Kabinetsreactie op rapport Commissie publiek aandeelhouderschap energiebedrijven
De ministerraad heeft op voorstel van minister Van der Hoeven van Economische Zaken ingestemd met toezending aan de Tweede Kamer van de kabinetsreactie op het rapport van de Commissie publiek aandeelhouderschap energiebedrijven (Commissie Kist). Het kabinet deelt de hoofdlijnen van de aanbevelingen van de Commissie. De Commissie constateert terecht dat keuzes van decentrale overheden in hun rol als aandeelhouder van energiebedrijven in verband staan met door het Rijk te borgen publieke belangen. Ook kunnen maatregelen van de rijksoverheid gevolgen hebben voor de publieke aandeelhouders. Het kabinet heeft dan ook concrete afspraken gemaakt met decentrale aandeelhouders om structureel met elkaar in overleg te blijven.
Gesprekken met aandeelhouders hebben het kabinet gesterkt in de indruk dat de gezondheid van de netwerkbedrijven de volle aandacht van de aandeelhouders heeft. De aandeelhouders zijn actief betrokken bij gemaakte keuzes ten aanzien van de splitsingsplannen. Het ministerie van Economische Zaken zal wel nog een contra-expertise doen uitvoeren op de eisen zoals die nu in een Algemene Maatregel van Bestuur zijn vastgesteld ten aanzien van de kredietwaardigheid van de netbedrijven.
Vanzelfsprekend staat bij de beoordeling van de splitsingsplannen de positie van de netbeheerder centraal. Die moet beschikken over voldoende financiële middelen om de wettelijke taken naar behoren uit te voeren. Financiële kruisverbanden met andere groepsmaatschappijen of het aangaan of accepteren van een te hoge schuldpositie door de netbeheerder zijn niet toegestaan. Bij de beoordeling van de splitsingsplannen zal de minister van Economische Zaken toetsen of de netbeheerder voldoende financiële middelen aanhoudt om ook in de toekomst voldoende investeringen te kunnen doen. De minister van Economische Zaken heeft een contra expertise laten uitvoeren op de financiële eisen aan het netbeheer. Dit is mede aanleiding geweest om een verdergaande explicitering van de aandeelhoudersverantwoordelijkheden te onderzoeken . Als het belang van de netbeheerder daarom vraagt, zal de minister van Economische Zaken gebruik maken van haar bevoegdheid om aanwijzingen ten aanzien van de splitsingsplannen te geven.
Alles overziend heeft het kabinet vertrouwen in de wijze waarop publieke aandeelhouders invulling geven aan hun bevoegdheden en hun verantwoordelijkheid nemen. De combinatie van verantwoordelijkheden van zowel aandeelhouders als bestuurders van energiebedrijven en het uitgebreide wettelijke instrumentarium acht het kabinet voldoende om te zorgen dat er financieel gezonde netwerkbedrijven ontstaan. Sommige aandeelhouders hebben aangegeven volledige of gedeeltelijke privatisering van de handels- en productiebedrijven te overwegen. Alle aandeelhouders hebben aangegeven de borging van publieke belangen bij een eventuele verkoop mee te wegen. Het rapport van de Commissie Kist biedt volgens het kabinet een helder afwegingskader en de hoofdlijnen van een zorgvuldig ingericht proces.
Het kabinet wil, in overleg met de netwerkbedrijven en hun aandeelhouders, een optimale inrichting van de netwerken nader bestuderen. Criteria zijn daarbij onder andere het handhaven van een hoogwaardig netwerk en een hoog serviceniveau, de slagvaardigheid en bestuurlijke efficiëntie en de effectiviteit van het borgen van publieke belangen. Het kabinet sluit een eventuele rijksparticipatie niet op voorhand uit.
Het Rijk is verantwoordelijk voor het bepalen van een adequate omvang en verdeling van de middelen van decentrale overheden in relatie tot hun taken. De opbrengst van eventuele verkoop van (delen van) energiebedrijven wordt betrokken in de totale financiële verhouding tussen Rijk en decentrale overheid.