Ondertekening Klimaat-Energieakkoord Rijk en provincies

Toespraak | 14-01-2009

Het nieuwe jaar kan wat mij betreft niet mooier beginnen dan met de ondertekening vandaag van het Klimaat-Energieakkoord tussen Rijk en provincies. Want Nederland maakt zich sterk om klimaatverandering zoveel mogelijk tegen te gaan en ons land aan te passen aan de klimaatveranderingen. We willen het verschil maken in Europa en hebben grote ambities voor klimaat, energie en milieu - niet alleen op papier ook in de praktijk

Een trendbreuk realiseren is niet eenvoudig. Dat kan alleen als iedereen meedoet: bedrijven, overheden en inwoners van Nederland. Samen kunnen we het verschil maken. Nederland heeft een cultuur van niet alleen polderen, maar ook doen!

We hebben vorig jaar al zeven akkoorden gesloten met verschillende sectoren en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. En dan vandaag dit akkoord. Daarmee is het commitment voor Schoon en Zuinig in alle geledingen van de samenleving aanwezig.

In dit akkoord draait het om 3 kernbegrippen: vernieuwen, versnellen en verspreiden (opschalen):

We moeten vernieuwen want we hebben een échte doorbraak nodig en daarom stimuleren we innovatieve koplopers, de échte schaatscracks om maar aan te sluiten bij de schaatsgekte van begin dit jaar. D oor koplopers aan te wijzen, en vervolgens de kennis en ervaring uit hun innovatieve projecten te delen met andere provincies en andere partijen. Koplopers moeten de toon zetten en aantonen dat het kan en rendabel is. In het akkoord staan per thema welke provincies de kar gaan trekken. De thema's zijn duurzame energieproductie, duurzame mobiliteit, energiebesparing, innovatie en klimaatbestendig maken van ons landschap

Ik noem u een paar concrete aansprekende koploperprojecten. Denk aan het 100.000 dakenplan van Utrecht met als doel duurzame energie opwekken in de woningbouw, of Fryseps, Friese bedrijven, overheden en kennisinstellingen werken samen aan de ontwikkeling van zonne-energie, of het Energiepact Overijssel waarin bedrijven, overheden samenwerken om forse klimaat- en energiedoelstellingen te realiseren, of het project Koepel Windenergie Noordoostpolder, of de ontwikkeling van biodiesel uit algen of getijdenenergie in Zeeland, enfin, zo kan ik nog wel even doorgaan. In alle Nederlandse gemeenten en provincies waait een wind van duurzaamheid, dat is wel duidelijk!

We moeten ten slotte ook versnellen. Met andere woorden, we willen met succes toegepaste innovaties versneld verspreiden over de voorste helft van het schaatspeloton. Samenwerking is daarbij essentieel. Dat betekent allianties aangaan, samenwerken en versterking zoeken. Vandaar dat we hier in IPO-verband zitten en dat we ook al met het VNG en bedrijfsleven afspraken hebben gemaakt.

En we moeten als derde dus verspreiden, kortom, opschalen. We willen tenslotte ook het grote peloton schaatsrijders als geheel bedienen zodat zij ook hun meters pakken en niet verder achterop raken. Dat betekent in de praktijk een focus op snelle en eenvoudige maatregelen die weinig kosten of zelfs euro's opbrengen bijvoorbeeld in de gebouwde omgeving (isolatie) of duurzame mobiliteit (verkeersmaatregelen).

Ik geloof erin dat we met dergelijke samenwerking en allianties ons doel zullen bereiken. Dit is de basis van de beweging die we opgang moeten brengen.

Gelukkig is er voor de liefhebbers ook voldoende "hard" nieuws in het akkoord, zoals:

• de investering van ruim 200 miljoen euro die de provincie tussen nu en 2011 zullen doen.
• de toezegging om een mix van duurzame energiebronnen in beeld te brengen die gezamenlijk zullen leiden tot de doelstelling van 20 procent duurzame energieproductie in 2020. Daarmee kunnen we ook aan private partijen duidelijk maken wat we van ze verwachten, en ze stimuleren om investeringen in duurzame energie te doen.
• dat we natuurlijk meer windenergie op land en zee gaan realiseren. Ik ben blij dat de provincies de doelstellingen en ambities van het kabinet onderschrijven. Het Rijk bekijkt op dit moment welke knelpunten er liggen wat betreft het rijksbeleid bij projecten in de pijplijn. Waar relevant nemen we actie. En we hebben afgesproken dat we gezamenlijk op zoek gaan naar gebieden en locaties waar doorgroei van windenergie op land mogelijk is.
• en tot slot dat in het kader van het Nationaal Programma Adaptatie Ruimte en Klimaat, het ARK-programma, al enkele tientallen lokale en regionale adaptatie-initiatieven worden opgepakt. De provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Zeeland werken bijvoorbeeld aan een zogeheten provinciaal afwegingskader voor adapatatie van ruimtelijke plannen. Ook andere regio's zijn heel erg actief. Zo wordt in Utrecht gewerkt aan de ontwikkeling van de klimaatbestendige en duurzame woonwijk Rijnenburg. En zo zijn er tal van andere geweldige locale en regionale initiatieven die ik van harte toejuich.

Het Rijk versterkt vanzelfsprekend de inzet van de provincies. Bijvoorbeeld met de innovatieagenda (438 miljoen euro), de subsidieregeling Stimulering Duurzame Energieproductie (360 miljoen) of stimulering lokale klimaatinitiatieven (35 miljoen).

Met het bedrijfsleven en de gemeenten in Nederland ga ik samen met de provincies voor een beter klimaat, in 2009 en uiteraard volgende jaren!

Dank u wel.

Zie ook:

• Provincies investeren ruim 200 miljoen euro in klimaat- en energieprojecten