Opening vispassage
Alleen de uitgesproken tekst geldt.
Dames en heren,
Wat fijn om hier te zijn en om te zien hoe abstract waterbeleid met een concreet voorbeeld tastbaar wordt. Het belang van vismigratie wordt onderstreept door beleidsdocumenten, zoals de kaderrichtlijn water, de Beneluxbeschikking vismigratie en het rapport ‘Nederland leeft met vismigratie’.
En hier in Roermond komt ons beleid tot leven. Na de woorden van de heer Schrijen is er geen twijfel meer mogelijk over de vraag of dat belangrijk is: neusjes van de zalm zijn kostbaar en moeten niet vermalen worden in een waterkrachtcentrale. En de migratie mag ook niet onderbroken worden door andere obstakels. Niet in Nederland, maar ook niet in Duitsland.
Darum freut es mich sehr auch der Vorstand des Wasserverbandes Eiffel Ruhr – Herr Firk - hier zu sehen. Fischen schwimmen sowohl in Niederländisches als in Deutsches wasser ohne sich um Grenze zu kümmern. Darum ist es wichtig das wir über die Grenze zusammen arbeiten.
De vissen leggen een lange afstand af: helemaal van Zwitserland tot de Noordzee en weer terug. Eigenlijk verdienen zij net als olympisch kampioen Maarten van der Weijden een gouden medaille voor het zwemmen in open water.
Wij mensen hebben het deze vissen niet gemakkelijk gemaakt. Veel rivieroevers zijn gekanaliseerd tot strakke kades. Hierdoor vinden de vissen onderweg minder bescherming in beplanting van de oevers. Bovendien komen de vissen allerlei obstakels tegen tijdens hun trek. Zoals de waterkrachtcentrale hier in Roermond, maar ook alle kleine en grotere stuwen en sluizen zoals de Deltawerken.
Toen deze kustwerken ontworpen werden, waren natuur en ecologie ondergeschikt ondergeschikte aan waterbeheer. Alles stond toen in het teken van het voorkomen van een overstroming zoals ons land die in 1953 heeft meegemaakt.
Inmiddels is er veel veranderd. We zijn ons ervan bewust dat ons ecologisch systeem kwetsbaar is. Bovendien moeten we ons aanpassen aan de effecten van klimaatverandering. Het kabinet maakt een plan om het Nederlandse waterbeheer aan te passen aan deze ontwikkelingen. Ik presenteer dit Nationaal Waterplan begin volgend jaar. De rode draad van dit plan is dat wij rekening houden met zowel de natuur en ecologie als onze veiligheid en zoetwatervoorraad. Vaak gaat dat goed samen, maar niet altijd.
Een project waarbij zowel de natuur als onze veiligheid gediend zijn, is Ruimte voor de Rivier. Hierbij worden maatregelen genomen om overstromingen te voorkomen door rivieren meer ruimte te geven. En ruimte voor de rivier is vaak ook ruimte voor de natuur. Later vandaag verricht ik de starthandeling voor een groot project waarin de rivier veel meer ruimte gaat krijgen, namelijk de Grensmaas.
Een ander voorbeeld van maatregelen waarbij natuur en veiligheid hand in hand gaan, is het storten van zand in zee. De stroming, de golven en de wind zorgen ervoor dat het zand precies terechtkomt op de plaats waar je het wilt hebben. Daar ontstaat kustverbreding. Hiermee beschermen wij ons tegen de zee, maar er komt er ook ruimte voor de natuur.
Toch staan de belangen van de natuur vaak ook haaks op onze eigen belangen om veilig te leven en genoeg zoetwater te hebben. Dit zien we terug bij de openstelling van de Haringvlietkier die gepland staat voor 2010. Het binnenlaten van zout water heeft positieve gevolgen voor de natuur. Het overgangsgebied tussen zoet en zout is de ideale leefomgeving voor talloze soorten. Bovendien is de kier ook een vispassage. Maar het binnenlaten van zout water heeft ook negatieve gevolgen, bijvoorbeeld voor de boeren die het water gebruiken om hun akkers te besproeien.
Hier in Roermond heeft u een goede balans gevonden tussen het belang van de natuur en de behoeften van de mens. Naast de waterkrachtcentrale is er nu ook ruimte voor de vissen. Ik vind het fantastisch dat er nu al een zalm van maar liefst 97 centimeter van de passage gebruik heeft gemaakt. Hopelijk komt deze vis in het voorjaar straks weer terug met een aantal kleine visjes in zijn kielzog. Want daar was het toch allemaal om te doen.
Ik wil u hier allemaal van harte mee feliciteren: de waterschappen, de provincie, de gemeente en alle vrijwilligers die zich enthousiast voor deze vispassage hebben ingezet. Dat er nog maar veel grote en kleinere vissen door uw passage mogen zwemmen!