Radio-gesprek met de minister-president na de ministerraad (NOS, Met het Oog op Morgen, Radio 1)

Mediatekst | 27-11-2008

Kredietcrisis

SLOTBOOM:

(…) Ik heb besloten om toch weer over de economie te praten. Want wat we vorige week hebben gezien, veel maatregelen over banken, ook hoe je problemen als de kredietcrisis kunt voorkomen maar nog helemaal niets over het teruglopen van de consumptie. Laten we niet vergeten, de decembermaand is aangebroken - kerst, sinterklaas - dus ik wilde gewoon van Balkenende weten, gaat hij er nou voor zorgen dat wij meer geld kunnen uitgeven. Want dat is toch zo goed voor de economie?

BALKENENDE:

Als ik op het ogenblik hoor hoe het zit met de aankopen voor sinterklaas en kerst, dan krijg ik toch het beeld van winkeliers en anderen dat er het nodige wordt besteed. Dat is denk ik één.

SLOTBOOM:

Niet iedereen heeft door dat het crisis is?

BALKENENDE:

Nou, mensen stellen zich er helemaal toe aan tot fijne dagen en dan worden cadeautjes gekocht. Dat is ook heel mooi. Verder is het natuurlijk zo dat op het ogenblik de economische ontwikkeling weliswaar minder wordt, maar mensen natuurlijk, mensen hebben banen. Dat is eigenlijk één. De werkloosheid is echt laag, historisch laag en het laagste van Europa. Er wordt ook behoorlijk verdiend, dus de koopkracht is op het ogenblik niet het grootste probleem. En ook straks begin volgend jaar, dan zullen we zien dat de inflatie toch wat lager zal zijn dan eerst werd aangenomen. Ja, tegen die achtergrond zeg ik natuurlijk, ik zie nu niets in bestedingsimpulsen.

SLOTBOOM:

Wat gek eigenlijk. We kunnen dus nog steeds ons geld blijven uitgeven terwijl we tegelijkertijd al die alarmerende berichten horen.

BALKENENDE:

Dat is natuurlijk het probleem. Wanneer mensen het gevoel hebben dat het niet goed gaat met de economie, dan leidt dat wel tot een zekere psychologie. Want we zien nu ook dat het kopen van huizen gewoon wordt uitgesteld. Dus er zijn ook makelaars die het op dit ogenblik echt te rustig hebben, auto's die minder worden verkocht, duurzame consumptiegoederen die niet worden verkocht op dit moment. Ja, daar loop je wel tegenop.

SLOTBOOM:

We kopen nog wel de kleine dingen maar niet meer de grote dingen.

BALKENENDE:

Ja, dat merk je. Kijk, daar zien we natuurlijk een tijdelijk effect van. Je kan wel zeggen van nou ik koop even voor een jaar geen nieuwe auto om toch op een moment te zeggen van ik ga toch weer een auto kopen. Dat hangt heel erg sterk samen met het algemene gevoel dat mensen hebben. Want de laatste maanden gingen natuurlijk alleen over de financiële crisis, over de aandelen die zakten, signalen dat de economie duidelijk minder goed loopt. Dat leidt tot een bepaald gevoel bij mensen, waarin ze zeggen laat ik toch maar een beetje oppassen.

SLOTBOOM:

Toen het een paar jaar geleden wat minder goed ging werd er bedacht van we geven gewoon dat spaarloon vrij. Waarom gebeurt dat nu niet?

BALKENENDE:

Op zichzelf is het een mogelijkheid, dat is ook bij ons in het kabinet gezegd. Dat is ook in onze brief opgenomen die vorige week is verschenen met allerlei maatregelen. Het punt is alleen wel, wat het beste moment is om het te doen. Kijk spaarloon deblokkeren betekent dat er geld vrijkomt en dan mag je ook hopen dat mensen het geld dan ook besteden. Want ja, anders kan, u begrijpt, dan doe je er niets mee. Op dit moment is denk ik de koopkracht bepaald niet het grootste probleem. Maar je weet dus niet hoe de situatie over een aantal maanden of eind volgend jaar is. Dus het is eigenlijk vooral de timing wanneer je zo'n instrument inzet. En op het ogenblik is het te vroeg om dat te doen.

SLOTBOOM:

U houdt het in uw achterzak voor het moment dat het nodig is.

BALKENENDE:

Ja.

Stabiliteitspact

SLOTBOOM:

Uit Europa hoor je ook geluiden van het stabiliteitspact is belangrijk, maar we moeten niet zo strak zijn dat het juist slechter zou zijn in verband met de crisis. U bent altijd een voorstander geweest van heel voorzichtig ermee, die 3% is 3%.

BALKENENDE:

Nou u zegt: u bent geweest. Ik ben het geweest, en ik ben het, en ik zal het ook altijd zijn. Omdat het stabiliteits- en groeipact, dat zijn de financiële spelregels van de Europese Unie, die moeten gewoon serieus worden genomen. Dan praat je over een maximum financieringstekort van 3%. Als je een hoger tekort hebt, ja dan moet je maatregelen aangeven richting de Europese Commissie van hoe corrigeer je dat. Een staatsschuld van maximaal 60%. Dat zijn goede afspraken en daar moet je buitengewoon strikt in zijn.

SLOTBOOM:

Dat zult u ook blijven vertellen aan uw collega's.

BALKENENDE:

Ja, absoluut. Nederland is één van de landen die wanneer het gaat om de spelregels van de EU altijd hard is. Dat geldt nu voor het stabiliteitspact, het geldt evenzeer voor de onafhankelijkheid van de Europese Centrale Bank, het geldt evenzeer voor de uitbreidingscriteria als de Europese Unie groter wordt, neem bijvoorbeeld de samenwerking met het Joegoslavië Tribunaal, daar zijn we buitengewoon hard in. Ik noem deze voorbeelden maar om aan te geven dat het eigenlijk gaat om de geloofwaardigheid van het Europese project.

SLOTBOOM:

Op de ene of andere manier heb ik het idee dat u een pittige discussie tegemoet gaat in Europa hierover.

BALKENENDE:

Ik moet zeggen, als we het hebben over het stabiliteits- en groeipact, ik ben nu meer dan zes jaar premier maar ik heb heel veel van die discussies gehad. Ik heb meegemaakt in het verleden dat bijvoorbeeld president Chirac of bondskanselier Schröder ook tornden aan het pact, omdat men vond dat dat eigenlijk teveel een keurslijf was. Nou daar ben ik het altijd mee oneens geweest, ik heb die discussies allemaal gehad. Dus wat dat betreft is het niet een nieuwe discussie. Alleen wat we nu krijgen, dat is het volgende discussiepunt. Kijk de Europese Commissie roept natuurlijk landen op om het nodige te doen om de economie te stimuleren. Dan zullen landen zeggen: ja, maar als wij moeten stimuleren dat betekent dat de schuld ook hoger zal gaan worden, of het financieringstekort. Maar dan nog is het zo dat het stabiliteitspact voorziet in een bepaling over uitzonderlijke omstandigheden.

SLOTBOOM:

Nog even over die 3%.

BALKENENDE:

Daar mag je overheen maar dan moet je wel aangeven in de richting van de Commissie wat je doet om weer het normale patroon te hernemen als de economie weer beter draait. En ik zeg van je moet dus wel de uitzonderlijke-omstandighedenbepaling benutten, maar absoluut niet tornen aan het pact zelf.

Salaris Zalm

SLOTBOOM:

Gerrit Zalm was ook altijd voor die strenge spelregels. Wat zal ik zeggen, hij krijgt 750.000,- euro of hij krijgt 4 tot 5x de Balkenende-norm?

BALKENENDE:

Ja, daar is een discussie over. De nieuwe norm van een ministersalaris…

SLOTBOOM:

Wat vindt u van zijn salaris, is dat nou veel of weinig?

BALKENENDE:

Nou, ik zou willen verwijzen naar wat minister Bos daarover heeft gezegd. Het is zo dat de heer Zalm niet een normale ambtelijke functie heeft, meneer Zalm is een bankier. Er wordt gekeken naar de beloning die in die sector geldt. Minister Bos heeft ook aangegeven dat als je gewoon dit salaris vergelijkt met wat in de financiële sector in de bankwereld wordt verdiend, dat dat niet exorbitant is. Maar dat is dan wel gerelateerd natuurlijk aan wat in de bankwereld wordt verdiend.

SLOTBOOM:

Ik heb het even uitgerekend, Jan Modaal doet er 25 jaar over om dat te verdienen.

BALKENENDE:

Ja maar goed, dat is de bekende discussie waarin men kijkt naar hoe is de beloningsstructuur in de bankwereld.

SLOTBOOM:

Ik denk overigens dat Zalm wel blij zal zijn met de 'vlaktax'.

BALKENENDE:

Die discussie gaat ook nog spelen hè? Het is in het CDA al naar voren gebracht.

SLOTBOOM:

U ziet het wel zitten hè?

BALKENENDE:

Overigens over de heer Zalm, het is ook wel grappig om nog op te merken. Hij verdient nu hetzelfde als bij zijn vorige werkgever, en hij werkt er een dag extra voor. Nou dat is toch wel weer grappig.

SLOTBOOM:

Nou ja, de vlaktax, de Zalmnorm, we gaan er nog veel van horen.

BALKENENDE:

Zo is het.

(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd)