Antwoorden op kamervragen van Wolbert over het inkoopgedrag van zorgkantoren inzake ketenzorg dementie
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
17 november 2008
DLZ/KZ-2886030
Antwoorden van staatssecretaris Bussemaker op de vragen van het Kamerlid Wolbert (PvdA) over het inkoopgedrag van zorgkantoren inzake ketenzorg dementie (2008Z04230 / 2080902370).
Vraag 1
Bent u op de hoogte van de ‘’Leidraad Ketenzorg Dementie”? 1)
Antwoord 1
Als een van de initiatiefnemers van het programma Ketenzorg Dementie ben ik hiervan op de hoogte.
Vraag 2
Is het waar dat zorgkantoren deze zomer met de zorgaanbieders, en in samenwerking met regionale afdelingen van Alzheimer Nederland, zijn begonnen aan de inkoop van dementieketens? Zijn de zorgkantoren gehouden aan de leidraad of hoe houdt u de zorgkantoren aan de afspraken in de leidraad?
Antwoord 2
Ja. Zorgverzekeraars Nederland (mede-initiatiefnemer van het programma) heeft met de concessiehouders van de zorgkantoren afspraken gemaakt over het volgen van de leidraad.
De inkoopleidraad geeft een duidelijke richting aan. Zorgkantoren zijn echter vrij om hun inkoopmodel te kiezen. Er zijn zorgkantoren die in hun aanbesteding het volume gunnen en er zijn zorgkantoren die vooral de prijzen gunnen (en het volume door de klantvoorkeuren laten bepalen). Daarnaast zien we nog een variant die vooral budget gunt. In de inkoopleidraad is vooral uitgewerkt hoe in een prijsmodel toch ruimte gevonden kan worden om iets extra’s te doen voor dementie. Bij de zorgkantoren die niet een prijsmodel hanteren, maar een volumemodel of een budgetmodel, komt de uitwerking van de inkoopleidraad op een andere manier terug.
Bij de voorwaarden die worden gesteld met betrekking tot de concessieverlenging op 1 januari 2009 is het onderwerp ketenzorg dementie expliciet opgenomen.
Vraag 3
Is het waar dat een groot aantal koploperregio's de inkoop van dementieketens gaat uitstrijken over een aantal jaren, en niet begint in 2009 maar in 2010?
Antwoord 3
Uit de voortgangsgesprekken die het kernteam van het programma voert met vertegenwoordigers van de regio’s blijkt dat niet elke regio er in zal slagen begin 2009 een complete dementieketen aan te bieden. Gezien de krappe tijdsplanning – er zijn slechts enkele maanden om dit voor elkaar te krijgen – is dit niet verwonderlijk. Dit was bij de officiële start van de regio’s eind juni van dit jaar al voorzien. Uit de gesprekken blijkt dat het programma heel veel in beweging zet. Een dergelijke cultuurverandering is echter niet van de ene op de andere dag gerealiseerd. Ik ga uit van een groeimodel met als doelstelling dat in 2011 ketenzorg dementie in Nederland praktijk is. Dit is ook opgenomen in het plan ‘Zorg voor mensen met dementie’ (TK 2007-2008, 25 424, nr. 68). Ook Actiz heeft mijn aandacht gevraagd voor de gevolgen van de verschillende inkoopmodellen van zorgkantoren alsmede voor het feit dat de zorgaanbieders niet allen in 2009 een complete keten kunnen aanbieden. Met Actiz heb ik afgesproken dat zorgaanbieders, indien zij problemen met de opzet van ketenzorg ondervinden, contact met mijn ministerie kunnen opnemen, zodat daarop waar nodig en mogelijk op gereageerd kan worden.
Welke regio’s hebben inmiddels afspraken met het zorgkantoor over de inkoop van dementiezorg? In welke regio’s kunnen mensen met dementie vanaf 2009 rekenen op casemanagement? Hoe zien deze afspraken eruit? Zijn deze koploperregio’s voldoende gespreid over het land? Zijn er ook (koploper)regio’s waar helemaal geen afspraken zijn gemaakt? Hoe voorkomt u dat er straks ongelijkheid tussen regio’s ontstaat in AWBZ gefinancierde zorg? Vindt u dat zorgkantoren mogen weigeren om ketenzorg voor dementie, inclusief casemanagement, te financieren c.q. in te kopen?
Antwoord 4
In de leidraad is een planning van het inkoopproces opgenomen. De zorgkantoren hebben nu hun inkoopplan voor de gehele zorginkoop gereed. In reactie daarop formuleren de zorgaanbieders hun aanbod (de offerte), inclusief de dementiezorg. Dit dienen zij eind november in bij de zorgkantoren, waarna zorgkantoor en zorgaanbieders op basis van die stukken overleggen en onderhandelen. Dit mondt begin 2009 uit in definitieve afspraken. Op dit moment is dus nog niets te zeggen over de afspraken. In de koploperregio’s hebben ook de zorgkantoren zich gecommitteerd aan het realiseren van ketenzorg dementie. Het is de bedoeling dat ook in niet-koploperregio’s de dementiezorg verbeterd wordt.
Vraag 5
Is het de bedoeling dat zorgkantoren een actieve rol vervullen bij “ketenzorg dementie”? Kan die rol mede via de ‘zorginkoop AWBZ’ gestalte krijgen?
Antwoord 5
De totstandkoming van ketenzorg dementie kan op verschillende wijzen gestimuleerd worden. De zorgkantoren kunnen door hun inkoopbeleid druk uitoefenen op de zorgaanbieders om tot ketenzorg te komen. Ook cliënten en hun vertegenwoordigers kunnen druk uitoefenen op zorgaanbieders om tot meer samenhangende zorg te komen. Vanuit de cliëntgerichtheid van het aanbod kan ook binnen de organisatie van een zorgaanbieders op ketenzorg aangedrongen worden.
Vraag 6
Is het waar dat in het inkoopbeleid van concessiehouder Achmea niet zichtbaar is dat er ketenzorg voor dementie is ingekocht? Wat gaat u doen om achterblijvende regionale zorgkantoren te stimuleren tot voldoende dadendrang?
Antwoord 6
De zorgkantoren hebben aangegeven mee te willen werken aan de uitvoering van mijn beleidsagenda. Dat omvat dus ook de ketenzorg dementie. Uit informatie die ik van Zorgverzekeraars Nederland heb ontvangen, blijkt dat ook de concessiehouder Achmea in het inkoopplan aandacht heeft besteed aan ketenzorg in het algemeen, ketenzorg dementie en meerjarenovereenkomsten. Ik heb geen signalen over achterblijvende regionale zorgkantoren.
Vraag 7
Is het de bedoeling dat de zorgkantoren aan aanbieders voor de door hen geleverde AWBZ-zorg een prijs betalen die gelijk is aan 100% van het tarief als die aanbieders ketenzorg bij dementie leveren? Klopt het dat daardoor vervolgens budget beschikbaar komt voor het leveren van casemanagement?
Antwoord 7
Als aanbieders een kwalitatief goed aanbod van ketenzorg dementie doen, inclusief casemanagement, is het de bedoeling dat daar een beloning tegenover staat. De vorm van deze beloning is mede afhankelijk van het door het betreffende zorgkantoor gekozen gunningssysteem. Dit kan zijn via prijs, volume of budget (zie het antwoord op vraag 2).
De beloning zit dus niet altijd in prijs, maar soms ook in meerjarenafspraken of uitgestelde beloning voor zorginkoop 2010 (eerst laten zien, dan pas geld). Daardoor komt budget beschikbaar voor het leveren van casemanagement. Het leveren van casemanagement is cruciale factor in het aanbod.
Voor het opzetten van de dementieketen wil ik ook euro 10 miljoen aan innovatiegelden beschikbaar stellen. Dit voorstel, een onderdeel van de contracteerruimte AWBZ-zorg, volgt nu de voorhangprocedure bij de Kamer.
Vraag 8
Bent u voornemens een voortgangsrapportage over de inkoop van ketenzorg voor dementie naar de Kamer te sturen? Zo ja, wanneer mag de Kamer deze verwachten?
Antwoord 8
Ja. Deze mag de Kamer verwachten zodra de evaluatie van de eerste inkoop van ketenzorg beschikbaar is. Dat zal in het voorjaar van 2009 zijn.
Vraag 9
Hoe wilt u dat de zorgkantoren de schotten tussen de AWBZ, de Wmo en de Zorgverzekeringswet overbruggen om echte ketenfinanciering mogelijk te maken?
Antwoord 9
Ik wil dat zorgkantoren een initiërende en stimulerende rol spelen bij het in gesprek komen van zorgverzekeraars en gemeenten met zorgaanbieders en zorgkantoren over de realisatie en financiering van de gehele keten.
1) Leidraad Ketenzorg Dementie, juli 2008 (VWS, Zorgverzekeraars Nederland en Alzheimer Nederland)