Toespraak staatssecretaris Klijnsma bij de start van het Advies Sociale Voorzieningen van FNV Bouw op 6 april 2009 in Zwolle
Dames en heren,
Vandaag start FNV Bouw een belangrijk project voor leden met een laag inkomen. Het Advies Sociale Voorzieningen. U heeft mij gevraagd bij de start aanwezig te zijn. Aan dat verzoek geef ik maar wat graag gehoor. Het Advies Sociale Voorzieningen past immers uitstekend in het streven van het kabinet om armoede te bestrijden. Armoedebestrijding is een van de speerpunten van het beleid. Zeker in deze tijd van economische crisis is armoedebestrijding belangrijk. Mensen verliezen hun baan. We doen er met z’n allen alles aan om mensen onmiddellijk naar nieuw werk te leiden. Maar als dat niet lukt gaan zij er in inkomen op achteruit. Daardoor kunnen zij in financiële moeilijkheden komen. De Nederlandse Vereniging van Kredietbanken verwacht dat het aantal mensen met financiële problemen dit jaar al gaat stijgen.
Toch zou armoede in een rijk land als Nederland niet voor mogen komen. Voor iedereen is er het sociale vangnet van de bijstand, geen vetpot maar wel voldoende om van te leven. Voor deze kabinetsperiode is 350 miljoen euro extra uitgetrokken om armoede- en schuldenproblemen aan te pakken. Onlangs heb ik daar bovenop vier miljoen euro aan de gemeenten beschikbaar gesteld. Dat geld is een extra impuls om meer mensen aan werk te helpen en armoede en schulden terug te dringen. Daar is in het kader van de aanpak van de economische crisis voor 2009 nog eens dertig miljoen euro voor schuldhulpverlening bijgekomen. Voor 2010 en 2011 gaat het om vijftig miljoen euro per jaar extra.
Gemeenten timmeren met dit geld hard aan de weg om mensen met armoede- en schuldenproblemen te helpen. Vooral gezinnen met kinderen krijgen aandacht. We moeten voorkomen dat kinderen in armoede opgroeien. Dat zij zich niet kunnen ontplooien vanwege de financiële positie van hun ouders. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk dat kinderen een computer hebben om huiswerk te maken. En dat zij naar de sportclub of de muziekschool kunnen. Niet alleen om te sporten of muziek te maken, maar ook om hun eigen ‘netwerkjes’ op te bouwen die zij later kunnen gebruiken als zij een vakantiebaantje of stageplaats zoeken. Belangrijk op de weg naar betaald werk en op de weg uit de armoede. Steeds meer gemeenten zorgen dat kinderen uit gezinnen met een kleine portemonnee toegang tot dergelijke voorzieningen krijgen als de ouders deze zelf niet kunnen bekostigen. Dat is goed werk.
Dames en heren, een belangrijke oorzaak waardoor mensen met armoede te maken krijgen is het feit dat zij geen gebruik maken van regelingen waarop zij gewoon recht hebben. Bijvoorbeeld aanvullende bijstand voor iemand die op latere leeftijd naar Nederland is gekomen en daardoor onvolledige AOW krijgt. Of bijzondere bijstand als de koelkast of wasmachine het heeft begeven. Je hoeft je dan niet gelijk bij het postorderbedrijf in de schulden te steken. Wellicht kan de gemeente beter helpen. Bij voorkeur in natura of anders met een gift.
Het blijkt dat mensen vaak geen gebruik maken van dit soort regelingen omdat zij helemaal niet weten dat zij bestaan of omdat zij ten onrechte menen er niet voor in aanmerking te komen. Ook denken mensen soms dat het de moeite niet loont een aanvraag in te dienen omdat zij het bedrag of de periode waarover zij er recht op hebben onderschatten. Tot slot blijkt een enkeling zich ervoor te schamen om voor hulp naar de gemeente te stappen. Dat is schrijnend. In al deze voorbeelden doen mensen zichzelf tekort. Zij zitten wellicht onnodig in de armoede en de schulden.
Voor wat betreft de onvolledige AOW zijn we al een eind op weg om iedereen automatisch een aanvulling te verstrekken. Zo’n 160 gemeenten werken samen met de Sociale Verzekeringsbank die de AOW uitkeert. Woon je in een van die gemeenten dan kan je de aanvulling nu al niet meer mislopen. Je krijgt hem gewoon bij je AOW op je bankrekening gestort. Maar het is belangrijk dat dit voor álle gepensioneerden wordt geregeld. Niet alleen voor de mensen in die 160 vooruitstrevende gemeenten. Daarom ga ik het verstrekken van aanvullende bijstand aan gepensioneerden met onvolledige AOW een wettelijke taak van de Sociale Verzekeringsbank maken. Op die manier hoeft in de toekomst niemand zijn AOW-aanvulling mis te lopen. Ik werk aan een wetsvoorstel waarin dit wordt geregeld.
AOW’ers zijn een betrekkelijk gemakkelijk op te sporen groep. Voor anderen is dat wat minder eenvoudig. Daarom proberen gemeenten via de koppeling van gegevensbestanden en via voorlichting het niet-gebruik van voorzieningen tegen te gaan. Zij willen op die manier mensen in het vizier te krijgen die recht hebben op hulp terwijl zij er niet om vragen. Ook kom je steeds vaker formulierenbrigades en uitkeringsinterventieteams tegen. Die kunnen mensen over de streep trekken om een aanvraag voor bijvoorbeeld bijzondere bijstand in te dienen.
Vanaf vandaag komt hier nog het Advies Sociale Voorzieningen van FNV Bouw bij. Alle leden worden via een attentiekaart op de nieuwe dienst gewezen. De Adviseurs Sociale Voorzieningen die de afgelopen maanden zijn opgeleid kunnen nu voortvarend aan de slag. Met dit initiatief wordt precies die groep bereikt die voor de uitkeringsinstanties het moeilijkst op te sporen is. Mensen met AOW, bijstand, een werkloosheids- of arbeidsongeschiktheidsuitkering zijn allemaal via de kaartenbakken te traceren. Werkenden haal je daar niet uit. De Adviseurs Sociale Voorzieningen bereiken deze mensen wel. Met het Advies Sociale Voorzieningen wordt weer een stap gezet op de weg van de armoedebestrijding en het tegengaan van het niet-gebruik van regelingen. Een uitstekend initiatief dat wat mij betreft in andere sectoren navolging verdient! Het is immers in het belang van werknemers in alle sectoren! Ik dank u voor dit initiatief en wens u veel succes!