Toespraak staatssecretaris A. Aboutaleb van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bij de conferentie Politie Haaglanden op 2 oktober 2008 in Den Haag
Al jarenlang wordt geroepen om meer blauw op straat. De laatste tijd hoor je ook steeds luider de roep om méér kleuren in dat blauw. En terecht. Want de huidige zes procent allochtonen bij onze politiekorpsen staat in geen enkele verhouding. Niet aleen zijn er meer agenten van allochtone afkomst nodig, ook moeten we zorgen voor het behoud van deze groep bij de politie.
Dames en heren. Vraag kinderen, ongeacht hun afkomst, wat ze willen worden en vaak zal het antwoord zijn: Ik ga bij de poltie. Zijn ze eenmaal op een leeftijd dat er een beroepskeuze moet worden gemaakt dan zijn de meesten niet meer zo stellig en zijn het vooral allochtone jongeren die afhaken. Om uiteenlopende redenen: Ze hebben een verkeerde vooropleiding. Of komen om welke reden dan ook niet door de voorselectie. Ze hebben een verkeerd beeld van het beroep. Of het is cultureel bepaald: Het beroep van politieman of -vrouw staat niet overal even hoog aangeschreven. Vaak is de politie in de buurt waar ze wonen nou ook niet bepaald je beste kameraad.
Diversiteit is een probleem bij het Nederlandse politiekorps. En voorzover er al allochtonen bij de politie binnenkomen dan blijken er weer onevenredig veel tijdens de opleiding af te haken of kappen ze ermee aan het begin van hun carrière. Binnenhalen is één, selecteren van geschikte kandidaten is twee en binnenhouden is drie.
Een personeelsfunctionaris bij de politie gaf onlangs de volgende verklaring voor het probleem. Hij zei: 'Het zit 'm in het feit dat jonge allochtonen die bij de politie werken meerdere keren per dag moeten schakelen. Thuis hebben ze vaak te maken met nog ouderwetse denkbeelden over de politie. Op straat ontmoeten ze andere allochtone jongeren en komen in een heel andere cultuur terecht. En dan moeten ze nog een keer schakelen als ze bij ons als agent het bureau binnenlopen'.
Juist in die complexiteit is begeleiding essentieel. Daar valt en staat alles mee. Evenals het vertrouwen wat er over en weer moet zijn.
Een aantal jaren geleden maakte ik kennis met een Marokkaanse jongen die mij vertelde graag bij de politie te willen. Maar hij kwam, ondanks de juiste vooropleiding, niet door de selectie. Uiteindelijk kwam hij achter de reden: Zijn criminele broer. Het lijkt te gek voor woorden, maar hoe de jongen zich ook distantieerde van zijn broer, hij werd niet aangenomen.
Ik heb me er toen, vanuit mijn toenmalige functie als wethouder, tegen aan bemoeid en de jongen is alsnog toegelaten tot de opleiding. Hij heeft inmiddels zijn eerste opleidingsjaar bij de politie Amsterdam met succes afgerond. Ik heb hem uitgenodigd om hier vandaag te zijn en ik ben blij dat hij er is: Adnan Amellouk.
Dames en heren. Het zijn hardnekkige vooroordelen die niet zouden mogen voorkomen. Ik begrijp dat elke agent integer en van onbesproken gedrag moet zijn. Maar reken hem niet af op zijn broer.
En gelukkig kàn het ook anders. Het project dat vandaag centraal staat bewijst dat ook. Samen met twee VMBO-scholen, waarvan één in de Haagse Schilderwijk met veel Marokkaanse en Turkse leerlingen, en het Mondriaancollege (MBO) is een uniek stageprogramma bij de politie in Den Haag samengesteld. Het programma is erop gericht Vmbo-leerlingen via het Mbo drempelloos door te laten stromen naar de Politieacademie zodat ze na hun opleiding in het politievak terecht komen. Vorig schooljaar begonnen met 114 stages en inmiddels staan er 217 stages op de rol. En wat blijkt: De stages zijn een groot succes. De jongeren vinden het heel erg leuk om te zien wat de politie doet en om zelf mee te doen. Enfin, een aantal van hen is hier aanwezig en we zullen hun verhalen ongetwijfeld vandaag ook nog horen.
De doorstroom naar de politieacademie, waar velen voorheen nog op stuk liepen, wordt vergemakkelijkt omdat Vmbo-leerlingen nu kunnen kiezen voor een nieuwe leerweg: Sport, dienstverlening en veiligheid. De combinatie van de leerweg met de leer-werkstages van de politie Haaglanden zorgt voor de broodnodige sociale vaardigheden. Zo maken ze zich de basiscompetenties eigen die ze vervolgens nodig hebben als ze door willen gaan met de opleiding Mbo Veiligheid. En vanuit die Mbo-opleiding is de stap naar de politieacademie dan niet meer zo groot.
Het succes van het project zit 'm behalve in de praktijkervaring die men met stages opdoet, ook in de overgang tussen Vmbo en Mbo. Het gat dat er tussen zat en vaak debet was een voortijdige uitval, is gedicht. De aansluiting is nu naadloos. Met een mooi resultaat want alle Vmbo'ers die vorige jaar stage hebben gelopen bij de Politie Haaglanden en hun diploma Sport, dienstverlening en veiligheid hebben gehaald zijn doorgestroomd naar de MBO-opleiding Veiligheid van het Mondriaan en gaan hun beroepspraktijkvorming bij de Politie volgen.
Een prestatie!
Waarbij het gaat om mensenwerk en de betrokkenheid van jongeren bij het beroep van politieagent.
En dat alles in het kader van wat we zo mooi noemen de doorlopende leerlijn. Waarmee allochtone jongeren nu wel lukt wat voorheen niet lukte; namelijk een baan bij de politie.
De bemoeienis van FNV en het ministerie van SZW met dit project is ook ingegeven door de huidige en te verwachte tekorten op de arbeidsmarkt. Bij politie Haaglanden is dit evident; De vraag naar goed opgeleid personeel is groot. Het korps wil in 2009 250 nieuwe agenten werven een zelfde aantal zal ook in 2010 gerealiseerd moeten worden. Vergelijkbare aantallen moeten ook in de andere grote randstedelijke korpsen worden binnengehaald.
De achterliggende gedachte van dit project is dat de succesformule van een doorlopende leerlijn ook op andere sectoren waar grote tekorten aan personeel zijn of dreigen te ontstaan, toepasbaar moet zijn. Niet alleen bij de politie, maar vrijwel overal wordt het de komende jaren dringen geblazen op de arbeidsmarkt om aan voldoende gekwalificeerd personeel te komen. Daar moet nu op worden ingespeeld. Door overal opleidingen zo in te richten dat jongeren met succes kunnen doorstromen naar vervolgopleidingen om uiteindelijk in het beroep terecht te komen waar ze voor hebben doorgeleerd. Ook collega staatssecretaris Van Bijsterveld van Onderwijs erkent het belang van zoveel mogelijk onderwijsrichtingen onder één dak. Zo voorkom je ook dat je onderweg leerlingen verliest. Dat jongeren afhaken.
Naast instroom is ook de doorstroom van personeel in veel sectoren een probleem. Je ziet het in het onderwijs en in de techniek, om twee voorbeelden te noemen. Daar gaan de komende jaren veel mensen met pensioen en met hen vertrekt veel kennis en ervaring. Je zult op tijd moeten tanken anders sta je zonder benzine langs de kant! Ook bij de politie zal veel ervaring verloren gaan. Denk bijvoorbeeld aan de recherche. Dat betekent dat de druk aan de onderkant toeneemt. Agenten met relatief weinig ervaring zullen sneller (wellicht te snel) doorstromen dan oorspronkelijk gepland. Waardoor vervolgens de vraag naar nieuwe agenten weer toeneemt.
Nog een enkel woord over het diversiteitsbeleid binnen het Nederlandse politiekorps. Het werven van voldoende allochtone collega’s, maar ook andere groepen die slecht vertegenwoordigd zijn zoals vrouwen, blijft aandacht vragen. Bij Haaglanden gaat men er van uit dat 80% van de nodige nieuwe agenten via de nieuwe leerlijn binnen komt. En dat een groot deel van hen van allochtone afkomst zal zijn.
Meer blauw van een ander kleurtje op straat dan de huidige zes procent, daar profiteert uiteindelijk de hele samenleving van. Ik zou dan ook een dringend beroep willen doen op de andere korpsen en de onderwijsinstellingen om deze methodiek, waarvan het bewijs is geleverd dat het goed werkt, over te nemen en op dezelfde wijze leerlingen een fantastische stage te bieden als onderdeel van de beroepsvaardigheidstraining. Voor de continuïteit van de politieorganisaties is het winst om hierin te investeren. Het levert meer op dan dure campagnes. Tegen scholen wil ik zeggen: deze methode werkt, ik heb tijdens een werkbezoek mogen ervaren hoe gemotiveerd leerlingen zijn.
We staan voor een grote uitdaging om meer kleur in het blauw te krijgen bij de politie. En om meer jongeren te enthousiast te maken voor een baan als agent. Het project heeft aangetoond dat het werkt. Er zijn mensen die de problemen met Marokkaanse jongens in Gouda willen oplossen door het leger de wijk in te sturen. Ik zou zeggen: keer het om. Maak die jongeren warm voor een opleiding en een baan bij de politie. Daar hebben we allemaal meer aan!
Ik dank u wel.