Toespraak minister-president Balkenende ter gelegenheid van Veteranendag, 29 juni 2007

Koninklijke Hoogheid, dames en heren,

Steeds meer veteranen komen in scholen vertellen over hun ervaringen. Vorig jaar ook in de klas van Noortje van 15 jaar. Ze schreef er later het volgende over:

"Ik snap niet dat je naar zo'n land toe wilt. Ik zou het nooit doen. Maar als iedereen dat zegt, dan komt er nooit vrede in de wereld. Wel gek dat jij een veteraan bent. Ik dacht altijd dat je dan heel oud moest zijn."

Noortjes woorden maken duidelijk hoe waardevol het is dat veteranen scholen bezoeken en jonge generaties hun verhaal vertellen. Scholieren laten zien dat er veteranen zijn van ver in de tachtig, maar ook van begin twintig. Maar Noortjes opmerking toont meer. Namelijk dat er iets is wat alle veteranen verbindt: het brengen van vrede, hoop en stabiliteit.

Of het nu de Nederlandse militairen zijn die in de jaren 1940 - 1945 ons eigen land hebben verdedigd tegen de bezetter. Of zij die in de jaren daarna uitgezonden zijn op militaire missies. Missies die zo verschillend waren. Angola is geen Afghanistan. Cambodja is geen Korea. Irak is geen Indië. En het voormalig Joegoslavië is geen Libanon.

Nederland is altijd een land geweest met open vensters naar de wereld. Ook nu. Ons land zal altijd een constructieve rol blijven spelen. We beseffen daarbij dat garanties niet gegeven kunnen worden. Werken aan vrede en veiligheid is een kwestie van doorzetten. Van lange adem. Het kost heel wat tijd en energie voordat een land dat verscheurd is door conflicten er weer bovenop is.

Maar als het dan lukt, dan is de dankbaarheid onder de bevolking groot. Dat heeft ook Korea-veteraan Bert Peeren ervaren tijdens zijn bezoeken aan het land. "De mensen daar zijn ons nog altijd dankbaar. Op straat spreken ze je aan: Kamsa hamnida! , hartelijk bedankt!"

Nederland zal blijven meebouwen aan een veilige, stabiele wereld waarin mensenrechten een belangrijke rol vervullen. Een wereld waar tirannie, geweld en terreur het afleggen tegen democratie, rechtvaardigheid en solidariteit.

Ik ben er dankbaar voor dat er mensen zijn die deze waarden - ook ver van huis - lijfelijk willen verdedigen. Juist zij weten dat daar gevaren en risico's aan verbonden zijn. De recente ontwikkelingen bij de missie in Afghanistan maken dat pijnlijk duidelijk. In korte tijd hebben drie Nederlandse militairen het leven verloren. Zij gaven hun leven voor de vrijheid van anderen. We gedenken hen met het grootste respect en leven mee met hun nabestaanden.

Meerdere landgenoten zijn daar ook gewond geraakt. Ook zijn er Afghaanse burgerslachtoffers te betreuren. Onschuldige vrouwen en kinderen worden door de tegenstander ingezet als pionnen in hun lugubere strijd.

De actieve militairen van vandaag zijn de veteranen van morgen. Het is daarom goed vandaag ook hen erbij te betrekken. Gewone Nederlanders die laten zien in uitzonderlijke situaties tot uitzonderlijke dingen in staat te zijn. Dat heb ik ook met eigen ogen kunnen zien tijdens mijn bezoeken aan de troepen in Bosnië, Irak en Afghanistan.

Dames en heren,

Nederlandse militairen hebben zich door de jaren heen in alle werelddelen en windstreken in dienst gesteld van vrede en veiligheid. Iedere militair is eraan begonnen met eigen verwachtingen. Iedere militair is teruggekomen met persoonlijke ervaringen.

Velen van u hebben onder moeilijke omstandigheden uw werk moeten doen. U bent geconfronteerd met geweld, armoede en chaos. Met schrijnende situaties. Met pijn en verdriet. Sommige beelden en gebeurtenissen zijn zo schokkend dat ze in uw geheugen staan gegrift. Ook jaren later nog brengen ze op onverwachte momenten allerlei emoties en reacties teweeg. U hebt dingen meegemaakt die uw kijk op het leven hebben veranderd. Die u hebben veranderd.

Natuurlijk zijn er ook andere kanten. Indië-veteraan Jac Cruijsberg verwoordde het zo: "Het mooiste uit die tijd was de kameraadschap. Het voor elkaar opkomen en elkaar bijstaan in moeilijke tijden. Nu, 60 jaar later, heb ik nog steeds intensief contact met oude kameraden."

Veteraan, dat ben je voor het leven.

Jarenlang zijn we in Nederland te stil geweest over onze veteranen. Te stil over u en uw grote betekenis. Het is daarom goed dat we nu een Veteranendag hebben. Het is goed dat wij u in ieder geval één dag per jaar openlijk kunnen bedanken voor uw inzet. Een dag waarop wij publiekelijk uiting geven aan ons respect voor alles wat u hebt gedaan. Een dag waarop we kunnen zeggen dat we trots op u zijn.

Om die reden draag ik vandaag vol overtuiging deze witte anjer. Een prachtig initiatief. Met deze anjer wil ik mijn betrokkenheid en waardering voor onze Nederlandse veteranen zichtbaar maken. Ik hoop van harte dat vele Nederlanders hetzelfde zullen doen.

Dames en heren,

Vraag een militair wat het belangrijkste is op zijn of haar missie en het antwoord zal steeds zijn: een thuisfront dat me onvoorwaardelijk steunt. Achter iedere uitgezonden militair staat een groep mensen: partners, kinderen, familie en vrienden. Veteraan Manja Blok die als F-16 piloot in het voormalig Joegoslavië heeft gediend kent beide kanten. Die van uitgezonden zijn en als thuisfront. Ze zegt: "Als thuisfront is het het moeilijkst. Je zit in feite te wachten tot de ander weer thuiskomt."

Wachten in combinatie met onzekerheid en ongerustheid. Het thuisfront doorstaat dat met moed, liefde en volharding. Tijdens een missie, maar zeker ook daarna als de militairen weer thuis zijn. Ik wil hier vandaag ook mijn waardering uitspreken aan al die mensen die hun militairen, hun veteranen door dik en dun steunen.

Dames en heren,

Libanon-veteraan Hans van den Boogaard zei ooit: "Vroeger konden we ons verhaal wel vertellen, maar toen luisterde niemand."

Ik zou tegen hem en tegen alle andere veteranen willen zeggen: Laat uw verhaal horen. En we zullen luisteren. Niet alleen vandaag. Niet alleen op Veteranendag. Maar iedere dag.

Dank u wel.