Persconferentie na ministerraad van 28 november 2008
Minister-president Balkenende heeft in de wekelijkse persconferentie een toelichting gegeven op de besluitvorming in de ministerraad. Hij ging onder meer in op de kilometerbeprijzing, de spoedwet wegen, de Najaarsnota, de postmarkt en de schaalgrootte in het onderwijs.
Iedereen goedemiddag. We hadden vandaag de nodige zaken te bespreken. Ik zal een aantal punten die aan de orde zijn geweest toelichten. Eerst de kilometerbeprijzing. De ministerraad heeft ingestemd met het wetsvoorstel dat de invoering van kilometerbeprijzing regelt. En het doel is zoals uw weet: de vergroting van de bereikbaarheid en de verbetering van de kwaliteit van de leefomgeving. De beprijzing is een middel om doelen te bereiken. We gaan de kilometerprijs, zoals bij u bekend, invoeren vanaf 2011. Dat gebeurt geleidelijk , eerst het vrachtvervoer, en daarna voor andere automobilisten.
En de kilometerheffing zal uiteindelijk de motorrijtuigenbelasting en de BPM vervangen. We gaan uit van het eerlijkheidsprincipe: automobilisten gaan niet méér, maar anders betalen voor het gebruik van de auto. In het wetsvoorstel - dat nu naar de Raad van State is gezonden worden allerlei zaken geregeld, zoals wie waarvoor betalingsplichtig wordt, welke uitzonderingen er zijn, de structuur van de tarieven, hoe die worden geïnd, welke instrumenten van dwangvordering kunnen worden ingezet en hoe het toezicht en handhaving is geregeld. Ik zei het al: dit gaat naar de Raad van State gezonden en vervolgens gaan de stukken naar de Tweede Kamer. Dat is het eerste dat aan de orde is gekomen.
Het tweede punt is de spoedwet wegen. U weet dat we ook op andere manieren werken aan het aanpakken van de bereikbaarheidsproblemen. Zo is vorige week besloten de mogelijkheden te inventariseren om investeringen in infrastructuur naar voren te halen. Ik heb dat toen ook toegelicht. We geven voortvarend uitvoering aan de aanbevelingen van de Commissie Elverding. Snelle behandeling van de spoedwet wegverbreding is daarvoor noodzakelijk. Het doel is natuurlijk dat de schop zo snel mogelijk de grond in kan.
Het kabinet heeft dit vandaag besproken en we betreuren het een beetje dat de Tweede Kamer de intentie heeft om de behandeling van de spoedwet om procedurele redenen uit te stellen. Minister Eurlings zal zich hier verder nog op richten. Hij zal ook de Kamer nog nader berichten. En het is goed om ook hier nog eens te onderstrepen hoe belangrijk het is om twee elementen te combineren. Op de eerste plaats het gebruik maken van de mogelijkheden die Elverding heeft aangereikt. Dan praat je over de bespoediging van procedures. Dat is een breed gedragen wens in Nederland. En het tweede is dat het ook een economisch belang heeft, want je kunt ook bepaalde activiteiten in de tijd naar voren halen.
Het derde punt is de Najaarsnota. Die is vandaag door de ministerraad vastgesteld. En we komen dit jaar uit op een mooi overschot. De staatsschuld is weliswaar opgelopen door de investeringen in diverse financiële instellingen, maar dat geld komt op den duur terug als we die belangen weer gaan afstoten. En wellicht kunnen we zelfs nog winsten realiseren. Uit de nota blijkt dat de fundamenten van de Nederlandse economie stevig zijn. Samen met het pakket dat wij vorige week hebben gepresenteerd en de maatregelen die op internationaal niveau zijn afgesproken, betekent dat dat wij met vertrouwen naar de toekomst kunnen kijken. We zijn goed toegerust om de financiële crisis het hoofd te bieden.
Een heel ander onderwerp - en dat raakt de portefeuille van minister Donner - is het vrij verkeer van werknemers. Het is natuurlijk niet zo dat Nederland ongevoelig is voor de crisis. Dat heb ik natuurlijk één en andermaal besproken. Het zal ook in ons land gaan om een wat hogere werkloosheid. En dat is ook een van de redenen waarom het kabinet in overeenstemming met de wens van de meerderheid van de Tweede Kamer heeft besloten de vergunningsplicht voor werknemers uit Roemenië en Bulgarije vooralsnog te handhaven. En over dit onderwerp zal er binnenkort een brief gaan naar de Tweede Kamer.
Een ander besluit dat samenhangt met de arbeidsmarkt is de zogenoemde 'no-risk-polis' voor oudere werklozen. Een belangrijk instrument. De regeling houdt in dat werkgevers die een langdurig werkloze van 55 jaar of ouder aannemen de loonkosten vergoed krijgen als de betrokken werknemer ziek mocht worden. Hiermee neemt de kans op werk voor oudere werklozen toe. Deze maatregel is in lijn met het advies van de commissie Arbeidsparticipatie en met de afspraken uit het regeerakkoord.
Dan hebben we gesproken over de postmarkt. Dat is natuurlijk een eerste verantwoordelijkheid voor staatssecretaris Heemskerk. Het kabinet heeft steeds twee voorwaarden gesteld aan het opheffen van het laatste monopolie op die markt, en dan gaat het om brieven tot 50 gram. Er moet in de eerste plaats sprake zijn van een gelijk speelveld voor Nederlandse bedrijven op Europese postmarkten, met name in Duitsland. En ten tweede moet er sprake zijn van sociaal aanvaardbare arbeidsvoorwaarden voor de postbezorgers van de nieuwe postbedrijven. En op beide punten zijn inmiddels ook constructieve stappen gezet, bijvoorbeeld met de onlangs afgesloten CAO tussen nieuwe postbedrijven en de vakbonden. Daarin is afgesproken dat de postbodes van nieuwe postbedrijven toegroeien naar de situatie waarin zij een arbeidscontract krijgen in plaats van dat er wordt betaald op basis van stukloon. Verschillende partijen hebben behoefte aan harde garanties over hoe dat geregeld wordt en hebben verzocht om wettelijke maatregelen. Het kabinet wil op die wens ingaan om definitief te kunnen vaststellen dat aan beide voorwaarden is voldaan. En tegen die achtergrond zullen minister Donner en staatssecretaris Heemskerk binnenkort spreken met alle postbedrijven en vakbonden om te komen tot wettelijke maatregelen.
En een laatste punt dat ik zou willen noemen betreft de schaalgrootte in het onderwijs. Het gaat om de mogelijkheden om de menselijke maat terug te brengen in het onderwijs. Zoals u weet is dit al enkele jaren onderwerp van discussie. We willen dat leerlingen, ouders, docenten en bestuurders zich betrokken en verantwoordelijk voelen bij de school. Daarom kiezen wij voor een nieuwe benadering van schaalvergroting in het onderwijs. Wij willen onder meer een fusietoets invoeren en we willen het makkelijker maken voor scholen om uit een grote instelling te treden. Daarnaast wordt de rol van ouders, studenten en personeel bij het interne toezicht versterkt. Dit waren de zaken die vandaag aan de orde zijn geweest in de ministerraad. En ik zou graag kijken of u vragen heeft.