Clustering adviesraden
De ministerraad heeft ingestemd met het voorstel van minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om de strategische adviesraden te clusteren in de vijf hoofdaandachtsgebieden van overheidsbeleid: economisch, sociaal-cultureel, fysieke omgeving, bestuurlijk-juridisch en internationaal. Deze clustering, die al was voorzien in de nota Vernieuwing Rijksdienst van september 2007, moet bijdragen aan een betere aansluiting tussen vraag en aanbod op het gebied van kennis en advies. De clustering is in lijn met het recente besluit van het kabinet om het aantal voorgenomen adviezen van adviesraden en planbureaus voor het jaar 2009 te verminderen.
Het kabinet heeft op verzoek van de Eerste en Tweede Kamer het voorstel tot clustering uit de nota Vernieuwing Rijksdienst van een nadere analyse voorzien. Het kabinet hecht sterk aan kwalitatief hoogwaardig onderzoek, kennis en onafhankelijke advisering voor beleid, publieke discussie en politieke oordeelsvorming. In de huidige constellatie komen deze functies echter onvoldoende uit de verf. Daarom wordt gekozen voor een geclusterd model, dat hand in hand gaat met een cultuurverandering gericht op de verankering van eigenschappen als openheid, samenwerking, analytische integriteit, maatschappelijke betrokkenheid en innovatie bij zowel vragers als aanbieders van kennis en advies. De clustering leidt tot ontkokering van het adviesstelsel en komt ten goede aan de flexibiliteit van de gehele rijksdienst, een van de doelstellingen van het Programma Vernieuwing Rijksdienst.
Clustering van adviescolleges vindt plaats door een fusie, of als aparte kamer binnen een groter geheel of door de missie van de adviesraad te verbreden. Het resultaat is dat in de toekomst een beperkt aantal adviesraden in een veel dynamischer omgeving een klein aantal hoogwaardige adviezen per jaar met een hoge strategische relevantie produceert. Dit levert nieuwe inzichten op en heeft meer impact op het politieke, bestuurlijke en maatschappelijke debat. De voorgestelde clustering van adviesraden, gecombineerd met een investering in een andere cultuur van werken van adviesraden én beleidmakers, biedt naar de overtuiging van het kabinet de beste garantie voor een versterking van de kwaliteit van de verbinding tussen kennis en beleid.
Bij het beleidsdomein fysieke omgeving worden de werkzame adviesraden op dit terrein (VROM-raad, Raad Verkeer en Waterstaat en Raad voor het Landelijk Gebied) samengevoegd. De nieuwe Raad start op 1 januari 2010. Bij het sociaal-culturele domein wordt meer synergie gezocht tussen de Raad Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO), de Onderwijsraad en de Raad Volksgezondheid en Zorg (RVZ). Het kabinet wil daartoe op korte termijn de RMO en de RVZ onderbrengen in een nieuwe Raad voor Volksgezondheid, Zorg en Maatschappelijke Ontwikkeling. Deze nieuwe raad moet intensiever met de Onderwijsraad samenwerken. De op het terrein van de ministeries van EZ en OCW werkzame raden, de Adviesraad voor Wetenschap en Technologie en de Algemene Energieraad, worden samengebracht in één adviescluster. Voor de twee domeinen bestuurlijk-juridisch en internationaal bestaan nu twee adviesraden (Adviesraad Internationale Vraagstukken en Raad Openbaar Bestuur). Met beide raden wordt nader gekeken naar ondermeer de taakopvatting, werkgebied en samenstelling.