Kracht van Koeien inspireert

Toespraak | 18-03-2009

Spreekpunten door de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), mevrouw G. Verburg, bij het in ontvangst nemen van het onderzoek 'Kracht van Koeien' op 17 maart 2009 in Den Haag.

• Ik heb het gezien: de koe met vijf poten die komt er! In Nederland, en niet op Mars. Goed om te zien dat die koe over - pak 'm beet - vijftien jaar ook nog een prima leven heeft. En zij is niet de enige. De koe van de toekomst kan er een zeer uitgebreide familie op na houden, in de belangstelling staan, worden geknuffeld, kan met vakantie gaan en haar natuurlijke gang gaan. En wat goed is voor de koe, is goed voor de boer. Bovendien kunnen we dan ook nog eens zeggen: wat goed is voor die boer èn voor die koe is goed voor iedereen. Voor 16 miljoen Nederlanders, hun kinderen, hun kleinkinderen. Voor de planeet, de economie.
• Een high five dus voor dit inspirerende onderzoek!
• U vraagt zich misschien af of dat nog wel in deze tijd past. Ik zeg: juist nu. De duurzame stal is voor iedere ondernemer een toekomstige succesfactor. Elke crisisperiode is een periode van nieuwe kansen en uitdagingen.
• De duurzame stal is ook wat ik voor ogen had toen ik de visie 'Duurzame veehouderij' ontwikkelde. Ik breng u graag nog in herinnering:
  • In 15 jaar moet de veehouderij in Nederland zich hebben ontwikkeld tot een in alle opzichten duurzame veehouderij, met een breed draagvlak in de samenleving. Dan bedoel ik een veehouderij die produceert met respect voor mens, dier en milieu waar ook ter wereld.

• Hoe gaan we dat bereiken?
  • Door dit tot een gezamenlijke ambitie te maken van het Rijk, de provincies, de veehouders, maatschappelijke organisaties en andere schakels in de landbouwketen. En vanuit die breedte volop actie te ondernemen.
  • Door juist niet uit te gaan van de winst op korte termijn, de moed te hebben om 15 jaar vooruit te kijken. Waar gaat het naartoe? Wat zijn dominante trends en hoe kunnen we met de opkomende golven surfen? Hoe kunnen we een koppositie innemen?
  • Door innovaties mogelijk te maken. 'out of the box' denken te versterken.
  • Door kansen te zoeken, te zien en te pakken. Win-win situaties te creëren en de hele keten te helpen te produceren met scherp oog voor dierenwelzijn, milieu én economie.

• Ik werk met veel partijen samen aan een uitvoeringsagenda duurzame veehouderij. We hebben hierbij 6 speerpunten:
  • Welzijn en de gezondheid van dieren.
  • Maatschappelijke inpassing: verbindingen versterken. Boer en burger, stad en platteland, producent en consument.
  • Energie en milieu: kijken waar we op milieugebied winst kunnen boeken. Zorgen dat de voer-mest kringloop zich meer sluit. Voor energie hebben we inmiddels het convenant 'Schone en Zuinige Agrosectoren'.
  • Markt en ondernemerschap: want verduurzaming wordt een economische factor van belang.
  • Verantwoord consumeren: óók de consument heeft een belangrijke verantwoordelijkheid. Met de keuzes die hij maakt, kan hij de voedselproductie helpen verder te verduurzamen.
  • Systeeminnovaties zijn het zesde speerpunt. Daar weet u na deze presentatie alles van.

• Dit onderzoek, Kracht van koeien, barst van de innovatie-ideeën die naadloos passen in de toekomst die ik heb geschetst. En heel belangrijk: die haalbaar zijn. Haalbaar temidden van alles wat op de melkveehouderij af komt (ik denk bijvoorbeeld aan de afschaffing van de melkquotering). Haalbaar tussen thema's die in praktijk soms met elkaar in tegenspraak lijken. Milieu (ammoniak) kan, zo blijkt, samen goed management en met dierenwelzijn - zoals bijvoorbeeld stalvloeren, weidegang-, en dat kan weer samen met het verdienen van een goed belegde boterham voor de boer.
• In de varkens- en pluimveehouderij wijzen onderzoeken in dezelfde richting. Ook daar heb ik in geïnvesteerd. Het is wel zo dat duurzaamheid het langst duurt. Systeeminnovaties kosten nu eenmaal tijd en geld. Toch zullen de eerste systemen er in 2011 al zijn. Zowel voor kippen, koeien als voor varkens. Investeringen die zich terug betalen in zowel de waarde en in maatschappelijke waardering.
• We hebben gezegd dat in 2011 minimaal 5% van alle stallen integraal duurzaam moet zijn. Er moet ook een duidelijk perspectief zijn op grootschalige toepassing in de jaren daarna. Ik wil dat laatste ook in de uitvoeringsagenda, waar wij samen aan werken, opnemen.
• Dit zijn grote ambities, die een ondernemer niet alleen kan realiseren. We doen dit daarom ook met elkaar. Zodat de ondernemer niet in zijn eentje aan de weg moet timmeren, maar de weg ook aan hem timmert! Iedere partij beseft gelukkig dat je grote veranderingen niet in je eentje kunt realiseren. Ik ben bereid om hier actief aan bij te dragen. Via:
  • Onderzoek, zoals we hier vandaag zien.
  • Innovatiesubsidies om koplopers in de veehouderij financieel te steunen bij de ontwikkeling van nieuwe producten, procédés, systemen en technologieën.
  • Fiscale instrumenten voor duurzame investeringen, gekoppeld aan de maatlat duurzame veehouderij, die ik met mijn collega van VROM verder wil ontwikkelen.
  • Investeringssteun voor duurzame investeringen in bijvoorbeeld integraal duurzame stalsystemen.
  • Stimuleringsgelden voor onder meer netwerken van innovatieve ondernemers en maatschappelijke organisaties. Maar ook voor bredere vraagstukken als het bevorderen van duurzame grondstoffenketens zoals soja.

• Het is samenwerking waarmee we een klimaat scheppen. En de individuele ondernemer perspectief geven om zijn dromen waar te maken. In dat klimaat gedijt een sector die voorop loopt en voorop kan en wil blijven lopen. Dank u wel.