“Informatie moet haar weg vinden in de hele organisatie”
Het waren intensieve dagen, maar hij kwam ’s avonds toch vol energie thuis. Voor ZZP-support bezocht Hans Oosterkamp, adviseur van PricewaterhouseCoopers, zo’n negen instellingen. “Het was een prachtopdracht. Zorgzwaartebekostiging is namelijk geen puur financieel-technische verandering, het gaat veel verder.”
Zorgzwaartebekostiging
Mensen die denken dat zorgzwaartebekostiging alleen over geld gaat, hebben het mis. Het nieuwe systeem verandert de werkwijze van instellingen die zorg met verblijf bieden radicaal. “Zorgaanbieders zijn gewend te plannen op capaciteit. De financiering per bed was gegarandeerd”, legt Hans Oosterkamp uit. “Vanaf 2009 moeten ze zich gaan richten op klantvragen. Dan bepalen de aanwezige klanten het budget.” Met andere woorden: waar eerst gestuurd werd op kosten, moet dat straks óók op opbrengsten. En dan is nodig dat de hele organisatie in zorgzwaartebekostiging denkt.
Pijlers
Wil zorgzwaartebekostiging slagen, dan is integraal management vereist. Want alles grijpt in elkaar. Om dat inzichtelijk te maken, onderscheidt Oosterkamp vier pijlers binnen een instelling: organisatie, personeel, registratie, en managementinformatie. “Onder organisatie vallen bijvoorbeeld de regelruimte van een (locatie)manager en het strategisch wachtlijstbeheer. De pijler personeel gaat over formatie, die afgestemd moet zijn op de aanwezige cliënten, dus op de ZZP-mix. Maar ook over medewerkers die zich bewust moeten zijn van de effecten van ZZP’s: dat hun aanwezigheid kosten genereert bijvoorbeeld, maar tegelijkertijd waarde vertegenwoordigt. Registratie heeft betrekking op zaken als instroom en uitstroom: met welk ZZP komen cliënten binnen, is de procedure van herindicatie goed opgezet? Managementinformatie ten slotte behelst het analyseren van trends in zorgzwaarte en het monitoren van kosten én opbrengsten. Echter, die informatie moet vervolgens wel haar weg vinden in de hele organisatie.”
Samenhang
Oosterkamp adviseert instellingen te zorgen voor samenhang tussen de vier pijlers. “En breng mensen met elkaar in gesprek”, voegt hij toe. “Het viel mij op dat de meeste instellingen die ik bezocht, aardig op orde waren met het financieel-technische aspect van zorgzwaartebekostiging. Het is natuurlijk ook logisch dat de aandacht hier eerst naar uitgaat. Ik ontmoette bestuurders, controllers en locatieleiders die vol enthousiasme met de invoering van het nieuwe systeem bezig zijn. Maar ik zat ook een keer met een paar teamleiders aan tafel, die nog erg weinig van zorgzwaartebekostiging wisten. Daarom is communicatie zo belangrijk: informeer de medewerkers over het proces en de inhoud.”
Tarieven
Oosterkamp ontmoette ook bezorgdheid bij de instellingen: over de herallocatie en de krapte op de tarieven. De herallocatie is inmiddels bekend. Wanneer het gaat over de hoogte van de tarieven moet er een koppeling zijn met de kwaliteit van de zorg. Oosterkamp: “Zorg de komende tijd eerst voor de rust om twee à drie jaar met zorgzwaartebekostiging te gaan werken. Het is een klantgericht systeem dat bijdraagt aan de duurzaamheid van de AWBZ. De instellingen en het departement zouden wel wat meer trots mogen uitstralen. Ze zijn met iets groots bezig. Draag dat ook uit!”