Opening van de Zadkine Onderwijsdag
Dames en heren,
Mooi om deze onderwijsdag te openen. In Rotterdam, mijn geboortestad.
De stad van harde werkers en van kunstenaars.
Van de haven en van Erasmus.
Van Feyenoord en van het Gergiev Festival.
Maar voor alles stad van daadkracht en vurig vakmanschap.
'Nergens ter wereld werd zo hard gewerkt, werden zulke risico's genomen, durfden mensen zo praktisch te handelen, en zulke grootse plannen te ontwikkelen', schrijft Thea Beckman in 'Het geheim van Rotterdam'. En zo is het!
Ook u heeft daarin een vlag hoog te houden. Als één van de grootgrutters van het beroepsonderwijs in deze stad loopt u voorop.
U bent hier in Rotterdam pionier in het concept wijk en - vakscholen. In meer maatwerk dus voor jonge mensen in het beroepsonderwijs. En u bent hier in Rotterdam voorloper in zorg voor de overbelaste jongeren. Op weg naar het realiseren van de plusscholen van Winsemius.
Vandaag investeert u met deze onderwijsdag in uw eígen vakmanschap. Prima. Zo'n dag als deze helpt je reflecteren op waar je dag in dag uit mee bezig bent. Stelt je in staat met je collega's bij te praten. En zorgt ervoor dat je geestelijk in beweging blijft.
Dat kunt u goed gebruiken. Want u heeft mooi werk, maar de uitdagingen waar u mee te maken heeft zijn niet kinderachtig.
Ik ben zelf ooit opgeleid in het beroepsonderwijs, in deze stad. En ik zie nu als staatssecretaris hoeveel complexer de samenleving van nu is in vergelijking met toen. Er liggen stevige uitdagingen.
Hoe leid je jongeren op in een tijd waarin beleving, shopgedrag en klantgerichtheid centraal staan?
Hoe ga je om met grote groepen jongeren met meervoudige, sociaal-economische problemen?
Hoe speel je in op razendsnelle technologische ontwikkelingen in bepaalde vakken?
Hoe ga je om met allochtone jongeren die zulke taalachterstanden hebben dat ze hun boeken nauwelijks begrijpen?
En de nieuwste uitdaging: hoe ga je om met scholing in tijden van economische crisis?
Ik zei net dat deze onderwijsdag u geestelijk in beweging houdt.
Wij hebben die lenige geesten van u heel hard nodig.
U hebt niet alleen een belangrijke taak in het smeden van het toekomstig vakmanschap van jonge mensen.
U bent ook de motor van een ingrijpende modernisering van het beroepsonderwijs.
En u helpt met goed onderwijs en scholing duurzaam te investeren in human capital : de motor waar onze moderne samenleving op draait.
Over die laatste twee onderwerpen wil ik het met u hebben.
En daarom ben ik vandaag ook hier en niet in de Hoftoren of aan vergadertafels. Meister Eckhart, een filosoof uit de 13e/14e eeuw zei: Wie God alleen ontmoet in de vroomheid van het gebed of in de kerk, maar niet in de stal of in de keuken, heeft er nog erg weinig van begrepen
Ik wil er zo meteen met u over in gesprek. En leidt dat graag in met mijn visie op deze zaken.
Laat ik beginnen met de economie. We hebben op dit moment te maken met een complexe arbeidsmarkt. Aan de ene kant hebben we straks minder mensen die harder moeten werken om de zaak draaiende te houden.
En andere kant staan we op dit moment oog in oog met een snel oplopende werkloosheid.
En dat maakt eens te meer duidelijk hoe belangrijk het is om onderwijs en arbeidsmarkt op elkaar af te stemmen. Dat adagium klinkt al langer, maar wordt onder het huidige gesternte nog eens op scherp gezet.
Heel belangrijk dus om goed op de hoogte te zijn van de meest actuele gegevens over arbeidsmarktkansen in de bouw, in de zorg, in de techniek, en alle andere sectoren waarvoor u jonge mensen opleidt.
Focus niet alleen op het afleveren van zoveel mogelijk jongeren aan de samenleving. Maar informeer ze ook goed over hun kansen. En zorg ervoor dat het aanbod vanuit de scholen aansluit op de vraag op die arbeidsmarkt.
Dat betekent dat je bepaalde opleidingen soms moet beperken. Het betekent op dit moment ook dat je jongeren, die de komende maanden een diploma halen voor een vak waarvan de kansen de komende tijd afnemen, zoveel mogelijk vasthoudt. Stimuleer ze om door te stromen naar hogere opleidingsniveaus.
Laten we zorgen dat we geen jongeren opleiden voor werkloosheid!
Geen verloren generatie! Jongeren waar nodig vasthouden op scholen en kennis vitaal houden: dát draagt concreet bij in het voorkomen van werkeloosheid. Dát is belangrijk in de aanpak van deze crisis.
Ik roep u op daar binnen Zadkine de komende weken heel bewust over te buigen. Een jongere die doorkan naar mbo drie of vier of naar het HBO, zit straks niet thuis op de bank met een schoolervaring die steeds minder actueel wordt.Geen verloren generatie!
'It's better to light a candle than to curse the darkness', luidt een oud Chinees spreekwoord.
Investeren in onderwijs, juist in deze barre tijden is een manier om het licht brandende te houden.
Om te zorgen dat er ook op de huidige arbeidsmarkt zo min mogelijk talent verloren gaat, zetten we scholing in. Scholing van werkenden vereist andere inzet dan scholing van jongeren. Ga bij werkenden uit van hun kracht, hun kwaliteit maar vooral ook van hun ervaring.
Zorg dat je er klaar voor bent als Zadkine. Zorg ervoor dat je vraaggericht kunt opereren. En zorg ervoor dat je de zaak intern ook echt goed op orde hebt.
En daarmee kom ik op mijn tweede en laatste onderwerp: de modernisering van het MBO. We zijn het met elkaar eens over de noodzaak daarvan. Dat bleek onder meer uit het Tweede Kameronderzoek. En daar ben ik blij om.
Over de uitvoering leven echter zorgen. Vooral bij de docenten onder u, maar ook bij veel studenten. Dat neem ik serieus. Veel van u werken in teams -om van goede ideeën en mooie ambities straks werkbare realiteit te maken. Van u moeten we horen waar het beter kan, waar u tegenaan loopt en welke oplossingen u daarvoor ziet.
Het Zadkine heeft onlangs zijn brede schoolconcept ontwikkeld. Centraal daarin staat de piramide van Maslow. De theorie daarachter is dat mensen in principe altijd streven naar het hoogste: het beste ontwikkelen wat je in je hebt. Maar dat je daar alleen aan toekomt als de basalere behoeften zijn bevredigd. Eten en drinken, een dak boven je hoofd. Je veilig voelen en structuur om je heen hebben.
Dit geldt ook voor de modernisering van het beroepsonderwijs.
We willen met elkaar onderwijs geven waarbij jongeren echt centraal staan. We willen met elkaar dat jongeren zich goed manifesteren in de leerbedrijven. Dat ons beroepsonderwijs een keurmerk van vakmanschap kan garanderen, voor alle beroepen. We willen onderwijs verzorgen dat nòg beter aansluit bij jonge mensen.
Maar om daar te komen moeten de basisvoorwaarden perfect op orde zijn.
Dat betekent heel gewoon: goede roosters, examens op tijd nagekeken, een toegankelijke klachtenprocedure, goede verzuimregistratie, lessen die conform het rooster plaatsvinden, voldoende lessen, goede begeleiding op de stageplaatsen. Kortom, het zeer basale handwerk van een school.
Sommigen noemen dat kleine kwaliteit. Maar ik noem dat fundamentele kwaliteit. Structuur en orde, een goede betrouwbare organisatie van het onderwijs in de school is essentieel. Voor studenten en docenten. De tijd van visies zonder echte worteling op de werkvloer binnen het beroepsonderwijs is wat mij betreft voorbij. Het gaat om het handwerk. Goede lessen, heldere doelen, structuur en kwaliteit. Dan alleen ontstaat ruimte en tijd voor goed onderwijs
We vroegen een leraar van deze school waar hij met plezier elke dag zijn bed voor uit komt. Zijn antwoord is:
'Dat ik elke dag vanuit mijn landelijke woonplaats deze wereldstad binnenrijd. Met al die verschillende culturen en veel jonge mensen. Jonge mensen met potentie en talenten, die allemaal nog een plek moeten veroveren op de arbeidsmarkt. En dat ik daar een rol in speel.'
'En nu hoor ik mijn collega's om me heen een beetje lachen', zei hij erbij. 'Maar het komt zo uit mijn hart.'
Ik ben er van overtuigd: Politiek is niet de hartslag van het onderwijs Dat is de schóól. Een gemeenschap van leraren, studenten, ouders, schoonmakers, conciërges, praktijkbegeleiders, teamcoördinatoren. En leidingevenden.
Samen zorgt u voor scholing van de samenleving, en smeedt u jonge mensen tot gedegen vakmensen. Samen vormt u de toekomst van ons land. Een prachtige taak!
Sommige dagen zijn specialer dan andere dagen (Henri van Vlodrop). Vandaag biedt u de mogelijkheid tot nieuwe inspiratie. Ik wens u een fantastische onderwijsdag toe. En hoor graag wat u mij te vragen heeft.