAG:
Dan kan je het ook afschaffen, als het niets voorstelt.

ROUVOET:
Ja, maar daar is geen noodzaak voor. Wat ons betreft is er ook geen noodzaak om die discussie opnieuw aan te gaan. Die is indertijd beslecht, wat ons betreft ook, onder premier Kok, die daar een stevige notitie over aan de Kamer heeft gezonden. Dat debat heef toen plaatsgevonden en in onze positie is sindsdien ook niets veranderd.

VRAAG:
U wilt er niet aan, toch nog één laatste argument. Straks, of het nu de nieuwe Koning is of de Koningin, die krijgt waarschijnlijk een buitengewoon ingewikkelde kabinetsformatie in 2011. Vier, of vijf partijen. Hij of zij zal moeten kiezen tussen Wilders in de regering of niet. Is het ook niet een beetje gevaarlijk dat je de Koning in zo'n politiek verhaal laat brengen?

ROUVOET:
Wat in ieder geval riskant zou zijn om allerlei beslissingen die raken aan de grondslagen van onze constitutionele monarchie, om die te laten bepalen door bijvoorbeeld opiniepeilingen of over de situatie in 2011.

VRAAG:
Maar het gaat mij om de rol van het staatshoofd in een politiek proces, bij een gevoelige uitslag zoals we die wellicht verwachten.

ROUVOET:
U zegt het terecht: zoals we die wellicht verwachten. Maar daarom, sowieso ben ik al niet van de afdeling om op basis van inschattingen vrij stevige beslissingen te nemen. Laat staan als die raken aan de grondslagen van onze parlementaire democratie of onze constitutionele monarchie. Want die hebben we in Nederland. Het zou natuurlijk een beetje raar zijn als je een beslissing zou nemen onder de invloed van een mogelijke uitslag in 2011. Even los van de vraag of het een legitiem argument zou zijn. Maar daar valt nog geen zinnig woord over te zeggen.

VRAAG:
Goed, laten we dan vaststellen dat als de discussie nu niet plaats vindt, dat die waarschijnlijk over 20 à 30 jaar plaats vindt als de Koning plaats maakt voor zijn opvolger. Is dat een conclusie?

ROUVOET:
Het is in ieder geval uw conclusie, begrijpen we. Maar ik weet ook niet, als het aan het kabinet ligt hoeft de discussie van toen niet heropend te worden.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, AP)