Uitreiking Hein Roethofprijs 2008
Hartelijk welkom allemaal. Allereerst breng ik u de verontschuldigingen over van de minister van Justitie. Hij was hier graag geweest om de prijs uit te reiken, maar is helaas verhinderd vanwege de komst van buitenlandse collega-ministers. Hij heeft mij gevraagd hem hier te vervangen en dat doe ik vanzelfsprekend met alle plezier.
Dames en heren,
Een prijsuitreiking heeft iets feestelijks en dat geldt uiteraard ook voor de Hein Roethofprijs, vandaag alweer voor de 22e keer. Maar eigenlijk zou het mooier zijn als deze preventieprijs achterwege kon blijven. Want dat zou betekenen dat het niet meer nodig is om op een creatieve en inventieve manier veelvoorkomende criminaliteit tegen te houden. Dit is echter een illusie. Criminaliteit maakt helaas onderdeel uit van onze samenleving, zoals de dagelijkse praktijk ons laat zien. Gelukkig zijn er echter ook veel mensen die bereid zijn om energie te steken in ideeën en om die vervolgens om te zetten in concrete acties om de criminaliteit te verminderen. De mensen met de beste ideeën van het afgelopen jaar willen we vandaag voor het voetlicht brengen en bedanken.
Criminaliteit heeft vaak buitengewoon veel impact op degenen die het overkomt. De winkelier die wordt overvallen, wordt niet alleen beroofd van zijn spullen, maar ook ernstig bedreigd. Dat gun je niemand. Maar ook minder heftige vormen van criminaliteit en overlast kunnen diep ingrijpen. Berichtjes daarover in de krant lijken soms tamelijk futiel. Maar als bijvoorbeeld je auto is bekrast, de muur van je huis is beklad, jongeren een hangplek hebben gevonden tegenover jouw huis, of je portemonnee is gestolen, dan merk je hoeveel last je hebt van deze zogenaamde kleine criminaliteit en overlast. Niet alleen de gebeurtenis zelf, maar ook de soms jarenlange emotionele nasleep kunnen je behoorlijk van slag brengen.
Het kabinet streeft naar een samenleving die zich kenmerkt door veiligheid, stabiliteit en respect. Niet voor niets zijn we gestart met het programma Veiligheid begint bij Voorkomen. De hoofddoelstelling daarvan is een kwart minder criminaliteit, fysieke verloedering en ernstige sociale overlast in 2010 ten opzichte van 2002. Het project mikt op een - waar nodig - stevige repressieve aanpak en combineert dat met persoonsgerichte gedragsmaatregelen om herhaling van de gepleegde delicten te voorkomen.
Want met repressie alleen komen we er niet. Het gaat om repressie én preventie. Dat laatste is net zo belangrijk om hardnekkige criminaliteit en overlast effectief te bestrijden. Preventie moet dan ook in een repressieve reactie zijn ingebouwd. Bij het voorkomen van criminaliteit hebben we allemaal baat. De beste resultaten bereiken we dan ook pas als we ons er met elkaar voor willen inzetten. Dit sluit uitstekend aan bij het beleid van dit kabinet om samen aan problemen te werken die dicht bij huis liggen. Dat geldt ook voor preventie: de overheid kan ‘t niet alleen.
Vanuit die gedachtengang -met elkaar werken aan een veiliger Nederland- trekken overheid en burger samen op in publiek-private samenwerkingsverbanden. Een overheid die werkt met private partijen aan lokale reductie van criminaliteit is zeker geen vanzelfsprekendheid. Maar het lukt ons wel en is ook nog een succes gebleken! Denkt u maar aan het keurmerk Veilig Ondernemen en het keurmerk Veilig Uitgaan. En niet te vergeten de 24 regionale Platforms Criminaliteitsbeheering waarin overheid en particulieren elkaar hebben gevonden. Tot slot noem ik u in deze rij van voorbeelden van goede samenwerking de Veiligheidshuizen. In ons beleidsprogramma zijn deze veiligheidshuizen opgenomen. Uitgangspunt is hierbij dat in de grotere steden veiligheidshuizen komen waarin gemeenten, jeugd- en zorginstellingen, politie en justitie samenwerken bij de aanpak van overlast en criminaliteit. Preventie en repressie worden hierin effectief op elkaar afgestemd. In 2008 zullen 26 veiligheidshuizen operationeel zijn. In 2009 volgen er nog enkele, zodat er sprake is van een landelijk dekkend netwerk.
In de voorwaarden van de Hein Roethofprijs zien we de bedoelde samenwerking ook terug. Eén van de criteria is dat er in het project tenminste drie partijen participeren. Een tweede voorwaarde is dat de oplossing van het probleem moet liggen in eigen kring, buurt, wijk of branche.
Ik zal niet op de projecten zelf ingaan, want daarmee zou ik het gras voor de voeten van andere sprekers wegmaaien. Maar ik ben blij om te zien dat bij de ingezonden projecten zoveel verschillende groepen uit de Nederlandse samenleving betrokken zijn: wijkbewoners, politie, scholen, ex-gedetineerden, gemeenten, de spoorwegen, het openbaar ministerie, jongeren.
Zoals gezegd, het kabinet wil de veiligheid in onze samenleving aantoonbaar verbeteren. Ik ben heel blij om te zien dat veel mensen met ons in Nederland hetzelfde doel voor ogen hebben en dit ook heel concreet handen en voeten willen geven door nieuwe instrumenten te bedenken en van de grond te tillen. De vijf genomineerde projecten zijn hier het bewijs van; stuk voor stuk bruikbare initiatieven waar we met elkaar voordeel van zullen hebben.
Ik vrees dat de jury er een hele kluif aan gehad heeft om er één te kiezen die als beste naar voren komt. Bij deze dank ik alle betrokkenen bij deze projecten voor hun inzet. Voor mij zijn ze alle vijf winnaars. Ik hoop dat veel anderen hun voorbeeld in 2009 zullen volgen.
Dan is nu het woord aan de voorzitter van de jury.